Türkiye'de üretimi olmayan siyanür, Çin, Kore ve Çekya gibi ülkelerden ithal ediliyor. İthalatçı firmalar, yaptıkları satışları belgelerle, ilgili bakanlığa bildirmek zorunda. Altın madenleri ve metal kaplama firmalarında yaygın olarak kullanılan siyanür birçok farklı bileşeni içinde bulunduruyor. Zehirli kimyasalın kilosu 45 ile 80 lira arasında değişen fiyatlara satılıyor.
SİYANÜR NASIL TEMİN EDİLİYOR?
Siyanür özellikle altın ve gümüş kaplama alanında kullanıldığı için İstanbul'da daha çok Kapalıçarşı ve Kuyumcukent'teki kimyacılardan temin ediliyor. Buradaki firmalar, iddiaya göre siyanürü tanımadıkları kişilere satmaktan kaçınıyor. Bildikleri, daha öncede çalıştıkları müşterilere satış yapıyorlar. Siyanür ve diğer kimyevi malzemeleri iş yeri sahibi gelip alabildiği gibi, kuyumcu çırakları da alabiliyor.
VİCDANLA İLGİLİ BİR MESELE
Sirkeci'de konuya ilişkin görüştüğümüz kimyevi malzeme firmalarının yetkilileri, son olaylar sebebiyle isim ve fotoğraf vermekten imtina etse de sozcu.com.tr'ye konuştu.
Yaklaşık 100 yıldır kimya malzemeleri satan bir iş yeri sahibi, “Bizim yaptığımız satış faturalarda bellidir. Kimin aldığı belgelidir. 1990'lı yıllarda kuyumcu çıraklarına bile satış yapılırdı. Ancak bir askeri kışlanın deposuna siyanür karıştırılması bizde milat oldu. Siyanürün varilindeki seri numarasından Irak ya da Suriye'den getirildiği anlaşıldı ama bize milat oldu" dedi.
Söz konusu iş yeri sahibi sözlerine şöyle devam etti: "O tarihten sonra bu işi yapanlar çok dikkat etmeye başladı. Siyanür satışını kısıtlayan bir şey yok ama bu “vicdanla” ilgili bir şey. Bize ‘kız kaçıracağım' diye gelerek ‘eter' isteyen bile oluyor. Bu durumlarla da karşılaştığımız için çok titiz davranıyoruz."
KİMYACILARDAN ALINMIŞ OLAMAZ
Siyanürün kimya satıcılarından gramla alınamayacağını söyleyen iş yeri sahibi, “Kimya işiyle uğraşanlar daha çok eski esnaflardır. Kolay kolay bilmedikleri kişilere satış yapmaz” diyerek, intiharlarda kullanılan siyanürün kimyacılardan doğrudan satın alınmış olamayacağını belirtiyor.
İNTERNETTE SATILIYORDU
Başka bir firma yöneticisi ise “Altı ay öncesine kadar internette dahi siyanür vardı. Hatta internetten satış yapan büyük firmalarda bulunuyordu. İzmir'de bir kişinin anne babasını öldürmesinin ardından kaldırıldı. Biz bu zehirli maddelerin satışını yapmaktan vazgeçtik” dedi.
SEBEBİNE YOĞUNLAŞMAK GEREK
Telefonla görüştüğümüz siyanür ithalatı yapan bir firmanın yöneticisi ise siyanür ve benzeri malzemelerin satışı ile ilgili aylık bilgilendirme yapıldığını söylüyor. Söz konusu yönetici, “Nasıl aldıklarını ben de bilmiyorum ama bu işi hedefleyen birinin siyanüre ulaşması, silaha ulaşmak” gibi diyerek, sözlerini şöyle sonlandırdı: “Sebebine yoğunlaşmak gerek."
SİYANÜRLE ÜRETİM YAPIYORUZ
Kuyumcukent’te atölyesi bulunan Mehmet K. ise siyanürün altın takı üretiminde gerekli olduğunu ifade etti. Atölyelerinde haftada bir gün kaplama yaptıklarını söyleyen Mehmet K., siyanürü gereken diğer kimyasallarla birlikte Kapalıçarşı ve Kuyumcukent’ten fatura ile aldıklarını söyledi. Liste fiyatına bakarak 1 kilogram siyanür için 45 lira ödediklerini söyleyen Mehmet K., “Siyanür olmazsa kaplama olmaz” dedi.
POLİS ARAŞTIRMAYA DEVAM EDİYOR
Bakırköy’de eşi ve oğluyla birlikte siyanüre bağlı öldükleri belirlenen Bahattin Delen’in mesleği gereği siyanüre ulaşmasının kolay olduğu belirtiliyor.
Polis, Fatih’te dört kardeşin öldüğü olayda kullanılan siyanürün nereden temin edildiğini ise araştırmaya devam ediyor.
Siyanüre ulaşmak bu kadar kolay mı?
Türkiye'de 15 gün içinde üçü çocuk 11 kişi siyanür zehirlenmesi sonucu hayatını kaybetti. 5 Kasım'da İstanbul Fatih'te dört kardeşin evlerinde siyanür zehirlenmesi sonucu ölü bulunmasının ardından birkaç gün sonra da Antalya'da Selim Şimşek iki çocuğu ve eşiyle birlikte ölü bulundu. Ailenin evinde sinyanür izine rastlandı. Son olarak ise bu sabah İstanbul Bakırköy'de üç kişilik bir aile siyanürle hayatını kaybetti. Peki Tehlikeli Kimyasalların Kontrolü Yönetmeliği’ne tabi olmayan bu öldürücü kimyasal, "Siyanür almak bu kadar kolay mı?" sorusunu akıllara getirdi. SÖZCÜ “siyanür” meselesini masaya yatırdı.