EYT’liler, açık ifadesiyle emeklilikte yaşa takılanlar...
1999 yılından bu yana emekli olmalarını engelleyen yasaya karşı çeşitli platformlarda mücadele veriyorlar.
Sorunlarının çözümü için son etkinliklerini, emekli olmalarını engelleyen yasanın 20. yılında düzenledikleri mitingle gerçekleştirdiler.
Ve 20 yıl sonra ilk defa karşı taraftan olumlu bir adım atıldı. Hemen sonuç doğurması pek mümkün gözükmese de, Cumhurbaşkanlığı Sosyal Politikalar Kurulu Başkan Vekili Prof. Dr. Vedat Bilgin, çözüm üretimi için Cumhurbaşkanı tarafından görevlendirildi.
İsterseniz önce 20 yıllık süreçte neler yaşandığına bir göz atalım.

AYM KARARI

Emeklilik yaşını kademeli olarak artıran yasal düzenleme önce Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) taşındı.
Anayasa Mahkemesi kararlarına göre, kazanılmış bir haktan söz edilebilmesi için bu hakkın, yeni kanundan önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerekiyor. Kazanılmış hak, kişinin bulunduğu statüden doğan, kendisi yönünden kesinleşmiş ve kişisel niteliğe dönüşmüş bir haktır. Bir statüye bağlı olarak ileriye dönük, beklenen haklar ise bu nitelikte kabul edilmiyor.
Bu bağlamda AYM, emeklilik şartları açısından kazanılmış hak olmayacağına ve beklenen hak olacağına, henüz şartlarını sağlamamış olanlar açısından da bu şartların her zaman değiştirilebileceğine karar verdi.

KANUN TEKLİFLERİ

Kademeli yaş uygulaması nedeniyle mağdur olan EYT’lilerle ilgili verilen birden çok kanun teklifi var. Ancak bunların tamamı muhalefet partilerinin milletvekilleri tarafından verilen teklifler. Her teklif verildiğinde basında haber oldu, EYT’liler umutlandı. Biz de okurlardan gelen sorulara bu sütunlarda, iktidar partisinin milletvekilleri tarafından verilen kanun teklifi olmadıkça, bu konuda kimsenin beklentiye girmemesini önerdik.

İKTİDAR CEPHESİ

EYT’lilerle ilgili olarak bir çalışma yapıldı aslında. Ancak maliyetinin yüksek olduğu gerekçesiyle adım atılmadı.
İlerleyen süreçte, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü’nden ilgili bakanlara, AKP Grup Başkanvekili’nden milletvekillerine kadar herkes yaşa takılanlarla ilgili çalışmalarının olmadığını açıkladı. En son Cumhurbaşkanı da “çifte dikiş” nitelemesiyle EYT mağdurlarına ilişkin düzenlemeye karşı olduğunu açıkladı.

KİMLER EYT KAPSAMINDA?

8 Eylül 1999 öncesinde SSK sigortalıları, kadın ise 20, erkek ise 25 yıllık sigortalılık süresi ile 5000 prim günü şartlarını sağladıklarında; Bağ-Kur’da ise kadınlar 20, erkekler 25 tam yıl prim ödediklerinde yaş şartı aranmaksızın emekli olabiliyorlardı.
8 Eylül 1999 tarihinde 4447 sayılı Kanun’la yapılan düzenlemeyle yaş şartı getirildi. Diğer bir deyişle, emeklilik için sigortalılık süresi ve prim günü şartı aranırken, bir de yaş şartı eklendi. 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta başlangıcı olanlar için de kademeli yaş uygulaması öngörüldü.
Bu bağlamda, emeklilikleri için gereken yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim gün sayısı şartlarını tamamlamış olup da yaş şartını sağlayamamış olanlar, EYT kapsamına giriyorlar.

EYT’LİLER NE İSTİYOR?

EYT’liler çözüm için üç yol öneriyor.

Öncelikleri 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlarla sınırlı olarak, yaşa takılanlar hakkında değişiklik öncesi hükümlerin uygulanması ve hemen emekli edilmeleri.
İkinci olarak, sigorta başlangıç tarihlerine göre kademelendirme yapılıp, en eski girişlilerden başlamak üzere emekli edilmeleri.
Üçüncüsü ise emekliliklerine kalan her yıl için emekli aylıklarında belli bir oranda indirim yapılarak emekli edilmeleri.

Bu öneriler içinde arzu edilen, ilk talebin yerine getirilmesi olmakla birlikte, gerçekleşmesinin zor olduğu, hayata geçirilme olasılığı en yüksek önerinin üçüncü öneri olduğu gözüküyor.