Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, toplantı öncesi Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile ayrı ayrı görüştü, ardından heyetler arası görüşmeler yapıldı. Aile fotoğrafı çekilmesi ardından Suriye konulu 'Üçlü Zirve Toplantısı'nda liderler bir araya geldi. Toplantının açılış konuşmasını yapan Erdoğan, Putin ve Ruhani'yi Ankara´da ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

[old_news_related_template title="Liderler üçlü zirve için Ankara'da!" desc="Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, bugün Ankara'da Suriye konulu zirvede beşinci kez bir araya geliyor. " image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2019/09/16/iecrop/resim1_9398766_16_9_1568638871.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2019/dunya/son-dakika-liderler-uclu-zirve-icin-ankarada-5336284/"]

Bugüne kadar önemli başarılara imza atıldığını vurgulayan Erdoğan, "2017 yılının Kasım ayında başlattığımız Astana formatındaki üçlü zirve süreci, bugüne kadar önemli başarılara imza attı. Zirve toplantıları vesilesiyle son 2 senede Suriye'de barış, güvenlik ve istikrarın yeniden tesisi amacıyla üç ülke olarak işbirliğimizi derinleştirdik. Suriye'nin siyasi birliğiyle, toprak bütünlüğünün muhafazası, sahada sükunetin korunması, ihtilafa kalıcı siyasi çözüm bulunması hususunda tam bir mutabakat içindeyiz. Astana platformu Suriye´deki yangının söndürülmesi için, etkili çözümler üretebilen ve bunların hayata geçirilmesi amacıyla, somut adımlar atabilen yegane girişimdir. Suriye´de barışın sağlanması için, daha fazla sorumluluk üstlenmemiz, elimizi taşın altına daha fazla koymamız gereken bir dönemdeyiz. Siyasi çözüm umutlarının diri tutulması bizlerin gayretlerine bağlıdır."

'BÜYÜK TRAJEDİNİN ÖNÜNE GEÇTİK'

Ankara zirvesinin Astana sürecine yeni bir soluk kazandıracağına inandığını aktaran Erdoğan, şöyle devam etti:

"Bugünkü toplantımızda, İdlib başta olmak üzere, sahadaki durumu, Fırat´ın doğusundaki gelişmeleri, siyasi süreçte gelinen aşamayı ve Suriyeli mülteciler mesesini ele alacağız. Bu konularda genel bir durum muhasebesi yapmamızın, stratejilerimizi ve atacağımız adımları belirlememizde faydalı olacağı kanaatindeyim. Ülkemiz en sıkıntılı, en meşakkatli dönemlerinde Suriye halkının yanında olmuştur. Zulümden, terörden ve katliamdan kaçan 3,6 milyon Suriyeliyi halen topraklarımızda barındırıyoruz. Eğitimden sağlığa kadar, Suriyeli sığınmacıların insani şartlarda hayatlarını sürdürmeleri için hiçbir fedakarlıktan kaçınmadık. Zeytin Dalı ve Fırat Kalkanı harekatlarıyla hem Suriye´nin toprak bütünlüğünü ve ülkemizin güvenliğini tehdit eden terör şebekelerine ağır darbeler indirdik. Cerablus, El-Bab, Afrin gibi güvenli hale getirdiğimiz yerlere geri dönen Suriyeli kardeşlerimizin sayısı 360 bini buldu. İdlib´de attığımız müşterek adımlarla, 4 milyon sivilin hayatını altüst edecek büyük trajedinin önüne geçtik. Fırat´ın doğusundaki terör bataklığını kurutarak inşallah bu yöndeki çabalarımızı birlikte yeni bir merhaleye taşıyacağız."

