DAMAR SERTLİĞİ (ATEROSKLEROZ) NEDİR?
Damar sertliği (Ateroskleroz), atardamarlarınızda plak biriktiği bir hastalıktır. Arterler, kalbinize ve vücudunuzun diğer kısımlarına oksijen bakımından zengin kan taşıyan kan damarlarıdır.
Plak yağ, kolesterol, kalsiyum ve kanda bulunan diğer maddelerden oluşur. Zamanla, plak arterlerinizi sertleştirir ve daraltır. Bu, oksijen bakımından zengin kanın organlarınıza ve vücudunuzun diğer kısımlarına akışını sınırlar.
Damar sertliği, kalp krizi, felç ve hatta ölüm gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Damar sertliğinin ilk belirtileri, arter duvarında beyaz kan hücrelerinin izleri ile ergenlik döneminde gelişmeye başlayabilir. Çoğu zaman, bir plak patlayana ya da kan akışı çok kısıtlı olana kadar hiçbir semptom yoktur. Bu genellikle gerçekleşmesi uzun yıllar sürer.
Belirtiler hangi arterlerin etkilendiğine bağlıdır.
DAMAR SERTLİĞİ İLE İLGİLİ HASTALIKLAR
Ateroskleroz, kalp, beyin, kollar, bacaklar, pelvis ve böbrekler dahil olmak üzere vücuttaki herhangi bir arteri etkileyebilir. Sonuç olarak, hangi arterlerin etkilendiğine bağlı olarak farklı hastalıklar gelişebilir.
İSKEMİK KALP HASTALIĞI
İskemik kalp hastalığı, kalp arterleri, stres veya fiziksel efor dönemlerinde gerektiğinde kalbin dokularına yeterli miktarda oksijen bakımından zengin kan sağlayamadığında meydana gelir.
Koroner kalp hastalığı da koroner arter hastalığı denilen, kalbe oksijenden zengin kanı besleyen koroner arterlerde plak birikiminin neden olduğu iskemik kalp hastalığının bir türüdür.
Bu birikme, kalbin büyük arterlerinde kan akışını kısmen veya tamamen bloke edebilir. Kalp kasınıza kan akışı azalır veya engellenirse, anjina (göğüs ağrısı veya rahatsızlık) veya kalp krizi geçirebilirsiniz .
Koroner mikrovasküler hastalık, başka bir iskemik kalp hastalığı türüdür. Kalbin minik arterleri normal çalışmadığında oluşur.
- Karotis Arter Hastalığı
Karotis (ka-ROT-id) arter hastalığı , boynunuzun her iki tarafındaki (karotid arterler) arterlerde plak birikirse ortaya çıkar. Bu arterler beyninize oksijen bakımından zengin kan sağlar. Beyninize kan akışı azalır veya engellenirse, felç geçirebilirsiniz.
- Periferik arter hastalığı
Periferik arter hastalığı (PAD), bacaklarınıza, kollarınıza ve pelvisinize oksijen bakımından zengin kan sağlayan ana arterlerde plak birikirse oluşur.
Vücudunuzun bu kısımlarına kan akışı azalır veya engellenirse, uyuşukluk, ağrı ve bazen tehlikeli enfeksiyonlar olabilir.
- Kronik böbrek hastalığı
Renal arterlerde plak birikirse kronik böbrek hastalığı oluşabilir. Bu arterler böbreklerinize oksijen bakımından zengin kan sağlar.
Zamanla, kronik böbrek hastalığı, yavaş bir böbrek fonksiyon kaybına neden olur. Böbreklerin temel işlevi, atıkları ve fazla suyu vücuttan atmaktır.
DAMAR SERTLİĞİ BELİRTİLERİ
Ateroskleroz, genellikle bir arteri ciddi şekilde daraltıncaya veya tamamen bloke edene kadar belirti ve semptomlara neden olmaz. Birçok insan, kalp krizi veya felç gibi tıbbi bir acil durum olana kadar hastalığı olduğunu bilmezler.
Bazı insanlarda hastalığın belirtileri olabilir. Belirti ve bulgular hangi arterlerin etkilendiğine bağlı olacaktır.
