Türkiye'de milyonlarca insan asgari ücret ile geçinmeye çalışıyor. Yapılacak zam da milyonları ilgilendiriyor. Asgari ücrete yapılacak zam yarınki toplantının ardından belli olacak.

ASGARİ ÜCRET YARIN BELLİ OLUYOR?

2020'nin asgari ücret zammının belirlenmesine çok kısa bir süre kaldı. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun dördüncü toplantısının yarın saat 14.00'te yapılacağını bildirdi. Dördüncü toplantıda hükümet asgari ücret teklifini açıklayacak. Gözler ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın atacağı adımda. Erdoğan asgari ücretle ilgili olarak, "Geldikleri noktayı görelim jestimizi yaparız" açıklamasında bulunmuştu.

2020 ASGARİ ÜCRET NE KADAR OLACAK?

Asgari ücrette, Yeni Ekonomi Programı’na göre 2020 yılı enflasyon hedefi olan yüzde 8.5 oranında artış yapılırsa, brüt asgari ücret 2 bin 775 TL'ye, net asgari ücret de AGİ hariç 2 bin 191 TL'ye çıkabilir.

Merkez Bankası enflasyon raporunda ve YEP'te 2019 yılı enflasyon tahmini yüzde 12 seviyesinde bulunuyor. Komisyon bu oranı esas alırsa brüt asgari ücret 2 bin 865 TL'ye, net asgari ücret de AGİ hariç 2 bin 262 TL'ye yükselir.

Komisyon yüzde 10 oranında artış yapmayı kararlaştırırsa bu durumda brüt asgari ücret 2 bin 814 TL'ye, net asgari ücret de AGİ hariç 2 bin 222 TL'ye çıkar.

2019'DA ASGARİ ÜCRET NE KADAR? İŞTE HESABI...

ASGARİ ÜCRETİN NETİNİN HESABI (TL / AY)

ASGARİ ÜCRET 2.558,40
SGK PRİMİ% 14 358,18
İŞSİZLİK SİG. PRİMİ % 1 25,58
GELİR VERGİSİ% 15 (*) 134,32
ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ 191,88
DAMGA VERGİSİ% 0,759 19,42
KESİNTİLER TOPLAMI 537,50
NET ASGARİ ÜCRET (**) 2.020,90

İŞVERENE MALİYETİ (TL / AY)

ASGARİ ÜCRET 2.558,40
SGK PRİMİ% 15.5 (İşveren Payı) (***) 396,55
İŞVEREN İŞSİZLİK SİGORTA PRİMİ % 2 51,17
İŞVERENE TOPLAM MALİYET 3.006,12

ASGARİ ÜCRET KOMİSYONU NASIL ÇALIŞIYOR?

Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda işçi örgütleri, işverenler ve hükümetten 5'er temsilci bulunuyor.

En az 2 yılda bir toplanması gereken kurul, son dönemde her yıl sonu toplanarak bir sonraki yılın zam oranını belirliyor.

Türk-İş Danışmanı Enis Bağdadioğlu, bu toplantılarda hükümetin işverenin yanında yer almasından şikayetçi.

Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nde endüstri ilişkileri, emek tarihi ve çalışma hukuku üzerine çalışmalar yürüten Doç. Dr. Aziz Çelik de kurulda genelde sermaye ve hükümet temsilcilerinin uzlaşarak karar verdiğini, işçi sınıfının temsilcilerinin taleplerinin karşılanmadığını söylüyor:

"Asgari ücret artışı konusunda sermayedarların direncini kırmak için hükümet asgari ücretin işverene maliyetini düşürücü yöntemler kullandı. Vergi ve sigorta prim teşvikleri yapıldı. Böylece asgari ücret artışının bir bölümü bütçeden veya işsizlik sigortası fonundan karşılanmış oldu. Asgari ücretin maliyeti işverenlerden alınıp topluma ve işçilere yansıtıldı.

"Sendikalar asgari ücret konusunu topluma mal etme ve yönde bir toplumsal talep ve beklenti yaratma konusunda zayıf kaldı. Sendikalı işçilerin önemli bir bölümünün asgari ücretten fazla ücret alıyor olması sendikaların asgari ücret etrafından güçlü bir mücadele yürütmesini engelledi. Oysa asgari ücret genel ücret seviyesini yukarı çeken bir etkiye sahip. Öte yandan büyük sendikaların son yıllarda hükümetin etki alanında olması asgari ücret etrafında güçlü bir mücadele için ciddi bir açmaz oluşturuyor."

Komisyon 2018 yazında pek çok yapı gibi doğrudan Cumhurbaşkanlığına bağlandı.

DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, eskiden kanunla düzenlenmiş olan kurulun cumhurbaşkanlığına bağlanabilmesi için önce bir kanun hükmünde kararname ile İş Kanunu'nun ilgili maddesinin iptal edildiğini, çıkarılan cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kurulun cumhurbaşkanlığına bağlandığını, böylece "kanunla düzenlenen konular hakkında cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz" kuralının etrafından dolanıldığını söyleyerek uygulamayı eleştirmişti:

"Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun cumhurbaşkanlığı teşkilatı içine alınması CBK ile komisyonun yapısının değiştirilmesine olanak tanımaktadır. TBMM'nin kanunla yapabileceği bir değişiklik cumhurbaşkanının iki dudağı arasına terk edilmiştir. Cumhurbaşkanı Asgari Ücret Tespit Komisyonun üye bileşimini istediği gibi değiştirebilecek ve müdahale edebilecektir."

Dr. Aziz Çelik yüksek bir zammın işverenleri zorlayacağına yönelik endişelere ise şöyle yanıt veriyor:

"Asgari ücret artışı genel ücret seviyesini artıran, alım gücünü artıran bir etki yaratır. Dolayısıyla asgari ücret artışı talep olarak tekrar ekonomiye geri dönecektir. Bu nedenle piyasası canlandırıcı bir etkisi olacaktır. Asgari ücret artışının kısa vadede yaratabileceği mikro ekonomik etkiden daha çok makro ekonomik etkisine odaklanmak gerekir. Krizde temel sorunlardan biri alım gücünün düşmesi nedeniyle talebin düşmesidir. Alım gücünü güçlendirici politikalar ekonomiyi de canlandıracaktır. Dolaysıyla krize karşı talep yönlü, alım gücünü koruyan ve artıran politikalarla da mücadele etmek mümkündür.

"Bu noktada bir iktisadi paradigma değişikliğine ihtiyaç var. Arz yönlü politikalar yerine talep yönlü politikaları benimsemek ve ücretlerin alım gücünü koruyan politikalarla krize karşı mücadele etmek mümkündür."