Corona virüsünün küresel ekonomide durgunluğa neden olacağı endişeleri ve zaten düşüşteki petrol fiyatlarının dün bir günde yüzde 30 düşmesi, Türkiye dahil tüm dünyada piyasaları alt üst etti.

Asya'dan ABD'ye kadar hisse senedi piyasalarında yüzde 10'a varan değer kayıpları yaşanırken, Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi yüzde 5,5 kayıpla kapattı.

Sürecin, iki yıllık kriz döneminin ardından görece toparlanma işaretleri veren Türkiye ekonomisine de ciddi etkileri olması bekleniyor.


1- PETROL FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞ: OLUMLU


Sene başında 66 dolar seviyesinde olan Brent petrolün varil fiyatı, hem corona hem de Suudi Arabistan ile Rusya'nın arz kesintisinde anlaşamaması sonrası dün 31 dolara kadar geriledi. Petrole paralel olarak doğalgaz fiyatları da spot piyasada geriledi.

Yıllık 40 milyar dolarlık enerji ithalatı olan Türkiye için bu gelişme ilk bakışta olumlu. Nitekim toplam enerji ithalatının yanı sıra akaryakıt fiyatlarında da bu geceden itibaren yüklü indirim gelmesi bekleniyor.

Enerji fiyatlarındaki düşüş, yıllık yüzde 12 seviyesinde olan enflasyon için de olumlu haber.

Sozcu.com.tr'ye konuşan Özyeğin Üniversitesi öğretim üyesi Gizem Öztok Altınsaç, küresel büyüme üzerinde şu an hem arz hem talep yanlı baskılar oluştuğuna ve deflasyon riski bulunduğuna işaret ederek "Hem küresel talebin baskı altında kalması hem de Suudi Arabistan'ın nisan sonunda üretimi artıracağına dair haberler petrol fiyatını daha da baskılayabilir" dedi.

[old_news_related_template title="Küresel petrol krizi Türkiye'yi nasıl etkiler?" desc="Corona virüsü nedeniyle düşüşte olan petrol fiyatları Suudi Arabistan ve Rusya arasında yaşanan anlaşmazlığa bağlı olarak tarihi düşük seviyelere indi. Peki şimdi ne olacak? Yaşanan bu durum Türkiye'yi nasıl etkileyecek? İlk etapta benzin ve motorinde 1 TL'ye yaklaşan indirimler beklenirken, uzmanlar sürecin uzun sürmesi durumunda, Türkiye'nin hem petrol hem de gaz ithalat faturasının azalacağı görüşünde. Türkiye'nin yıllık enerji ithalatı ise 40 milyar dolar seviyesinde. " image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2020/03/09/iecrop/shutterstock_616010750_16_9_1583741617.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/kuresel-petrol-krizi-turkiyeyi-nasil-etkiler-5668621/"]

2- DÜŞÜK FAİZ VE PARASAL GENİŞLEME SÜRECEK: OLUMLU


Türkiye'de 2018'de başlayan ekonomik krizde, ABD Merkez Bankası'nın (FED) 2015'te başlayan faiz artışlarının sürmesi ve bankanın bilançosunu daraltması da etkili olmuştu. Brüt dış borç stokunun milli gelirinin yüzde 60'ına ulaşması ve finans dışı özel sektörün döviz açığının 220 milyar doların üzerine çıkması nedeniyle doların faizindeki artışı Türkiye için kabus anlamına gelmişti.

Ticaret savaşları nedeniyle küresel ekonomide durgunluk olabileceği endişesiyle 2019'da faiz artışları yerine faiz indirimlerine giden FED'in, bu defa da corona virüsü endişeleriyle olağanüstü faiz indirimine gitmesi, faizlerin yüzde 0'a çekileceği beklentisi ve yeni bir parasal genişleme sinyali, Türkiye gibi yüksek döviz borcu olan ve yurt dışından gelecek sıcak para akımlarına bağımlı ekonomiler için ilk bakışta olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

"Önceki dönemlere baktığımızda bu tarz acil faiz indirimlerinde, indirim süreci devam etmiştir ve maalesef resesyondan kaçmak çok da mümkün olmamıştır" diyen Altınsaç, "Sorun şu ki, global faizler tarihsel olarak çok düşük ve para politikaları tıkanmış vaziyette. Avrupa’da, Japonya’da negatif faizler var. Maliye politikasının desteğine de ihtiyaç net. Ülkelerin münferit yanıt vermeleri de yeterli olmayabilir. Koordineli bir harekete ihtiyaç olduğu anlaşılıyor" değerlendirmesinde bulundu.

[old_news_related_template title="Piyasalarda petrol yangını" desc="Suudi Arabistan’ın başlattığı petrolde fiyat savaşı dünya borsalarında büyük satış dalgasına yol açtı. Dünyanın ekonomik durgunluğa sürükleneceği korkusuyla tahviller ve altın zirve yaparken, borsalarda büyük kayıp yaşandı." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2020/03/10/iecrop/07-borsa_16_9_1583799058.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/piyasalarda-petrol-yangini-5670262/"]

3- RİSKLİ VARLIKLARDAN KAÇIŞ: OLUMSUZ


FED'in faiz indirimleri ve parasal genişlemeye gitmesi, ilk bakışta olumlu gibi görünse de, tablo bu kadar basit değil. Küresel resesyon endişeleri ve corona virüsü paniğiyle, tüm dünyada yatırımcılar riskli varlıklardan "güvenli limanlara" doğru kaçıyor.

