Doç. Dr. Bülent Çitgez (Solda) Yüksel Şengül (Sağda)Öncelikle meme kanserinin ne olduğunu konuşabilir miyiz?
Meme, yağ dokusu, süt bezleri ve burada üretilen sütü meme başına taşıyan kanallardan oluşur. Bu süt bezleri ve kanalları döşeyen hücrelerin kontrol dışı olarak çoğalmalarına meme kanseri deniliyor. Kadınlarda en sık görülen ve en sık ölüme neden olan kanser türüdür. Kadın kanserlerinin yaklaşık yüzde 25’ini ve kansere bağlı ölümlerin de yüzde 15’ini oluşturmaktadır.
Bu arada kız çocuklarına dikkat etmek gerekiyor. Çünkü iyi ve kötü huylu tümör vakaları artık kız çocuklarına kadar ulaşmış durumdadır. Annelerin yardımıyla kız çocukların her ay gözle ve elle meme kontrolleri mutlaka yapılmalıdır.
Peki dünyada durum nedir?
Amerika'da yedi kadından birisi meme kanserine yakalanmaktadır. Bu oran Avrupa ülkelerinde on kadında birdir.
Ülkemizde bu hastalığa yakalanan kadınların risk oranını söyler misiniz?
Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. 2013 yılı içerisinde tanı konulan her 4 kadın kanserinden 1’i meme kanseridir. Ülkemizde meme kanseri tanısı alan kadınların yüzde 45’inin 50 - 69 yaş arasında olduğu, yüzde 40'ının ise 25-49 yaş aralığında yer aldığı görülmektedir.
Belirtilerini açıklayabilir misiniz?
Meme kanserinde önemli olan en önemli nokta, belirti vermeden, yani kitle oluşmadan onu saptayabilmektir. Bu da rutin muayenelerin önemini ortaya koyuyor. Kanserin habercisi olan belirtileri de şöyle sıralayabilirim; memede içe çekilme, erozyon ülser, kızarıklık, yeni akıntı, sertleşme, çukurlaşma, yumru, ele gelen kitle, damarlarda belirginleşme, meme ucunda çekilme, asimetri, portakal kabuğu görünüm, bir memede şişme ya da sarkma, aşırı büyüme, kolda şişme.
Meme kanserinin obeziteyle ilişkisi var mıdır?
Meme kanserinde en önemli risk faktörlerinden birisi obezitedir. Obezitenin etken olduğu kanserler daha çok kadınları etkilemektedir. Bu nedenle obezite ile ilişkili kanserlerin görüntüsü incelendiğinde, kadınlardaki büyüme hızının erkeklere göre yüksek olması beklenen bir durumdur.
Doğum kontrol hapları meme kanserine yol açar mı?
Doğum kontrol haplarından ziyade menopozdan sonra alınan hormon tedavisi amaçlı hapların kanseri tetikleyebileceği iddia edilmektedir.
Erkeklerde meme kanseri olur mu?
Erkeklerde meme dokusu daha azdır ve 100 kadında meme kanseri oluyorsa, buna karşılık bir erkekte meme kanseri görülebilmektedir. Meme kanserlerinin yaklaşık yüzde 1’i erkeklerde meydana gelebilir. Her yıl yaklaşık 300 erkeğe meme kanseri tanısı konulmaktadır. En yaygın olarak 60 yaş üstü erkeklerde görülür. Hastalık tanısı kadınlara göre daha geç konur.
Meme kanseri tedavisinden sonra gebe kalınabilir mi?
Tedavi bitmesinden 4-5 sene sonra şartlar uygunsa gebeliğe izin verilebilir. Bu durumda da yakın takip önemlidir.
Meme kanserinden korunma yolları nelerdir?
Bebeklerinizi emzirin, emzirmek kadını meme kanserinden korur. Muayene, ultrason ve mamografi kontrollerinin zamanında yapılması çok önemlidir. Kendi kendine muayene,ilk çocuğun 30 yaş öncesinde doğması, ideal kilonun korunması ve kilo alınmaması, alkolle sigara kullanmamak, mevsim sebzeleriyle meyve tüketimi, bol bol yürüyüş yapmak, sporu ihmal etmemek, dengeli ve yeterli beslenmek, stres etkenlerinden uzak durmak ve hayata pozitif bakmak.
Kontroller yaşa göre farklılık gösterir mi ve hangi sıklıkla yapılmalıdır?
Meme muayenesi ve sıklığı yaşa göre farklılık gösteriyor. 20 yaş ve üzerinde, ayda bir kere kişisel muayene yapılmalıdır. 40 yaş ve üzerinde, her yıl doktor muayenesi şarttır. 40-50 yaş arasında 2 yılda bir mamografi yapılması önemlidir.
Kendi kendine muayeneyle ilgili açıklayıcı bilgi verir misiniz?
Kendi kendine meme muayenesi, memelerde yumru, şişlik, kalınlaşma gibi, kanser belirtisi olabilecek değişiklikleri kişinin kendi başına kontrol etmesi demektir. Meme kanserinin erken evrelerde teşhis edilebilmesi sayesinde hastalıktan sağ kalabilme şansı çok daha yüksektir. Tüm meme kitlelerinin yüzde 80’i iyi huylu olmasına rağmen, kendi kendinize yapabileceğiniz düzenli bir meme muayenesi ile tehlikeli olabilecek değişiklikleri erken dönemde yakalayabilirsiniz.
Memelerinizi ayda bir kere, adetinizin bitiminden 3 ila 5 gün sonra muayene edebilirsiniz. Artık adet görmüyorsanız ve menopozdaysanız; meme muayenenizi her ayın aynı günü, örneğin ayın birinci günü veya sizin için hatırlanması kolay bir tarihte, ama mutlaka periyodik olarak yapınız. Her muayenede, memelerinizin hatlarına ve kıvamına alışacak ve değişikliklere karşı daha uyanık olacaksınız.
Mamografi zararlı mıdır?
Mamografi düşük dozda ve daha yüksek kalitede görüntü verebilen bir tekniktir. Kullanılan X-ray dozu genellikle 30 KVP’dir. Tekniğin ve cihazların gelişimine paralel olarak meme incelemesinde maruz kalınan doz giderek azalmaktadır. Dünya literatüründe mamografi nedeni ile kanser olmuş kadın yoktur. Bu konuda yüreğinizi ferah tutabilirsiniz.
