KEMOTERAPİ NEDİR?
Kemoterapi vücutta hızla büyüyen kanser hücrelerini yok etmek için kullanılan agresif bir kimyasal ilaç tedavisidir. Kanser hücreleri büyüdükçe ve diğer hücrelere göre daha hızlı bölündükleri için genellikle kanseri tedavi etmek için kullanılır. Kanser tedavisinde uzmanlaşmış doktorlar onkolog olarak bilinir.
Kemoterapi genellikle cerrahi, radyasyon veya hormon tedavisi gibi diğer tedavilerle birlikte kullanılır. Bu, şunlara bağlıdır:
- Sahip olduğunuz kanserin evresi ve türü
- Genel sağlık durumunuz
- Önceki kanser tedavileriniz
- Kanser hücrelerinin yeri
- Kişisel tedavi tercihleriniz
Kemoterapi sistemik bir tedavi olarak kabul edilir, yani tüm vücudu etkiler.
Kemoterapinin kanser hücrelerine etkili bir şekilde saldırdığı kanıtlanmış olmakla birlikte, yaşam kalitenizi ciddi şekilde etkileyebilecek ciddi yan etkilere neden olabilir. Kemoterapinin sizin için uygun olup olmadığına karar verirken bu yan etkileri de tedaviden önce mutlaka doktorunuzla konuşmalısınız.
KEMOTERAPİ NEDEN KULLANILIR?
Kemoterapi öncelikle:
- Vücudunuzdaki toplam kanser hücresi sayısını azalmak
- Kanser yayılma olasılığını azaltmak
- Tümör boyutunu küçültmek
- Mevcut belirtileri azaltmak
Meme kanseri için lumpektomi gibi kanserli bir tümörü çıkarmak için ameliyat olduysanız, onkoloğunuz, kalan kanser hücrelerinin de öldürülmesini sağlamak için kemoterapi almanızı önerebilir.
Kemoterapi sizi diğer tedavilere hazırlamak için de kullanılır. Tümörü küçülterek cerrahi olarak çıkarılmasını ve sizi radyasyon tedavisine hazırlamak için kullanılabilir.
Geç evre kanser durumunda, kemoterapi ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
Kanser tedavisinin yanı sıra, kemik iliği kök hücre tedavisi için kemik iliği hastalığı olan kişileri hazırlamak için kemoterapi kullanılabilir ve bağışıklık sistemi bozuklukları için de kullanılabilir. Kanseri tedavi etmek için kullanılanlardan çok daha düşük dozlar, vücudun bağışıklık sisteminin lupus veya romatoid artrit gibi sağlıklı hücrelere saldırdığı rahatsızlıklara yardımcı olmak için kullanılabilir.
KEMOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ NELERDİR?
Kemoterapi hızla bölünen hücreleri öldürmek için tasarlanmıştır. Kanser hücreleri bu tür hücreler olsa da, vücudunuzdaki diğer hücreler de hızla bölünür. Aşağıdaki alanlardaki hücreler de olumsuz yönde etkilenebilir. Bunlar:
- Kan
- Saç
- Cilt
- Bağırsak kanalı astarı
Bu nedenle kemoterapinin yan etkileri şu şekilde sıralanabilir:
- Kolay morarma ve aşırı kanama
- İshal
- Ağız kuruluğu
- Ağız yaraları
- Yorgunluk
- Ateş
- Saç dökülmesi
- İştah kaybı
- Mide bulantısı
- Kusma
- Kilo kaybı
- Sinir hasarı
- Enfeksiyonlar
- Anemi
- Kabızlık
- Nöropati
- Lenfödem
- Hafıza problemleri
- Konsantrasyon bozuklukları
- Cilt değişiklikleri
- Tırnak değişiklikleri
- Uykusuzluk
- Cinsel değişiklikler
- Doğurganlık değişiklikleri
Doktorunuz bu yan etkileri ilaçlar, yaşam tarzınızda yapacğınız küçük değişikliklerle kolayca yönetmenize yardımcı olabilir.
Kemoterapinin çoğu yan etkisi tedavi bittiğinde azalır. Kullanılan kemoterapinin türüne bağlı olarak, tedaviden yıllar sonra bile gelişebilecek uzun süreli etki riskleri vardır.
Bu etkiler aşağıdakilere zarar verebilir:
- Kalp
- Böbrekler
- Akciğer
- Sinirler
- Üreme organları
Kemoterapi sonucunda ikinci bir kanser geliştirme şansı da bulunmaktadır. Tedaviye başlamadan önce doktorunuzla olası riskler ve hangi semptomların farkında olmanız gerektiği hakkında konuşun.
