Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, BM’nin 74. Genel Kurulu’nda liderlere ayrıntılı bir gayrimenkul projesi tanıttı. Ne var ki arsa sorunlu. İmar iznini BM, parayı Avrupa verecek. Barış Pınarı harekatıyla terörden arındırılan güvenli bölgede inşa edilecek proje için bir tür TOKİ’nin arsa karşılığı gelir paylaşımlı modeli öneriliyor.
Diplomasi buna “Türkiye modeli” diyor. Fırat Kalkanı harekatıyla Azez ve Cerablus’ta hayata geçmişti. Suriyeliler için harcanan 40 milyar doların içinde, bu bölgenin yeniden inşası ve ödenen maaşlar da var. Ankara; Kuzey Suriye’de 140 milyon metrekare arsada; hastanesinden camisine, sanayi sitesinden, taziye evine kadar adeta 1/1000’lik master plan hazırladı…
Yapılan haberlere bakarsak yaklaşık 151 milyar liralık bir proje.
İlk etapta 30 kilometre derinliğinde, 480 kilometre uzunluğunda; 1-2 milyon Suriyeliye iskan imkanı doğacak. “Güvenli bölge” koridoru Deyrizor-Rakka hattına kadar inilebilirse, dünyanın diğer bölgelerinden topraklarına dönecek Suriyelilerle birlikte nüfus 3 milyona kadar çıkabilir. Para nasıl bulunacak? Erdoğan yol gösterdi: “Amerika, gerekirse koalisyon güçleri Rusya, İran hep birlikte el ele vermek suretiyle güvenli bölgede; mültecileri çadır kentlerden, konteyner kentlerden çıkartıp buraya yerleştirebiliriz. Bunu tek başına Türkiye kaldıramaz.”
Birleşmiş Milletler Mülteci Örgütü (UNHCR) ve İsviçre Hükümeti ev sahipliğinde, 17-18 Aralık 2019 tarihinde, Cenevre’de Birinci Küresel Mülteci Forumu düzenlenecek. Türkiye bu organizasyona ilaveten BM öncülüğünde “Bağışçılar Konferansı” düzenlenmesini öneriyor.
Güvenli bölge inşası için,Türkiye öncülüğünde Lübnan, Irak ve Ürdün’ün katılımı ile bir başka konferans da olacakmış. Ankara projesi hangi üniversiteyle, hangi mühendislik müşavirlik gruplarıyla hazırlandı? “Dünyanın en büyük 500 müteahhidi” listesine ikinci sıradan giren firmaların üye olduğu Türkiye Müteahhitler Birliği’nin (TMB) bundan haberi yok.
Kürt komşularla sil baştan
Amerika’nın 2003 yılındaki işgali sonrasında kurulan Irak Bölgesel Kürt Yönetimi (IKBY) ile ikili ekonomik ilişkiler nasıl tavan yaptı?
IKBY, ilk petrol lisansını Türk şirketleri Pet Oil ve Genel Enerji’ye verdi. Bunlara Doğan Enerji de eklendi. Cumhurbaşkanlığı Baş Danışmanlarından gazeteci İlnur Çevik’ten ses sanatçısı İbrahim Tatlıses’e, merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın oğlu Ahmet Özal’dan “Söylemez Çetesi”ne kadar herkes IKBY’de müteahhit oldu! Türkiye’nin önde gelen inşaat firmaları, havalimanları, yollar, oteller, üniversiteler, bakanlık binaları yaptılar. Irak Anayasası’na göre IKBY’ye tahsis edilen petrol gelirlerinin yüzde 17’siyle... Irak’ta muhalefetin yükselmesi ile 1 Ekim’den beri artan çatışmalarda 44 kişi yaşamını yitirdi. Sünni, Şii ve Kürt nüfus paylaşımı esaslı kurulan Irak merkezi yönetiminde temsiliyet payları tartışılmaya başlandı. IKBY özerk kalabilecek mi? Ankara’nın Kuzey Irak politikası Suriye’ye oturmadı ama Suriye stratejisi Irak’a yamanabilir.
Şam kırsalında inşaatı süren Marota City.Suriye’de 400 milyar dolarlık pasta
Suriye’nin “yeniden inşası” petrol kadar olmasa da büyük iş.
Suriye Dış Ticaret ve Ekonomi Bakanı Muhammed Samir El Halil, bu yılın başında yaptığı açıklamada yeniden imar projelerinde önceliği İran’a vereceğini açıklamıştı.
ABD Başkanı Donald Trump, “Suudi Arabistan yapar” kafasında...
Suriye Arap Haber Ajansı’nın (SANA) haberine göre, Rus şirketleri ise başkent Şam’da akıllı şehir “Marota City” projesini üstlendiler.
Çin de Suriye’yi “Bir Kuşak Bir Yol” projelerine dahil etme karşılığında, müteahhitlik hizmetlerine talip oluyor.
Analistlere göre, Suriye’nin yeniden inşası için ilk aşamada 400 milyar dolarlık yatırım fırsatı ortaya çıktı.
200 kadar Amerikan askeri, Suriye’nin güneydoğusunda YPG/Suriye Demokratik Güçleri (SDG) bileşenine kaynak aktarmak için petrol kuyularının başında nöbet tutuyor.
Türkiye Suriye’de inşaat işine talip ama para petrolden gelmeyecek. Avrupa’dan finansmana ihtiyaç var.
Yoksa kapılar açılacak.
“Geçici koruma statüsündeki” 4 milyon Suriyeliden keyfi yerinde olanları çıksak, en az 2.5-3 milyonu Avrupa’ya gönderilecek.