"GEREKLİ ZEMİN HAZIRLANMALI"

Suriye’nin toprak bütünlüğüne vurgu yaptıktan sonra Suriye’nin istikrar, güven ve huzurun geri dönmesi için gerekli zeminin hazırlanması gerektiğini ifade eden İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ruhani, “İran, Rusya ve Türkiye olarak bizlerin en önemli gündemi, bu üç ülkenin Suriye krizinin barışçıl yöntemlerle çözülmesi, terörizm ile mücadele, Anayasa Komitesinin kurulmasını destekleme, sığınmacıların geri dönmesi, tutukluların ve kaçırılanların değişimi, insani yardımların iyileştirilmesi ve ülkenin yeniden onarımı yolunda gösterdikleri çabaları ve bu yöndeki uluslararası çabaları değerlendirmektir” açıklamasında bulundu.

"KENDİ HALKI TARAFINDAN ÇÖZÜLMELİDİR"

İran İslam Cumhuriyetinin, geçmişte olduğu gibi bugün de Suriye krizinin sadece siyasi yolla çözümlenebileceğine inandığını söyleyen Ruhani, “Suriye hükümeti ve halkı bu ülkenin kendinde barındırdığı farklılıkları dikkate alırsa kendi kaderini belirlemek gibi ağır görevi yerine getirme gücüne sahiptir. İran, Suriye krizinin başından beri askeri çözüm yolunun çözüm yolunun sonuç vermeyeceğini vurgulamıştır. Suriye krizinin üzerinden 9 yıl gibi uzun bir zaman geçerken bazılarının peşinde olduğu yönetimi değiştirme yaklaşımlarının bu süreçte elde edilen tecrübeler ışığında artık geçerliliğini yitirdiğine inanıyoruz. Suriye krizi ve bölgedeki benzer krizler barışçıl yöntemlerle ve o ülkelerin kendi halkı tarafından çözümlenmelidir” şeklinde konuştu.

Terörizm ile mücadelenin, özellikle IŞİD, El-Kaide ve onlara bağlı gruplar Suriye’de tamamen yok olana kadar devam etmesi gerektiğini söyleyen Ruhani, “Teröristlerin halkı kendileri için canlı kalkan kullanmak gibi alçakça girişimlerine izin verilmemelidir. Teröristlerin pençesi altındaki halkın sağlıklı ve onurlu ve biçimde kurtulması için uygun bir çözüm yolu bulunmalıdır” ifadelerini kullandı.

"SUİSTİMAL ETME FIRSATI VERİLMEMELİ"

Astana sürecindeki ortakların Soçi kentinde İdlib Mutabakatını imzaladıklarını belirten Ruhani, “biz de teröristlerin bu bölgeden çıkartılması ve Suriye hükümetinin teröristlerin kontrolündeki bölgelere tekrar hakim olması için bu mutabakata destek verdik. Şüphesiz bu mutabakatta Astana sürecinin garantör ülkelerinin asıl çabalarından ve bu mutabakatın uygulanması hedeflerinden birisi de İdlib bölgesinde büyük bir insani krizin yaşanmasının önlenmesiydi. Fakat bu mutabakatın uygulanması planlandığı gibi ilerlemedi. Bu mutabakat imzalandıktan sonra daha birkaç gün bile geçmemişken teröristlerin kontrolündeki bölgeler azalmadığı gibi inanılmaz bir şekilde artış göstermiştir. Bu durum şu gerçeği göstermektedir ki, teröristlere hiçbir zaman sahadaki koşulları suiistimal etme fırsatı verilmemelidir. Biz burada şuana kadar katedilen yolu değerlendirmek ve Suriye halkının her türlü baskı ve dış müdahaleye maruz kalmadan kendi geleceğini belirlemesine yardımcı olabilecek önemli kararlar almak amacıyla beşince kez bir araya geliyoruz. Bizim vurguladığımız ortak temel ilkeler, terörizm ile mücadelenin bu ocak söndüren belanın kökü kazınıncaya kadar sürdürülmesi, diyalog ve anlaşma, gerilimin azaltılması, anayasa reformu, sığınmacıların geri dönmesi, tutukluların değişimi ve Suriye’nin yeniden onarılmasıdır” açıklamasında bulundu.