[old_news_related_template title="Gırtlak (Larinks) kanseri nedir? Gırtlak kanseri nedenleri, belirtileri ve tedavisi…" desc="Gırtlak bölgesindeki kötü huylu hücrelerin kontrolsüzce çoğalması sonucunda meydana gelen Gırtlak (Larinks) kanseri nedir? Gırtlak kanseri nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında merak edilen tüm detaylar haberimizde…" image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2019/01/iecrop/shutterstock_1252772290_16_9_1547702466.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2019/saglik/girtlak-larinks-kanseri-nedir-girtlak-kanseri-nedenleri-belirtileri-ve-tedavisi-oub2-3159447/"]
KEMOTERAPİ NASIL UYGULANIR?
Kemoterapi ciddi bir durum için ciddi bir tedavi olduğundan, tedaviye başlamadan önce önceden planlama yapmak çok önemlidir. Doktorunuz ve hastane personeliniz tedaviyle ilgili olası sorunlar hakkında fikir sahibi olmanıza yardımcı olacaktır.
Kemoterapiye başlamadan önce, kemoterapi için yeterince sağlıklı olup olmadığınızı anlamak için bir dizi testten geçeceksiniz. Karaciğerinizin durumunu anlamak, kalp ve kan testlerini içerir. Bu testler ayrıca tedavinizde hangi kemoterapi türlerinin kullanılacağına karar vermede doktorunuza yol gösterebilir.
Doktorunuz ayrıca tedaviye başlamadan önce diş hekiminizi ziyaret etmenizi önerebilir. Kemoterapi vücudunuzun iyileşme kabiliyetini etkilediğinden, diş eti veya dişlerinizdeki herhangi bir enfeksiyon potansiyel olarak vücudunuza yayılabilir.
Kemoterapi birçok yolla uygulanabilir. En yaygın uygulama yolları:
- İntravenöz (İV)
Kemoterapilerin klasik uygulama yoludur. Kemoterapi direk olarak bir venin (toplar damar) içine verilir. Bunun için sıklıkla ön kol veya el sırtındaki toplar damarlar veya venöz port (büyük toplar damarlar içerisine yerleştirilen plastik boru şeklinde bir kateter ve cilt altına yerleştirilen bir rezervuar) tercih edilir.
- İntra-arteryel (İA)
İntraarteryel kemoterapi, tümörü besleyen atardamarlar aracılığıyla kemoterapi ilacının direkt olarak tümöre verilmesidir. Normal kemoterapide, ilaç branülle ya da bir port aracılığıyla kol toplardamarından verildiğinden, önce akciğer ve kalbe gider daha sonra da yoğunluğu gittikçe azalarak vücudun her yerine eşit olarak dağılır. Vücutta bir çok organa yayılmış olan ileri evre kanserlerde bu tür kemoterapi (intravenöz) tercih edilir. Ancak, bazan tümör vücudumuzda tek bir bölgede ya da organda olabilir. Bu tür hastalarda, tümörü besleyen damarlardan intraarteryel kemoterapi uygulanırsa, tüm kemoterapi ilacı direkt olarak tümörün içine verilebilir. Böylece, hem tümörün içine çok daha yüksek yoğunlukta kemoterapi verilmiş olur hem de kemoterapi ilacı vücuda daha az dağıldığı için sistemik yan etkiler azalır.
- İntraperitoneal (İP)
Karın içi organlar bir eldiven misali periton adı verilen zarla kaplıdır. Bu zarın biri karın içi organları saran, diğeri karın önyüzünü kaplayan iki yaprağı ve bu iki zarın arasında periton boşluğu vardır. Özellikle bazı kanserler (over kanseri gibi) bu zar üzerinde yayılım yapmaya eğilimlidir. Bu nedenle periton zarlarının arasına kemoterapi ilaçlarını uygulaması yöntemi geliştirilmiştir.
- Oral (ağızdan) hap şeklinde
Bu kemoterapi ilaçları hap, kapsül veya sıvı şekildedir. Yeni nesil hedefe yönelik akıllı ilaçların çoğu bu şekilde ağız yoluyla alınır.
[old_news_related_template title="Ağız kanseri nedir? Ağız kanseri nedenleri, belirtileri ve tedavisi…" desc="Dudak, dil, yanak, ağız tabanı, sert ve yumuşak damak, sinüs ve farenks (boğaz) kanserlerini içeren ağız kanseri, erken teşhis ve tedavi edilmezse hayati tehlike oluşturabilir. Peki, Ağız kanseri nedir? Ağız kanseri nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında merak edilenler haberimizde…" image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2019/01/iecrop/shutterstock_1184040142_16_9_1547785424.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2019/saglik/agiz-kanseri-nedir-agiz-kanseri-nedenleri-belirtileri-ve-tedavisi-oub2-3171543/"]
