ENDOKRİNOLOJİ NEDİR?
Endokrinoloji, vücutta hormon salgılayan birçok salgı bezini kontrol eden ve bu salgı bezlerinin hastalıklarını inceleyen tıp dalıdır.
ENDOKRİN SİSTEM NEDİR?
Endokrin sistem, karmaşık bir salgı bezi grubudur. Bezler hormon yapan organlardır. Bunlar vücudunuzdaki aktiviteleri kontrol etmeye yardımcı olan maddelerdir. Farklı hormon türleri üremeyi, metabolizmayı, büyümeyi ve gelişmeyi kontrol eder. Hormonlar ayrıca çevrenize tepki verme şeklinizi de kontrol eder ve vücudunuzun çalışması için gereken enerjiyi ve beslenmeyi sağlamaya yardımcı olurlar. Ancak tüm bezler endokrin bezler olarak sınıflandırılmaz; örneğin, ter bezleri veya lenf bezleri endokrin bezleri değildir.
Hormon seviyeleriniz çok yüksek veya çok düşükse, hormon bozukluğunuz olabilir. Hormon hastalıkları ayrıca, vücudunuz hormonlara olması gerektiği gibi cevap vermezse de ortaya çıkar. Stres, enfeksiyon ve kanınızdaki sıvı ve elektrolit dengesindeki değişiklikler de hormon seviyelerini etkileyebilir.
Ana endokrin bezleri:
- Hipotalamus
- Hipofiz bezi
- Tiroid bezi
- Paratiroid bezi
- Pankreas
- Adrenal bezler
- Gonad bezleri
- Pineal bez
Hipotalamus
Hipotalamus uyku döngüleri, vücut sıcaklığı, hipofiz bezi aktivitesi ve diğer otonom sinir sistemi işlevleri düzenleyen beyin bir kısmıdır. Hipotalamustaki sinir hücreleri, hipofizden hormon salgılanmasını uyaran veya baskılayan kimyasal maddeler üreterek hipofiz bezini kontrol eder.
[old_news_related_template title="Bebeklerde uyku düzeni ne zaman başlar?" desc="Doğum yaptığınız andan itibaren hayatınız o kadar değişir ki uykusuzluk, yorgunluk gibi fakat sevginiz öyle derin olur ki bütün bu zorlukların altından kalkmaya yeterde artar bile. Bebeğinizle baş başa kaldığınız ilk gece uykusuz gecelerin başladığının farkına varırsınız. İlk zamanlar bebeğiniz geceleri uyanıp beslenmek isteyecek ve gece uyanma süreleri sık olacaktır. Peki Bebeklerde uyku düzeni ne zaman başlar?" image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2019/06/26/iecrop/shutterstock_374384548_16_9_1561527766.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/hayatim/yasam-haberleri/bebeklerde-uyku-duzeni-ne-zaman-baslar-1szcu/"]
Hipofiz bezi
Hipofiz bezi bu tür kadınlarda ise yumurtlama ve östrojen üretiminde sıcaklık, tiroid aktivitesi, çocukluk büyüme, idrar üretimi, testosteron üretimi gibi hormon fonksiyonlarını kontrol kafatası tabanında bulunan fasulye büyüklüğünde bir bezdir.
Tiroid bezi
Tiroit bir iç salgı bezidir. İşlevi; T3 ve T4 adı verilen hormon üretmesi ve bunları kana salmasıdır.
Paratiroid Bezi
Vücudun (öndeki boynun merkezi olan) tiroid bezinin hemen arkasında bulunan dört paratiroid bezi vardır. Tiroid fonksiyonuyla ilgisi yoktur. Bu bezler kandaki kalsiyum seviyesini kontrol eden bir termostat veya regülatör görevi görür.
Pankreas
Pankreas hem insülin, glukagon ve somatostatin, hem de besinlerin ve ince bağırsakta sindirimin emilmesine yardımcı olan sindirim enzimlerini içeren pankreas suyunu salgılayan bir sindirim organı dahil olmak üzere birçok önemli hormon üreten bir endokrin bezidir.
Adrenal Bezler
Böbrek üstü bezleri böbreklerin tepesinde oturuyorsunuz. Strese yanıt olarak hormonları serbest bırakmaktan sorumludurlar. Adrenal bezler, aldosteron adı verilen bir hormon salgılanması yoluyla böbrek fonksiyonlarını etkiler.
Gonad Bezleri
Gonadlar hem iki erkek testis hem de iki dişi yumurtalık anlamına gelir. Gonadlar tarafından salgılanan dört hormon vardır: kadın cinsiyet hormonları, östrojen ve progesteron; ve erkek hormonları, testosteron ve androsteron.
Pineal Bez
Pineal bez, uyanık / uyku düzenleri ve mevsimsel fonksiyonların modülasyonunu etkileyen bir hormon olan serotonin türevi melatonini üreten beyinde bulunan küçük bir bezdir.
ENDOKRİNOLOJİ HANGİ HASTALIKLARA BAKAR?
Endokrin hastalıkları, hormon seviyeleri çok yüksek veya çok düşük olduğunda veya vücut hormonlara olması gerektiği gibi tepki vermediğinde ortaya çıkar. En yaygın endokrin hastalıklarından biri diyabettir. Bununla birlikte, endokrinoloji içinde tedavi edilen diğer hastalıklar arasında;
- Adrenal bozukluklar
- Osteoporoz ve kemik sağlığı
- Şeker hastalığı
- Çocuklarda endokrin bozuklukları (büyüme eksikliği, ergenlik sorunları)
- Kalp problemleri (yüksek kolesterol, trigliseritler, yüksek tansiyon)
- Erkek sağlığı (kısırlık, testosteron düzeyleri)
- Hipofiz bozuklukları
- Tiroid hastalıkları
- Ağırlık ve metabolizma
- Kadın sağlığı (menopoz, kısırlık, bazı menstrüel problemler)
yer alır.Tedaviler tipik olarak vücudun ürettiği hormon miktarını kontrol etmeyi ve hormon eksikliği durumlarında hormon takviyelerinin kullanılmasını içerir.
