ORGANİZE ŞEBEKEKE
Piyasaya sahte para sürenler, organize bir şebeke olarak çalışıyor. Şebekelerin sahte parayı piyasaya sürülmesi, paraların piyasaya sokulması ayrı bir süreçte oluyor. Şebekelerin üst grupları, sahte para basan kalpazanlarla iş yapıyor. Sahte paralar matbaa, ofset ya da üst düzey yazıcılarda hazırlanıyor.
SÖZCÜ1 MİLYON SAHTE PARA 50 BİN LİRA
Para basım siparişi “Ana dağıtıcı” olan üst guruplar tarafından yapılıyor. Bastırılan her bir banknotun rakamsal değerinin yüzde 3’ü ila 6’sı kalpazana ödeniyor. Yani 1 milyonluk sahte banknot için ortalama 50 bin liralık ödeme yapılıyor. Daha sonra ise üst şebekeler, bu paraları bölgesel dağıtıcılara satılıyor. Bu işlem banknotun rakamsal değerin yüzde 7’si ila yüzde 15’i arasında gerçekleşiyor. Buradaki oranlar ise paranın gerçeğine benzerliğine göre belirleniyor. Dağıtıcılar ise bu paraları üzerine kar koyarak, 5 ila 10 adamı olan alt birimlere satıyor. Parayı alan kişi de adamları vasıtasıyla sahte paraları piyasaya sürüyor. Bu kişilere de “Tektekçi” adı veriliyor.
EMEKLİ MAAŞINI BEKLİYORLAR
Sahte para şebekeleri paraları piyasaya sürerken, özellikle hareketli, yoğun büyükşehirleri seçiyor. Piyasaya para sürecek dönemler olarak ise daha çok Kurban Bayramı ve yılbaşı öncesi tercih ediliyor. Ayrıca emekli maaşlarının yattığı dönemlerde, sahte para şebekelerinin en sık piyasaya çıktığı dönemler oluyor.
SÖZCÜKADIN VE MİNYON TEKTEKÇİLER
Şebekeler daha çok, kurban pazarlarını, ATM çevrelerini, marketleri, gece kulüplerini tercih ediyor. ATM çevrelerinde daha çok emeklileri hedef alan şebekeler özellikle kadın ve minyon tipli “tektekçileri” kullanıyor. Uzmanlara göre, şebekelerin bu seçimi sebebiyle emekliler daha az şüpheleniyor. Son dönemlerde ise internet üzerinden telefon ve elektronik eşya satanlar sahte para çetelerinin kurbanı oluyor. Cep telefonunu satmak için ilan verenleri hedef alan çete üyeleri, elden teslim aldıkları 2’inci el ve 0 ürünlerin ödemelerini sahte parayla yapıyor.
TAKSİCİLER KULLANILIYOR
Geçtiğimiz yıl düzenlenen bir operasyonda sahte para şebekelerinin taksicilik yaparak da piyasaya sahte para sürdüğünü ortaya koydu. Polis ekipleri, sahte para şebekesine yönelik baskında 5 taksiciyi gözaltına aldı. İddiaya göre tektekçi taksiciler, müşterilerin 100 lira vermesi durumunda, önce parayı alıyor. Daha sonra hızlı bir el hareketiyle sahtesiyle değiştiriyor; daha sonra ise bozuk yok diyerek sahte parayı müşteriye iade ediyor. Ücret olarak ise müşterideki bozuk paraları istiyor.
GECEYİ KARAKOLDA GEÇİREBİLİRSİNİZ
Uzmanlar, banknotlarda birçok güvenlik önlemi bulunduğunu belirterek vatandaşları uyarıyor. Paralardaki güvenlik önlemine dikkat edilmesi gerektiği belirtiyor. Aksi halde hem paranızdan olabileceğiniz gibi, fark etmeden sahte para verdiğiniz bir kişinin şikayetiyle geceyi karakolda geçirebilirsiniz. Bilmeyerek alınan sahte bir banknotun bilerek başka birine vermeye çalışmak ise 3 ay ila 1 yıl arasında ceza alınmasına sebep olabilir.
