ÇÖLYAK HASTALIĞI HAKKINDA
Çölyak hastalığı buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten isimli bir maddeye vücut bağışıklık sistemi tarafından verilen anormal yanıt sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Genellikle 1 yaşından sonra gluten içeren besinlerin tüketilmeye başlanması ile birlikte ilk belirtiler ortaya çıkar. Başlangıçta bulantı, kusma, ishal, halsizlik gibi belirtiler görülür. İlerleyen dönemlerde ise anemi, cilt döküntüleri gibi farklı belirtiler eklenir. Kronik bir hastalık olmasına rağmen tedavisi mümkündür ve tedavi gluten içeren besinlerin diyetten çıkarılmasından ibarettir.
BEBEK VE ÇOCUKLARDA ÇÖLYAK BELİRTİLERİ
Sindirim semptomları bebeklerde ve çocuklarda daha sık görülür. İşte çocuklarda en sık görülen semptomlar:
- Karın şişkinliği ve ağrı
- Kronik ishal
- Kusma
- Kabızlık
- Soluk, kötü kokan yağlı dışkı
- Kilo kaybı
- Yorgunluk
- Sinirlilik ve davranış sorunları
- Daimi dişlerin dental emaye defektleri
- Büyümede gecikme
- Kısa boy
- Gelişme geriliği
- Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
YETİŞKİNLERDE ÇÖLYAK BELİRTİLERİ
Yetişkinlerin sindirim semptomları olma olasılığı daha düşüktür, sadece üçte biri ishal geçirir. Semptomlar şunları içerir:
- Açıklanamayan demir eksikliği anemisi
- Yorgunluk
- Kemik veya eklem ağrısı
- Artrit
-Osteoporoz veya osteopeni (kemik kaybı)
- Karaciğer ve safra yolları hastalıkları (transaminit, yağlı karaciğer, primer sklerozan kolanjit, vb.)
- Depresyon veya anksiyete
- Periferik nöropati (ellerde ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma veya ağrı)
- Nöbet veya migren
- Kaçırılmış adet dönemleri
- Kısırlık veya tekrarlayan düşük
- Ağız içinde yaralar
- Dermatit herpetiformis (kaşıntılı deri döküntüsü)
TEDAVİ EDİLMEYEN ÇÖLYAK HASTALIĞININ OLASI RİSKLERİ
- Malabsorbsiyon
- Büyüme geriliği
- Hipokrommikrositer anemi
- Megoblastik anemi
- Kalsiyum ve K vitamini eksikliği
- Otoimmün hastalıkların prevelansında artış
- Osteoporoz
- Kısırlık, düşük
- Depresyon
- Lenfoma
- Kalın ve ince bagırsak kanserleri
ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Çölyak hastalığını tedavi etmenin tek yolu, yaşam boyu süren glutensiz bir beslenmedir. Buğdayın yanı sıra, gluten içeren yiyecekler şunlardır:
- Buğday nişastası
- Buğday kepeği
- Buğday tohumu
- Kuskus
- Bulgur
- Durum buğdayı
- Kızıl buğday
- Gernik buğdayı
- Arpa
- Yulaf (aslında yulaf gluten içermez ama glutenli tahıllar işleyen tesislerde işlenip paketlendiği için yulaf ürünlerine gluten bulaşmış olabilir.)
- Makarnalık
- Graham unu
- Malt
- Çavdar
Spelt (bir çeşit buğday)
- Tritikale
- İrmik
- Kavılca buğdayı
- Gliadin
- Tam buğday unu
- Kamut
- Matza
- Kavuzlu buğday
Çölyak hastalığı olan insanlara bir diyetisyen, glutensiz beslenme planlaması yapabilir. Küçük miktarlarda bile glüten yemek, bağırsaklara zarar verebilir.
Diyetinizden glüteni çıkarmak, ince bağırsağınızdaki iltihaplanmayı azaltarak daha iyi hissetmenize ve sonunda iyileşmenize neden olur. Çocuklar yetişkinlerden daha hızlı iyileşme eğilimindedir. Ancak, tanı konana kadar glüten yemeyi bırakmamalısınız. Glutenin beslenmeden erken erken çıkarılması, test sonuçlarına etki edebilir ve yanlış bir tanıya neden olabilir.
[old_news_related_template title="Çölyak diyeti nasıl olur?" desc="Gluten, buğday, çavdar ve arpa gibi bazı tahıllarda bulunan bir proteindir. Elastikiyet ve nem sağlayarak yiyeceğin şeklini korumasına yardımcı olur. Ayrıca ekmeğin kabarmasını ve çiğnenebilir bir dokuya sahip olmasını sağlar. Her ne kadar glüten çoğu insan için güvenli olsa da, çölyak hastalığı veya glüten hassasiyeti gibi durumları olanlar olumsuz sağlık etkilerini önlemek için bundan kaçınmalıdır. Peki, Çölyak diyeti nasıl olur? Çölyak hastaları neler yemeli? Merak edilenler haberimizde..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2019/07/08/iecrop/colyak-shutterstock_16_9_1562594405.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2019/saglik/colyak-diyeti-nasil-olur-colyak-hastalari-neler-yemeli-szcu2-5220175/"]