Nitekim, Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 2020'nin ocak-şubat döneminde yabancılar, hisse senedi ve tahvil piyasasından nette 3,4 milyar dolarlık çıkışa imza attı.

4- YABANCI SERMAYE ÇEKMEK ZOR: OLUMSUZ


Son yıllarda zaten azalmakta olan ve 2019'da nette (yabancıların Türkiye'deki yatırımları eksi Türklerin yurt dışı yatırımları) 5,5 milyar dolara gerileyen Türkiye'ye doğrudan yabancı yatırımlar, küresel piyasaların alt üst olduğu bir dönemde daha da zorlanabilir.

Geçen yıl 4,8 milyar dolar olan yabancıların Türkiye'deki gayrimenkul alımları da, petrol fiyatlarındaki büyük düşüşün Orta Doğu ülkelerinde geliri azaltmasından olumsuz etkilenebilir.

[old_news_related_template title="S&P: Corona virüs Türkiye'nin kredi notu üzerinde baskı yaratıyor" desc="Kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poors (S&P), corona virüsü salgınının Türkiye ve diğer düşük notlu gelişmekte olan ülkeler ile petrol üreticisi bazı ülkelerin kredi notu üzerinde büyük baskı yaratacağını açıkladı. Moody's de, Türkiye için büyüme tahminini yüzde 3,0'dan yüzde 2,5'e düşürdü." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2020/03/09/iecrop/shutterstock_130576634_16_9_1583756459.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/sp-corona-virus-turkiyenin-kredi-notu-uzerinde-baski-yaratiyor-5669435/"]

5- HEM TURİZM HEM İHRACAT İÇİN: OLUMSUZ


Corona virüsü salgınından dünyada en çok etkilenen sektörlerin başında gelen turizm, Türkiye için hayati önemde. Nitekim, 2019'da Türkiye, turizmden 30 milyar dolar gelir elde etti ve kriz yılında önemli bir döviz geliri elde etti.

Türkiye'de henüz resmi olarak corona virüsü tespit edilmediği açıklansa da turizm sektörü yetkilileri, şimdiden birçok rezervasyon iptali olduğunu açıklarken, devletten destek istedi.

Turizmdeki düşüş, dünyada en çok noktaya uçuşu bulunan hava yolu şirketi Türk Hava Yolları (THY) açısından da olumsuz gelişme.

Küresel ekonomide corona kaynaklı yavaşlaması da Türkiye'nin ihracatını olumsuz etkilemesi bekleniyor.

Petrol fiyatlarındaki düşüş, Türkiye'nin 2019'da 18 milyar dolar olan yurt dışı müteahhitlik hizmetlerini de etkileyebilir. Çünkü, yurt dışından en çok müteahhitlik ihalesi alınan ülkeler, Rusya, Katar ve Kuveyt gibi petrol ve doğalgaz gibi enerji ihracatına bağımlı ülkeler.

'GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER BASKI ALTINDA KALABİLİR'


"Bu tarz panik anlarında riskten kaçış olur, güvenli liman varlıkları ABD doları ve Japon Yeni varlıklara doğru kaçışlar görürüz. Bu da gelişmekte olan ülke piyasalarının şiddetli baskı altında kalması ile sonuçlanır" diyen Altınsaç, "Özellikle gelişmekte olan ülke para birimlerinde satışlar görülür" uyarısında bulundu.

Türkiye açısından bir diğer riskin Avrupa’nın bu süreçte resesyona girmesi ve sonucundan da ihracatın oldukça olumsuz etkilenmesi olabileceğine dikkat çeken Altınsaç, "Elbette tüm bunları konuşmak için henüz erken, çünkü olayın gerçek bir global resesyona dönüşüp dönüşmeyeceğini bilmiyoruz henüz. Birkaç haftalık panik piyasa fiyatlaması da olabilir. Global faizlerin tarihsel düşük seviyede olduğu gerçeğini de azımsamayalım" ifadelerini kullandı.

[old_news_related_template title="Suudi Arabistan neden bir petrol savaşı başlattı?" desc="Suudi Arabistan, Rusya ile anlaşamayınca tek başına petrol üretimini artırarak piyasada petrolü bollaştırma kararı aldı ve brent petrolün varil fiyatı 32 dolara kadar düştü. Peki genç Veliaht Prens Selman'ın aklından neler geçiyor? Suudi Arabistan petrol üretimini neden kısmak istiyor? Rusya neye karşı çıkıyor? ABD bu krizden nasıl etkilenir? Krizin Türkiye'ye etkisi ne olacak? Suudi Arabistan Veliaht Prensi Selman'ın önümüzdeki günlerdeki hamleleri merak ediliyor... İşte 5 maddede 2020 petrol savaşı..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2020/03/09/iecrop/prince-reuters_16_9_1583748807.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/suudi-arabistan-neden-bir-petrol-savasi-baslatti-5668887/"]