GERÇEK PARANIN 12 GÜVENLİK ÖZELLİĞİ VAR
Kalpazanlık, neredeyse kağıt paranın tedavüle girmesi kadar eski bir dolandırıcılık olması sebebiyle, banknotlarda bir çok güvenlik önlemi oluşturulmuş. Her geçen günde yeni önlemlerle para güvenliği artırılıyor. Gerçek para ile sahte para arsında, bazı temel farklar bulunuyor. Bu farklar ise; “Dokunarak”, “Dikkatli bakarak”, “Açılı bakma”, “Cihaz yardımıyla” bakma yöntemleri olarak dile getiriliyor. Merkez bankası tarafından tedavüle konulan paralarda 12 güvenlik özelliği bulunduğu belirtiliyor. Bu özelilikler ise şunlar;
1. Holografik şerit folyo
2. Emniyet Şeridi
3. Gizli Görünüm
4. Fligran
5. Bütünleşik görüntü
6. Kabartma baskı
7. Görme engellilere yönelik özellik
8. Mikro yazılar
9. Renk değiştiren şerit
10. Boyut farkı
11. Renklendirilmiş banknot kağıdı
12. Ultaraviyole (Mor ışık) ışın
ÇAMAŞIR MAKİNESİ SAÇ SPREYİ
Merkez bankası tarafından hazırlanan paralarda bunca önlem bulunsa da şebekeler, taklit konusunda her geçen gün farklı bir yöntemle karşımıza çıkıyor. Gerçek parada, banknot kağıdı Belçika’dan ithal ediliyor. Keten, pamuk, sentetik ipek ve bazı özel malzemeler kullanılarak üretiliyor. Sahte para şebekeleri ise, paraları kaliteli kağıda basıyor. Bu durum daha dokunduğunuz anda paranın sahte olduğu algısını oluşturuyor. Ancak, şebekeler, bastıkları paraların gerçeğine benzemesi için, banknotların üzerine saç spreyi sıkıyor. Eski görünmesi için ise çamaşır kurutma makinesine atılıyor. Bu işlemler paranın daha eski görünmesini ve gerçek para kağıdına biraz daha benzemesini sağlıyor.
TÜM ÖZELLİKLERE BAKMAK GEREK
Şebekeler her ne kadar, farklı çabalar içerisinde girse de; uzmanlara göre, birçok güvenlik özelliğini taklit eden kalpazanlar, bu işlemlerde ne kadar başarılı olsalar da gerçeği kadar iyi taklit yapamıyorlar. Özellikle paraların üzerindeki mikro yazılır, iki taraftaki rakamların bütünleşmesi, mor ışık altında parlamayan (Mat) kağıt, açılı bakılınca renk değiştiren hologram gibi özellikler sayesinde “sahte para” kendisini fazlasıyla belli ediyor. Uzmanlar sahte paranın anlaşılabilmesi için Merkez bankasınca hazırlanan güvenlik özelliklerine dikkat edilmesi gerektiğini belirtiyor. Kontrol ederken tek bir güvenlik özelliğinden ziyade imkan ölçüsünde tüm özelliklere bakılması öneriliyor.
MOR IŞIKTA
Uzmanlar, çetelerin, Ultraviyole (Mor ışık) ışınlar altında dahi anlaşılması zor paralar hazırladığını belirtiyor. Özel tozlar serpiştirilen sahte paralarda, mor ışıkla bakıldığında küçük kılcal noktalarda parlama görülüyor. Ancak, mor ötesi ışığa tutulan sahte paranın basıldığı kağıtta parlama meydana geliyor. Gerçek parada ise, parlama olmazken, kırmızı seri ve sıra numarasında canlı ve parlak kırmızı, siyah seri ve sıra numarasında sarımsı yeşil parlama görülür. Ayrıca, Atatürk resminin üzerinde, paranın rakamsal değeri ve “TL” yazısı yer alır. Kılcal parlamalar ise “Mavi” ve “Kırmızı” renkte görülür.
DÖRTLÜ KORUMA
Merkez Bankası tarafından Banknot sahteciliğiyle ilgili hazırlanan broşürlerde, gerçek paradaki özellikler şöyle belirtiliyor.
-Banknotlarımızda bulunan bazı yazı ve rakam grupları ile motifler parmakla dokunulduğunda kabartma hissi vermektedir.
-Banknotlarımızda ışığa tutulduğunda her iki yüzden de görülebilen Atatürk portresi ve kupür değerini gösteren rakamdan oluşan filigran ile emniyet şeridi ve bütünleşik görüntü bulunmaktadır.
-Banknotlarımızın ön yüzünde yatay konumda göz hizasında ışığa doğru tutulduğunda görülebilen gizli görüntü ile farklı açılardan bakıldığında holografik şerit folyo, arka yüzde ise renk değiştiren şerit yer almaktadır.
-Banknotlarımızın bazı özellikleri büyüteç ve UV ışık veren cihazların yardımı ile görülebilmektedir.
SAHTE PARA ALDIĞINIZDA NE YAPMALISINIZ?
Uzmanlar, sahte para alındığında, kesinlikle en yakın güvenlik birimine gidilmesi gerektiğini dile getiriyor. Sahte banknotların üzerinde, yazı yazmak ya da delmek gibi uygulamalarda da kaçınılması gerekiyor. Sahte paralarla ilgi güvenlik güçlerine verilen bilgiler, şebekelerin daha kolay ortaya çıkarılmasını sağlıyor. Ayrıca, sahte paradaki seri numaralara, Merkez Bankası’na da bildirilerek kayıt altında tutuluyor.
ATM’DEN ALSANIZ DA BİLDİRİN
Bazı durumlarda, bankamatiklerin dahi sahte para verebildiğini dile getiren uzmanlar, ATM’lerdeki özellik sayesinde sahte parayı bankamatiğe yatıran kişinin tespit edilebildiğini dile getiriyor. ATM’den sahte para alınması durumunda da güvenlik birimlerinin bankayla birlikte bilgilendirilmesi gerektiği belirtiliyor.