Karotid Arterler:
Karotid arterlerdeki aterosklerozun bir sonucu olarak aşağıdaki semptomlar görülebilir:
- Ani zayıflık
- Konuşma veya anlamada sorun
- Bir veya her iki gözde de görme sorunu
- Solunum problemleri
- Baş dönmesi, yürüme zorluğu, denge veya koordinasyon kaybı ve açıklanamayan düşmeler
- Bilinç kaybı
- Ani ve şiddetli baş ağrısı
- Felç
Kroner Arterler:
Koroner arterler kalbe kan sağlar. Kalbe giden kan akımı sınırlı olduğunda, anjin ve kalp krizine neden olabilir. Belirtiler şunları içerir:
- Kusma
- Aşırı kaygı
- Göğüs ağrısı
- Öksürme
- Baygın hissetmek
Periferik Arterler:
Plak ayrıca bacaklara, kollara ve pelvise oksijen bakımından zengin kan sağlayan ana arterlerde de birikebilir (periferik arter hastalığı adı verilen hastalık).
Bu ana arterler daralmış veya tıkalıysa, uyuşukluk, ağrı ve bazen tehlikeli enfeksiyonlar olabilir.
Renal Arterler:
Renal arterlerderde kan akışı sınırlanırsa kronik böbrek hastalığı gelişme riski çok yüksektir. Renal arter tıkanıklığı olan kişi aşağıdaki belirtileri yaşayabilir:
- İştah kaybı
- Ellerin ve ayakların şişmesi, kaşıntı veya uyuşukluk
- Konsantrasyon zorluğu
DAMAR SERTLİĞİ TEDAVİSİ
Ateroskleroz tedavisi, komplikasyonların önlenmesinde önemlidir.
Tedavi seçenekleri yaşam tarzı değişiklikleri, çeşitli ilaçlar ve cerrahi müdahaleleri içerir. Bununla birlikte, atardamarların tam kapasiteyle çalıştığından emin olmak için doktorun aterosklerozu doğru teşhis etmesi çok önemlidir.
Ateroskleroz için tedavi çeşitleri arasında:
Yaşam tarzı değişiklikleri: Bunlar kilo yönetimi, fiziksel aktivite ve sağlıklı bir beslenmeye odaklanır. Doktorunuz, lifli yüksek lifli gıdaları yemeyi ve doymuş yağ, tuz ve alkol alımını sınırlamayı önerebilir.
İlaç Kullanımı: Antiplatelet ilaçları, plak birikimini önleyebilir veya kanın pıhtılaşmasını önleyebilir. Statinler gibi diğer kolesterol düşürücü ilaçlar verilebilir ve anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri kan basıncının düşmesine yardımcı olabilir.
Cerrahi: Şiddetli ateroskleroz vakaları, anjiyoplasti veya koroner arter baypas grefti (CABG) gibi cerrahi prosedürlerle tedavi edilebilir.
Anjiyoplasti, atardamarı genişletmeyi ve tıkanıklığı açmayı içerir, böylece kan tekrar düzgün akabilir. CABG, daralmış bir koroner arteri rahatlatmak için vücudun diğer bölgelerinden alınan atardamarları kullanarak kalbe kan akışını artırabilen başka bir ameliyat şeklidir.
[old_news_related_template title="Damar sertliğine yol açan 9 risk faktörü" desc="Sağlık Bilimleri Üniversitesi Sultan Abdülhamid Han Eğitim Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Uzun, damar sertliğine yol açan risk faktörleri ile ilgili bilgiler verdi. Uzun, damar sertliğinin çoğu zaman belirti vermeyebileceğini vurgularken, 'Belirti verdiği zaman da anjina adını verdiğimiz göğüs ağrısı ile kendini gösterir.' şeklinde konuştu." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2019/04/11/iecrop/shutterstock_1131956183_16_9_1554983776.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2019/saglik/damar-sertligine-yol-acan-9-risk-faktoru-4387361/"]
[old_news_related_template title="Damar sertliğine bitkisel çözümler" desc="Kalp krizi, felç, beyin kanaması ve bazı böbrek hastalıklarına neden olan damar sertliğinin sinsice ilerlediğini belirten Fitoterapi ve Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Canfeza Sezgin; “Bazı bitkiler damar dostudur” dedi ve şu bilgileri verdi." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2019/01/iecrop/damar-sertligine-bitkisel-cozumler-1-1_16_9_1546944114.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/hayatim/yasam-haberleri/damar-sertligine-bitkisel-cozumler/?_szc_galeri=1"]