ADANA MUTABAKATINA VURGU YAPTI

Ruhani konuşmasında Adana Mutabakatına da değinerek, “Suriye ve Türkiye arasında 1998 yılında imzalanan Adana Mutabakatının tekrar hayata geçirilmesi iki tarafın endişelerini giderecek, acı bir dönemi sonlandıracak bir başlangıç için uygun bir olgu olabilir. Astana süreci, Suriye krizi ile ilgili diğer süreçlerin aksine Suriyeli taraflar arasında ihtilaf çıkartma peşinde olmamıştır. Bu sürecin temel yaklaşımı her zaman anlaşmazlıkların yapıcı işbirliği yolu ile çözülmesi, Suriye krizi için barışçıl çözüm bulunması çabalarına odaklanmıştır. Astana süreci başka süreçlere ve inisiyatiflere karşı planlanmamıştır. Amerika’nın Suriye topraklarında gayri meşru olarak askeri güç bulundurması BM üyesi ve bağımsız bir ülke olan Suriye’nin toprak bütünlüğünü ve milli egemenliğini tehlikeye atmıştır. Amerika Başkanı geçen yıl askeri güçlerini Suriye’den çekeceğini ifade etmişti. Ancak bu sözünün akıbeti onun diğer sözleri gibi oldu. Zira bu sözler geçmişte gerçekleşmediği gibi gelecekte de gerçekleşmesi için bir irade göstermemektedir. Amerikan güçlerinin biran önce bölgeyi terk etmesi ve Suriye hükümetinin bu ülkenin diğer bölgelerinde olduğu gibi Fırat’ın doğusu ve kuzeyinde de egemenliğini sağlaması zaruridir. Siyonist rejim son aylarda Suriye topraklarına saldırını artırmıştır. Bu rejimin yetkilileri söz konusu saldırıların sorumluluğunu üstlenmiş ve benzer saldırılarını Irak ve Lübnan’a taşımıştır. Bu saldırılar bölgede geniş kaos ve çatışma oluşturabilecek nitelikte, düşmanca, yasa dışı ve provokatif girişimlerin bariz birer örneğidir. Bölge devletleri ve halkları, BM kararlarına göre bu tür saldırılara karşı meşru müdafaa hakkına sahiptir. Maalesef uluslararası kuruluşlar bu tür taciz ve saldırılara karşı olması gereken tepkiyi göstermemekteler” dedi.

DURUM ENDİŞE VERİCİ

Son dönemde İdlib bölgesinde aşırı kutupların faaliyetlerinin aktif hale geldiğinin kaydeden Putin, “Bu bölge teröristlere bir sığınak olmamalıdır. Bu bölgeden gelen terörist tehdidini tamamen yok etmek için ilave adım atmamız lazım. Suriye’nin kuzey doğusundaki durum da endişe vericidir. Oradaki güvenlik sorunları sadece ve sadece Suriye’nin toprak bütünlüğünün ve egemenliğinin korunması temelinde olmalıdır. Suriye’yi nüfus alanlarına bölmek kabul edilemez. Rusya-Türkiye ve İran, Suriyelilere ülkeyi yeniden tesis etmek, ekonomiyi, sosyal alanı canlandırmak için katkı sağlayacaktır ve insani yardım oluşturulmasında da çalışıyoruz. Bizim bu alanda yaptığımız çalışmanın neticeleri net ve ortadadır. 2018 yılı Temmuz ayından itibaren 390 bin kişi Suriye’ye döndü, 1,3 milyon yerlerinden edilen insan da yerlerine döndü. İnanıyoruz ki, uluslararası ajanslar bu manada insani yardım konusunda ülkenin yeniden restore edilmesi manasında daha etkin bir katkı sağlayacaktır. Böyle bir destek bütün Suriyelilere verilmelidir” diye konuştu. İHA