POTASYUM NEDİR?
Potasyum vücuttaki sıvı miktarının kontrolünde önemli rol oynayan bir mineraldir. Bir diğeri sodyumdur. Vücudun çoğunlukla tuzdan aldığı çok fazla sodyum vücutta sıvı tutulmasına neden olur. Bu da yüksek tansiyon (hipertansiyon) ve diğer sorunlara yol açabilir. Potasyum, sodyumun etkilerini dengeler ve sıvı seviyelerinin belirli bir aralıkta kalmasına yardımcı olur.
Birçok insan, ihtiyaç duyduğu tüm potasyumu, yiyip içtiklerinden alır. Yetişkin bir kişinin günlük potasyum ihtiyacı 4,7 gram civarındadır. Sebze ve meyvelerde bol miktarda bulunan potasyum, çok fazla sebze ve meyve tüketen kişilerin günlük 8-11 gram kadar potasyum almasını sağlar. Potasyum yönünden en zengin besinler olarak muz, domates, kayısı, hurma, fasulye, portakal ve ıspanaktır.
KANDA POTASYUM YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?
Potasyum içeriği yüksek olan gıdaların aşırı tüketilmesi ile yükselebilmektedir. Bununla birlikte addison hastalığı, akut veya kronik böbrek yetmezliği, çeşitli enfeksiyonlar, susuz kalma, şeker hastalığı, antibiyotik kullanımı, non steroid antienflamatuvar ilaçlar, heparin, insülin, kortizon gibi ilaçlar ve hastalıklar kandaki potasyumu yükseltmektedir. Potasyumu yüksek olan kişilerde kalp atışlarında bozukluk, el ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma görülür. Ayrıca aşırı su kaybı damar içine aşırı düzeyde potasyum verilmesi de potasyum yüksekliği sebeplerindendir.
KANDA POTASYUM DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?
Potasyum düşüklüğü aşırı kusma, idrar söktürücü ilaçların fazla alınması, bazı böbrek hastalıkları, aşırı alkol tüketimi, fazla miktarda kabızlık ilacı alınması, magnezyum eksikliğinde, aşırı kahve tüketiminde ve aldosteron hormonunun böbrek üstü bezinden aşırı şekilde salgılanması nedeniyle oluşmaktadır.
Potasyum düşüklüğü belirtilerinin başında düzensiz kalp atışı gelmektedir. Hücre ve organların fonksiyonlarını düzenli olarak yerine getirebilmesini sağlayan potasyum eksikliğine hipokalemi denir. Vücudun fazla su kaybetmesi ve bazı ilaçların sıkça kullanılması sonucu ortaya çıkan bu hastalığın ilk belirtisi düzensiz kalp atışıdır. Potasyum eksikliği sonucunda görülen ishal ve kusma sonucunda kalp krizi riski de artmaktadır. Başta kalp kası olmak üzere kaslar üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir. Kaslarda spazm seğirme ve kasılma sıkça görülebilir. Daha çok kol ve bacak kaslarında görülen bu kramplar bazı durumlarda şiddetlenebilir. Sindirim sisteminin bozulmasına yol açan bu hastalık kabızlığa neden olabilir. Akciğerlerin olumsuz etkilenmesi sonucunda nefes alıp vermede zorluk yaşama, yorgunluk güçsüzlük, huzursuzluk, zihin karışıklığı, susuzluk ve sık idrara çıkma gibi belirtiler görülebilir. Diyabetle aynı belirtilere sahip olan potasyum eksikliğinin tanısının konulabilmesi için potasyum seviyenizin ölçülmesi gereklidir.
Kas kasılması ve kas zayıflığı potasyum eksikliğinin başlıca belirtileri arasındadır. Kaslarda karıncalanma ve uyuşma oluyorsa potasyum düşüklüğü vardır. Bir diğer belirtisi ise kabızlıktır. Bir günden uzun süren kabızlıklarda potasyum eksiği görülmektedir. Anormal kalp ritmi ve çarpıntı da potasyum düşüklüğüne işaret etmektedir. Mide bulantısı ve kusma sonucunda potasyum eksikliği ortaya çıkar.
Genellikle beslenmelerde tuz alımı potasyum alımından daha fazladır. Bundan dolayı da birçok kronik hastalık gelişebilmektedir. Günlük olarak 40 mEq/l’den daha az olan potasyum alımı tansiyonun yükselmesine katkı sağlar. Aşırı tuz alımı olan kişilerde böbrek taşı sıklıkla görülür ayrıca kemik erimesi gelişir.
