25 kuruş olarak belirlenen poşet ücretlerinin 15 kuruşu bakanlık kasasına gidiyor ancak bu paranın, çevrenin korunmasına katkı sağlayacak bir fona dahil edilip edilmediğiyle ilgili verilmiş net bir bilgi bulunmuyor. Bu nedenle ücretlendirmeyi gereksiz bulan bazı vatandaşların şüpheleri olsa da, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sıfır Atık Yönetimi Dairesi Başkanı Ahmet Varır uygulamayla ilgili; "Marketlerin poşet üzerinden bir kar elde etmesi söz konusu değil. Böyle bir şeye, getirilen düzenleme müsaade etmiyor” diyor ve ilk günün reflekslerine göre, bazı noktalarda poşet kullanımında yüzde 70’lere varan azalmalar olduğunu söylüyor. Bu konuyla ilgili ise, 10-15 günlük bir süre sonunda somut verilerin de kamuoyu ile paylaşılacağı belirtiliyor.
PLASTİK KULLANIMININ DOĞAYA ZARARLARIPlastik, düşük maliyetli olmasının da etkisiyle, herkesin hayatında kullandığı oldukça yaygın bir materyal. Evlerde kullanılan günlük eşyalardan, mutfak araç gereçlerine kadar hepimiz her gün farklı amaçlarla plastik kullanıyoruz. Ancak plastik, biyolojik olarak parçalanabilen bir ürün değil yani doğada çözünmesi binlerce yıl boyunca mümkün olmuyor. Bunun yanı sıra plastiklerin imhası sırasında açığa çıkan gazlar da, çevreye geri dönüşü olmayacak zararlar verebiliyor. Ayrıca plastik poşetlerin üretiminde kullanılan fosil yakıtlar, insan sağlığını da büyük ölçüde tehdit ediyor.
Çeşitli plastik ürünlerin doğada çözünme süresi 400 yıl ile 2 bin yıl arasında değişiyor. Ürkütücü olan ise, bu çözünme süresi içinde plastikte bulunan tüm zararlı maddelerin toprak ve suya karışıyor olması. Yani, topraktan elde edilen tüm besin maddeleri bu kirlenmeden etkileniyor ve yediğimiz her türlü gıdayla birlikte bizler de bu toksik maddeleri tüketmiş oluyoruz. Aynı zamanda pek çok hayvan da doğada karşılarına çıkan plastikleri yiyecek zannederek tüketiyor, bu durum sindirim sistemlerini etkiliyor ve süreç, pek çok hayvanın ölümüyle sonuçlanıyor. Özellikle bazı deniz canlıları, plastiğe maruz kalmaları nedeniyle nesillerinin tükenmesi tehlikesiyle karşı karşıya. Aslında bu durum ise tek bir nesli değil, besin zincirini çok uzun süre etkileyecek kadar uzun ömürlü durumlara neden oluyor.
PLASTİK KULLANIMININ YASAKLANDIĞI DİĞER ÜLKELERPlastik kullanımına getirilen kısıtlamalar, uzun süredir dünyanın gündeminde olan bir konu. Pek çok ülke, uzun vadede verilen zararın önüne geçebilmek için plastik yasağını uzun zamandır uyguluyor, ve bu ülkelere her gün yenileri ekleniyor.
Plastik kullanımını yasaklayan ilk ülke 2002 yılında Bangladeş oldu. Ülkede 1988 ve 1998 yıllarında yaşanan büyük sel felaketlerinin, plastik poşetlerin drenaj sistemini tıkaması nedeniyle oluştuğu düşünülmüş ve bunun üzerine plastik poşetler 2002 yılında yasaklanmıştı. Daha sonra dünyadaki en büyük plastik atıkları çıkaran Amerika (sadece bazı eyaletlerinde) ve İngiltere de bu yasağı uygulamaya koydu.
İtalya, Almanya, Meksika, Hollanda, Güney Kore, İsrail, Portekiz, Yunanistan, İrlanda, Hindistan, Myanmar, Ruanda, Avustralya, Kenya, Güney Afrika, Tanzanya, Fas , Etiyopya, Kamboçya da plastik poşet kullanımına kısıtlamalar getiren veya yasaklayan diğer ülkeler arasında bulunuyor.
PLASTİK ÜRETİMİ VE KULLANIMI NASIL BAŞLADI?Modern plastik endüstrisini başlatan, ilk olarak 1907 yılında bakalit adını verdiği bir madde icat eden Leo Baekeland sayesinde oldu. Isıdan etkilenmeyen bu madde, daha önce benzeri görülmemiş özelliklere sahip; fiziksel, kimyasal ve elektriksel özellikler açısından avantajlı bir madde olarak kabul edildi. Bakalit, formaldehit ve karbolik asitten üretilmişti.
Daha sonra 1933'te İngiltere'de bir kimya tesisinde, en sık kullanılan plastik türü olan polietilen bulundu. Önceleri küçük miktarlarda üretilen bu madde de, kısa sürede seri üretimli bir materyal haline geldi ve İngiliz Ordusu tarafından 2. Dünya Savaşı sırasında gizlice kullanılmaya devam edildi.
İlk plastik poşet ise 1965'te İsveçli bir şirket olan Celloplast tarafından çıkartıldı ve böylece plastik poşetlerin kullanımı hızla Avrupa'ya yayıldı. 1982'de Amerika'nın en büyük süpermarket zincirlerinden olan Safeway ve Kruger mağazalarının da plastik poşet kullanımına geçmesinden sonra, kısa sürede tüm dünyada kağıt keselerin yerini plastik poşetler aldı.Tehlikenin farkına varan ilk kişi ise, araştırmacı denizci Charles Moore oldu. Kuzey Pasifik Okyanusu'nda bulunan çöp girdabında birikmiş olan uçsuz bucaksız plastik atıkların, deniz yaşamını ciddi anlamda tehdit ettiğini ve özellikle plastikleri deniz anası gibi canlılara benzeterek yiyen deniz kaplumbağalarının sayısında hızlı bir düşüş olduğunu tespit etti.
O zamandan bugüne ise, dünyanın her yerinden çevre bilimciler ve aktivistler, plastik kullanımının verdiği zararlara dikkat çekmek için pek çok çalışma yürütüyor. Bu konu, günümüzde farkındalık yaratmak amacıyla onlarca belgesele de konu oluyor. Doğaya, gezegene ve en önemlisi geleceğimize verdiğimiz zararı en aza indirgemek adına plastik kullanımından vazgeçmek büyük önem taşıyor.Özellikle alışverişlerde kullanımına çok alıştığımız plastik poşetlerin yerine bez çantalar, fileler ya da geri dönüştürülebilir malzemeden üretilmiş poşetleri kullanmaya alışmamız gerekiyor.
