Bundan 10 yıl önce yanına para almadan Türkiye’yi bisikletle dolaşan gazeteci yazar Hasan Söylemez, 2017’de Afrika turunu ölümsüzleştirdiği hayal arşivi ve belgesel Journey To Dreams ile ses getirmişti. Afrika kıtasını baştan sona dolaşan Söylemez, şimdi de yeni belgeseli ‘Tenere’ ile yine farklı bir yolculuğa adım attı.

Her şey içi onlarca insanla dolu kamyon fotoğrafıyla başladı.


- Tenere nedir, Sahra’nın neresi, yüzölçümleri nedir, hem tenere hem de sahra... 

Tenere, Nijer’in Agadez şehrinden yola çıkarak Libya ve Avrupa’ya ulaşmak için çölü geçmeye çalışan Afrikalı insanların gerçek hikayesini anlatan bir belgesel filmdir. Filmde Agadezli Beşir ve yol arkadaşlarının Nuh’un Gemisi’ni andıran bir kamyonda günlerce süren zor yolculuğuna tanıklık ediyoruz. Onların yolculuk öncesi hazırlıklarını, aileleriyle ilişkilerini, çetin doğa şartlarıyla, susuzlukla ve karşılaştıkları sorunlarla nasıl mücadele ettiklerini ve yaşadıkları duygusal değişimlerini görüyoruz. Tenere, bu yolculuğun yapıldığı Sahra Çölü’nde bir bölgenin adı. 400 bin metrekarelik bir alandan oluşuyor. Tuareg dilinde “Çöllerin Çölü” anlamına geliyor. Bölge öylesine ıssız ve hiçlik dolu ki, birbirine en yakın ağaçların arasındaki mesafe en az 400 km. İki su kuyusu arasındaki mesafe ise 200 km. Çöl denince aklımıza kum tepeleri gelir ya, evet burada da kum tepeleri var ama çok az. İşte macera dolu yolculuğun detayları...

Yolculuk boyunca gördüğü manzaraları ölümsüzleştirdi.


- Yolculuk kaç km?

Nijer’in Agadez şehrinden çıkıp Libya’ya ulaşmak için bin kilometre yolculuk yapmak gerekiyor. Arabalar tamamen kumların üzerinde gidiyor ve teker izlerini takip etmek zorundasınız.

Göçmenlerle konuştu mücadeleyi görüntüledi.


- Tenere nasıl aklına geldi? İlk foto vs…

1.5 yıl önce internette bir kamyon fotoğrafı gördüm, çölde çekilmişti, üzeri tıka basa eşyalar ve onlarca insanla doluydu. Nijer’de çekildiğini öğrendim. Macera gibi gelmişti bana. Fakat araştırınca trajik hikayeyle karşılaştım. Resmen ölüm yolculuğu yapılıyordu. Bu hikayeyi tüm boyutlarıyla dünyaya anlatmam gerekir dedim ve bu belgeseli çekmeye karar verdim.

Yolcularla tam 10 gün çölde kaldı.


- Nasıl bir hazırlık yaptın? 

1 yıl yolculukla ilgili bilgi topladım. Bisikletimle Nijer’e vardığımda başkent Niamey’de bisikletimi arabaya yükleyerek Agadez’e gittim. Karşılaştığımız zorluklar beklediğimizden de zordu. Arkadaşım geri döndü. Ama ben bu büyük yolculuğu sürdürdüm. Sanırım Tenere Çölü’nü geçip yolda yaşananları kaydeden dünyadaki tek gazeteciyim.

Zorluklara rağmen yolculuğunu sürdürdü.


- Yolculuk nereden ve nasıl başladı?

Yıllardır Sahra altı Afrika ülkelerinden gelen yüzbinlerce insan Agadez’de buluşup yolculuğa başlıyor. Göçmenlerin Kuzey’e ulaşması için Tenere Çölü’nü geçmeleri gerekiyor. Asıl tehlike burada başlıyor. Savaşlar, ekonomik sıkıntılar insanları göçe zorluyor. Afrika’da da durum böyle. Yaşamak için ölmeyi göze alıyorlar. Onları motive eden en önemli şey ise küçük bir “umut”.  Denizde boğulmadan önce çölde ölüyorlar. Ne yazık ki, bundan kimsenin haberi yok. Son üç yılda çölde ölmek üzereyken kurtarılan kişi sayısı yirmi binin üzerinde. Son dört yılda çölde ölenlerin sayısı ise dört binin üzerinde. Bir kamyonun Agadez’den Libya’ya ulaşması 10-15 günü buluyor. Göçmenlerin bir kısmı susuzluktan ölüyor. Gidenler genelde kayboluyor.

Hasan Söylemez yolculuk süresinde 10 kilo verdi.

GÖRDÜKLERİM AKLIMDAN ÇIKMAYACAK


Agadez’den yola çıkarken 2 haftalık yiyecek ve su aldım. 10 gün çölde kaldım 6 kilo verdim. İnsanın psikolojisi bozuluyor. 800 km. yolculuk yapıp Nijer’in Dirkou şehrine gittim. Diğerleri Libya’ya devam etti. Sınırdan sonra neler oldu bilmiyorum. Ama, sınıra kadar gördüklerim hiç aklımdan çıkmayacak. Bu yolculukta yaşananların hepsi Tenere’ filminde...