Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, bankalarca açılan mevduatlara uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranı, 12 Haziran ile biten haftada yüzde 7,40 oldu. Vergi düşüldüğünde net kazanç yüzde 7'nin de altına düşüyor.
TCMB'nin resmi yıl sonu enflasyon tahmini, yüzde 7,4 seviyesinde. TÜİK'e göre Mayıs'ta yıllık enflasyon yüzde 11,39 oldu. TCMB'nin Haziran Beklenti Anketi'ne göre, yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 9,54 seviyesinde bulunuyor. Yani net mevduat faizi, mevcut ve beklenen enflasyon oranlarına göre reel olarak ekside.
Birikimi olan vatandaş, bu tabloda parasını enflasyon karşısında ezdirmemek için farklı mecralara yöneliyor.
BORSAYA YERLİ AKINI VAR
Son dönemde, birikimi olanların en fazla yöneldiği yerlerin başında Borsa İstanbul geliyor. Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre, yıl başında 1 milyon 203 bin 438 olan Borsa İstanbul'daki toplam yatırımcı sayısı, 19 Haziran itibarıyla 1 milyon 569 bin 636'ya yükselmiş durumda.
2019'un tamamında sadece 24 bin 519 artan Borsa İstanbul'daki yatırımcı sayısı, 2020'nin 1 Ocak-19 Haziran döneminde 366 bin 198 ile olağanüstü bir artış kaydetti. Artış büyük ölçüde yerli bireysel yatırımcılardan kaynaklandı.
1 Ocak-31 Mayıs döneminde yerli bireysel yatırımcı sayısındaki artış 312 bin 681 oldu.
Yerli bireysel yatırımcıların portföy değeri de Ocak-Mayıs döneminde 92 milyar 189 milyon TL'den 121 milyon 575 milyon TL'ye yükseldi. 5 aydaki artış, 29 milyar 389 milyon TL oldu.
Nitekim, Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, 19 Haziran'da (dün) 28,6 milyar liralık işlem hacmiyle kendi rekorunu kırdı.
YABANCI ÇIKTI, YERLİYE MANİPÜLASYON UYARISI GELDİ
Ancak uzmanlar ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), borsaya giriş yapan küçük yatırımcıları, sosyal medya manipülasyonlarına karşı dikkatli olmaları ve profesyonel destek almaları konusunda uyarıyor. Twitter üzerinden manipülasyona bu hafta ağır bir ceza da verildi.
Yerlinin artan ilgisine karşı, Borsa İstanbul'da yabancı kaçışı dikkat çekiyor. Yıl başında Borsa İstanbul'da yüzde 65'ler seviyesinde olan yabancı payı, 19 haziran itibarıyla yüzde 52,1 seviyesinde bulunuyor. 27 Aralık 2019'da 32,4 milyar dolar olan yabancıların hisse stoku, 12 Haziran itibarıyla 23,4 milyar dolara gerilemiş durumda.
ALTIN MEVDUATLAR SIÇRADI
Döviz alımında kambiyo vergisinin binde 2'den yüzde 1'e yükseltilmesi ve altının da vergi kapsamına dahil edilmesi başta olmak üzere alınan birçok önleme rağmen altın dahil döviz mevduatlardaki artış sürüyor.
27 Aralık-12 Haziran döneminde yurt içi yerleşiklerin altın mevduat ve fonlarının toplamı 11,1 milyar dolarlık artışla 24,9 milyar dolara ulaştı. Bu dönemde mevduat ve fonlardaki altın miktarı 276,8 tondan 441,6 tona yükseldi.
Gerçek kişilerin altın mevduat ve fonlarının miktarı bu dönemde 9,8 milyar dolar artışla 22,5 milyar dolara yükseldi. Miktar olarak ise, 260,1 tondan 404,1 tona ulaştı.
Hükümet, 21 Mayıs’ta altın dahil kıymetli maden alımlarını binde 2’lik kambiyo vergisi kapsamına almış, 24 Mayıs’ta da döviz ve altın alımları için uygulanan bu vergi yüzde 1’e yükseltilmişti. Bankalar için BDDK tarafından Aktif Rasyosu adıyla tanımlanan yeni formül de yabancı para mevduat tutulmasını caydırabilecek şekilde oluşturulmuştu.
KONUT SATIŞLARI TEŞVİKLERLE YÜKSELİŞTE
Hükümetin, uzun yıllardır en çok teşvik ettiği sektörlerin başında gelen inşaat ve konut sektörü, son dönemde de kamu bankalarının düşük faizli konut kampanyalarıyla destekleniyor.
TÜİK verilerne göre, Türkiye genelinde konut satışları 2020 Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 44,6 azalarak 50 bin 936 oldu. Ancak bir önceki aya, yani nisana göre satışlar yüzde 19,2 arttı.
Kamu bankaları 1 Haziran'da birinci el/sıfır konutlar için azami 12 ay ödemesiz dönemli, 15 yıla kadar vade ve aylık yüzde 0,64 faiz oranı ile kredi vermeye başladı. Bu nedenle Haziran'da konut satışlarının Mayıs'a göre ciddi düzeyde arttığı belirtiliyor.
Faizlerin düşmesiyle konut fiyatları da artışa geçti. TCMB verilerine göre, Türkiye’deki konutların kalite etkisinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek amacıyla hesaplanan Konut Fiyat Endeksi (KFE), Nisan 2020'de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16,7 oranında arttı. Aynı dönemde reel artış yüzde 5,2 oldu.
Konut fiyatlarında reel artışın özellikle Haziran ayında hızlandığı, yatırım amaçlı konut alımlarının da bu nedenle artabileceği dile getiriliyor.
