ABD'nin saygın gazetelerinden Washington Post, ABD ve Batı Almanya'nın Crypto AG isimli şirket üzerinden uzun yıllar boyunca aralarında Türkiye'nin de olduğu 120'den fazla ülkenin gizli yazışmalarını takip ettiğini yazdı.

Skandalın patlamasıyla birlikte uluslararası kamuoyu bu olayı manşetlerine taşıdı. Fakat Washington Post'un 1950'lerden başlayıp günümüze kadar getirdiği kapsamlı haberinde Türkiye ile ilgili detaylar ilgi çekiciydi.

HER ŞEY BAKÜ'DE BAŞLADI
1892'de Bakü'nün küçük bir köyünde dünyaya gelen Boris Hagelin'in İsveç'te kurduğu Crypto isimli şirket şifre kırma ve yazışmaları okuyabilme konusunda uzmanlaştı. Bu şirket 1960'1950'lerde CIA ile çalışmaya başladı. Fakat 1960'ların sonunda Hagelin'in 80 yaşına merdiven dayaması ve şirketin geleceğinin belirsiz olması CIA'yi endişelendirdi.

Washington Post'un haberinde, "CIA, Hagelin'in şirketi aniden satması ya da ölmesinden dolayı endişeliydi. Hagelin daha önce oğlu Bo'nun şirketi yönetmesini istemişti fakat ABD istihbarat birimleri bunun operasyonlara zarar vereceğini düşünüyordu. Zira Bo 1970 yılında yaşamını yitirdi. ABD, Crypto'yu satın almak üzere yıllardır görüştü fakat CIA ve NSA'nın birbirleriyle rekabet etmesi ABD'nin çabasını boşa düşürdü" ifadesi kullanıldı.



ELDE EDİLEN KÂRI PAYLAŞTILAR
ABD istihbaratının iki önemli unsuru CIA ve NSA'nın başarıszlığı sırasında Fransa, Batı Almanya ve diğer Avrupa ülkelerinin de Crypto ile ilgilendiğini aktaran Washington Post, en sonunda ABD ve Batı Almanya'nın partnerliği ile birlikte Crypto'nun yarı yarıya satın alındığını yazdı.

Gazete, "Batı Almanya ve ABD yaklaşık 5.75 milyon dolara satın aldı. Her yıl CIA ve Batı Almanya istihbarat servisi BND, Crypto'dan elde ettikleri kârı paylaştı. Alman tarih uzmanlarına göre BND, CIA'in parasını bir yeraltı otoparkında teslim ediyordu. Crypto'nun yönetim kurulunda sadece Sture Nyberg isimli yönetici CIA'in şirkete müdahil olduğunu biliyordu. Her iki istihbarat biriminin görevlileri belirli aralıklarla toplantı yapıyordu. CIA, Münih'teki Almanya elçiliğinin yanındaki bir binayı kullanıyordu" detaylarını okurla paylaştı.

CIA'nin yazışmalarında, Almanya ile ABD arasındaki Türkiye gerilimi gözler önüne seriliyor... CIA yazışmasında, "Amerika elindeki ekipmanları satmayı daha az kabul etmeye başladı. İspanya iletişimindeki faydalı bilgileri almak varken bunu güvenli hale getirmeye ne gerek var? Neden bazı NATO ülkelerinin iletişimi güvenle koruyalım? Yunanistan ve Türkiye, NATO müttefikleri olmasına rağmen  'Güvenli' listesinden çok erken bir süreden itibaren çıkarıldı. Korunan ülkelerin listesi daha da azaldı" ifadeleri kullanıldı.


Fakat gazete, Batı Almanya ile ABD arasındaki anlaşmazlıkların da bu dönemde ortaya çıktığını yazdı. Washington Post, "Bu ortaklıkta anlaşmazlıklar ve gerilimler sıkıntı yaratmaya başlamıştı. CIA yetkilileri, BND'nin bu operasyonu para kazanmak için kullandığını söylerken, Amerikalılar, 'Almanlara sık sık bu operasyonun para kazanacak bir girişim olmadığını, istihbarat operasyonu olduğunu hatırlatıyordu. Almanlar ise ABD'nin yakın müttefiklerini izlemekteki isteksizliğinden rahatsız olmuştu. Bunlar arasında NATO üyeleri İspanya, Yunanistan, Türkiye ve İtalya da vardı" yazarak ortaklık arasında bir çatlak meydana geldiğini vurguladı.