TCMB geçen yıl ana hissedarı olan Hazine'ye kurumlar vergisi dahil yaklaşık 50 milyar TL transfer etmişti. Banka ayrıca geçen yıl bütçe açığını desteklemek adına kâr transferini de uzun yıllar sonra ilk kez Nisan'dan Ocak ayına çekmişti.
TCMB'nin geçen yıl attığı alışılagelmemiş bir adım da yaklaşık 40 milyar TL tutarında yıllar içinde birikmiş ihtiyat akçesini Hazine'ye aktarması olmuştu. Hazine artan bütçe açığını geçen yıl bu ve benzeri tek seferlik ödemeler ile azaltmıştı.
Bütçe 2019 yılında ekonomideki yavaşlamanın gelirleri sınırlaması, artan güvenlik harcamaları ve yavaşlayan ekonomiyi canlandırmak adına atılan adımların da etkisiyle 123.7 milyar TL açık verdi.
KAYNAKLARA RAĞMEN BÜTÇE AÇIĞI ARTTI
TCMB yedek akçesi, yapılandırmalar, bedelli askerlik gibi tek seferlik ve 2019'da büyüklüğü 70 milyar TL'ye yaklaşan gelirlere rağmen bütçe açığı bir önceki yıl aynı döneme göre %70 arttı.
Yapılan düzenlemelerle artık yedek akçe birikimi geçtiğimiz yıllardaki gibi oluşmayacak. Her yıl düzenlenen kâr dağıtımlarında bir önceki yıl hariç yedek akçeler de kâr ile birlikte dağıtılabilecek.
Genel Kurul'da ilgili kâr dağıtımının zamanlaması ve tutarına ilişkin bir bilgi verilmesi. TCMB Başkanı Murat Uysal ne kadar aktarım yapılacağına yönelik bir soruya, "TCMB Banka Meclisi gün içinde dağıtım tutarına ilişkin açıklama yapacak" şeklinde yanıt verdi.
Bankacıların TCMB bilançosundan yaptığı hesaplamaya göre TCMB'nin 2019 için kurumlar vergisi, ihtiyat akçesi dahil olmak üzere Hazine'ye bu yıl da 50-55 milyar TL ile geçen yıla paralel aktarım yapması öngörülüyor.
KURUMLAR VERGİSİNDEN 10 MİLYAR TL
Bankacıların hesaplamalarına göre ilgili 50-55 milyar TL'lik tutarın 40-45 milyar TL'sinin 2019 kârından ve geçmiş dönemden yedek akçesinden yaklaşık 10 milyar TL'lik tutarın ise kurumlar vegisinden kaynaklanmasını bekliyorlar.
TCMB'nin 2019 bilançosu henüz açıklanmadı. İlgili kar transferi tutarları bankanın günlük olarak açıkladığı bilançodan yaklaşık olarak hesaplanabiliyor.
Öte yandan TCMB'nin geçen yıl uygulaması ardından Hindistan'dan da benzer iki adım geldi. Gelirlerinin sert şekilde düşmesiyle harcama taahhütlerini yerine getirmekte zorlanan Hindistan hükümeti, Hindistan Merkez Bankası'ndan (RBI) yeni bir geçici temettü isteyecek.
DEĞERLEME HESABI ENDİŞE YARATMIŞTI
Geçen yıl yedek akçenin transferi konusu "kefen parası"nın kullanımı söylemleriyle siyasiler arasında da tartışma yaratmıştı. Bazı bankacılar ilgili tutarın kullanılmasını yanlış bulduklarını belirtmişlerdi.
Ancak bazı bankacılar ise tanım itibarıyla "zor dönemde kullanılmak" üzere biriktirilmiş bir kaynak olan yedek akçenin kullanımı için 2019'un yeterince zor bir dönem olduğunu belirterek kullanımını eleştirmemişlerdi. Süreç ilk etapta piyasada da satış baskısına yol açmış ancak bu baskı kalıcı olmamıştı.
Öte yandan 2020'de bütçenin de tek seferlik gelirlerle finansmana ihtiyacının devam etmesi bu yıl da benzer kaynakların TCMB'den sağlanıp sağlanmayacağına yönelik soru işaretlerini beraberinde getiriyor.
TCMB'nin analitik bilançosunda "değerleme hesabı"nda yılın son aylarında sert bir düşüş aynı dönemde Hazine'ye aktarılan karın bulunduğu "diğer kalemler"de ise benzer oranda artış yaşandı. Bu değişim sonrası ise bankacılar TCMB'nin Hazine'ye yedek akçe ve kar dağtımı haricinde de yeni bir kaynak aktarıma hazırlandığından endişe etmeye başladılar.
TCMB ise değerleme hesabının işleyişinde değişiklik olmadığını önümüzdeki dönemde de planlanmadığını söyledi. (REUTERS)
