SSK veya Bağ-Kur’a ödenen primlerin ya da Emekli Sandığı keseneklerinin geri alınıp alınamayacağı, özellikle prim günü az olan ve emekli olmaktan umudu kesenlerin merak ettikleri konulardan biri...
1973 yılında memur olarak çalışmaya başlayıp, 11 yıl 2 ay hizmet süresi olan okurum da “Emekli Sandığı keseneklerimin iadesini talep edebilir miyim?” diye sormuş.
4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı olanlar ile ilk defa 1 Ekim 2008 tarihinden sonra 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olanlara, emeklilikleri için gereken yaş şartını (kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş) doldurduğu halde malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamamış olmaları halinde prim iadesi yapılıyor.
1 Ekim 2008 tarihinden önce Emekli Sandığı’na tabi iştirakçi olanlara da maaşlarından yapılan yüzde 16 oranındaki keseneklerin iadesi söz konusu olabiliyor. Ancak iade için aranan şartlar daha farklı.
İlk defa 1 Ekim 2008 tarihinden önce Emekli Sandığı Kanunu’na tabi olarak çalışmaya başlayanların emekli keseneklerinin geri verilmesi, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun 87 ve 88. maddelerinde düzenlenmiş olup, görevden ayrılma şekli ve hizmet süresi olmak üzere iki koşulun sağlanması gerekiyor.

GÖREVDEN AYRILMA ŞEKLİ

Kesenek iadesinde aranan birinci koşul, kamu görevinin sona eriş şekli. Kamu görevi hangi şekilde sone ermiş olanlara emekli keseneklerinin geri verileceği, Kanunun 87. maddesinde 13 bent halinde sayılmış olup, bunlardan bazıları şöyle;

- İstifa edenler (milletvekili seçimleri için istifa edip milletvekili seçilmiş olanlar hariç),
- İstifa etmiş (çekilmiş veya müstafi) sayılanlar,
- Emeklilik hakkı tanınmayan bir göreve naklen atananlar,
- İdari veya adli bir ceza sebebiyle görevine son verilenler,
- Asaletleri onaylanmadan görevlerine son verilen aday ve stajyerler,
- Emeklilik hakkını kaybedenler,
- Belediye başkanlığı veya il genel meclisi üyeliğinden ayrılanlardan emeklilik hakkı tanınan bir göreve atanmayanlar.

HİZMET SÜRESİ KOŞULU

Kesenek iadesinde aranan ikinci koşul ise hizmet süresi. 5434 sayılı Kanunun 87. maddesinin son fıkrası ile 88. maddesi hükümlerine göre fiili hizmet süresi ve fiili hizmet zamları 5 yılı doldurmamış olanlar ile 87. maddenin (a), (b), ( c), (d), (e), (g), (h), (i), (j) ve (m) bentlerinde belirtilenlerden fiili hizmet süreleri 10 yıl ve daha fazla olanların kamu görevinden ayrılışlarında emekli kesenekleri geri verilmiyor.
Diğer bir deyişle, kamu görevi Kanunun 87. maddesinde sayılan nedenlerden birine bağlı olarak sona ermiş olmakla birlikte, hizmet süresi 5 yıldan az olanlar ile 10 yıl ve daha fazla olanlara kesenek iadesi yapılmıyor.
Bu bağlamda, kamu görevinin sona erme sebebini bildirmemiş olmakla birlikte, okurumun hizmet süresi 10 yıldan fazla olduğundan, emekli keseneklerini geri alması mümkün olmayacak.
Kesenek iadesine konu olmayan ve saklı hizmet olarak nitelendirilen 10 yıldan fazla hizmet süreleri, ilgililerin açıkta iken ya da hizmet birleştirmesi yoluyla emekli/yaşlılık ve adi malullük aylığı ile vefatları halinde dul ve yetimlerine aylık bağlanmasında hizmet süresi olarak değerlendirilecek.