Çok iyi okumuş uzmanların, çok hassas bir şekilde, yüksek matematik ve bilgisayar kullanarak yaptıkları hesaplara göre, Türkiye’nin GSYİH’si (galat olarak milli geliri) 2018 yılında 784 milyar dolar olmuş. Halbuki bu rakam 2017’de 851 milyar dolarmış. Bu durumda Türkiye’nin milli geliri bir yıl öncesine göre %8 azalmış.

Yine çok iyi okumuş uzmanların, çok hassas bir şekilde, yüksek matematik ve bilgisayar kullanarak yaptıkları “zincirleme hacim endeksi” hesaplarına göre, Türkiye’nin milli geliri TL olarak, bir yıl öncesine göre %2.6 artmış. Yani 2018’de milli gelirimiz, 2017’ye kıyasen hem %8 küçülmüş hem de %2.6 büyümüş.

Sizin aklınız, zekanız ve bilginiz, mantıken çelişik bu gerçeği kavramaya yetmez. Buna istatistik ve iktisat denir. Anlamak için kendinizi zorlamayın. Bırakın iktisatçı ağabeyleriniz ve ablalarınız size cicili bicili grafikler göstersin, siz de anlamış gibi yapın.

Şairin dediği gibi “Zira bu terazi bu sıkleti çekmez.”

ÇOCUĞUN BOYU UZUYOR MU, KISALIYOR MU?

Mühendis bir baba, mühendis oğlunu mastır yapsın diye Amerika’ya yollamış. Oğlan, hem mastır yapmış hem de Amerikalı bir kızla evlenip oraya yerleşmiş. Derken dünyaya bir oğlan torun gelmiş. Baba, büyükbaba olmuş.

Torununun boylu poslu olmasını istiyor, bu yüzden oğluna ve Amerikalı gelinine torununun boyunun uzayıp uzamadığını soruyormuş. Mühendis oğlan da cevaben “Baba, senin torunun boyu, ben cm ile ölçünce başka, annesi inçle ölçünce başka çıkıyor. Bazen cm ile uzamış, inçle kısalmış çıkıyor; bazen de tersi oluyor. Yani inçle uzamış, cm ile kısalmış oluyor. Bazen de her iki ölçümle de uzamış veya kısalmış oluyor, ama bu sefer de oranlar birbirini tutmuyor” diye cevap verince adam patlamış. “Oğlum sen kafayı mı yedin yoksa benimle kafa mı buluyorsun” demiş.

Sizin de büyükbaba gibi “Saçmalama” dediğinizi duyar gibi oluyorum. “Ölçmek için ister karış, ister keser sapı kullan, bir şeyin boyu yüzde kaç uzamışsa sonuç hep aynı çıkar” diyorsanız, siz iktisattan hiçbir şey anlamamışsınız demektir. Siz iktisadı, iktisatçılardan iyi mi bileceksiniz?

MİLLİ GELİR VE MUHASEBESİ

İster gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH), İngilizcesiyle gross domestic product (GDP), ister gayrisafi milli hasıla (GSMH), İngilizcesiyle gross national product (GNP) ibareleri kullanılsın, hesaplanan kavramın kökü, milli gelirdir. “Milli gelir, fizik sonuçların parasal ifadesidir.”

Milli gelir, üretilen elektrik, demir, çimento, otomobil, buzdolabı, patates, soğandır. Doktor muayenesidir. Yapılan ameliyattır. Cem Yılmaz şovudur. Recep İvedik filminin kaç kişi tarafından seyredildiğidir. Otobüslerin, kamyonların, taksilerin, uçakların ne kadar yükü veya kaç yolcuyu kaç km uzağa götürdüğüdür. Okullarda öğrenci yetiştirme faaliyetidir. PKK ile mücadelede sarf edilen emek ve malzemedir. Cumhurbaşkanına yazlık saray inşaatıdır. Yenilen döner, tutulan balıktır. Otel odasında konaklama ve yaz tatili geçirmektir. Zenginlerin metreslerine yaptıkları masraftır. Yamanan araba lastiği, aktarılan damdır. AKM’nin yıkımı veya Atatürk Havalimanı’nın taşınmasıdır. Cenaze kaldırmak, mevlit okutmaktır.

Daha doğrusu bunları yapmak için ulusun yarattığı katma değerlerin toplamıdır.

Son söz: Ölçü biriminin değişmesi, değişimin oranını değiştirmez.