Sakarya’nın Hendek ilçesinde üretim yapan Büyük Coşkunlar Piroteknik Kimya Sanayi Havai Fişek Fabrikası'nda 5 gün önce meydana gelen patlamada 7 kişi hayatını kaybetti.

Bugün fabrika deposundaki malzemenin imha için nakli sırasında bir patlama daha meydana geldi. 3 asker hayatını kaybederken 11'i asker 12 kişi yaralandı. Sakarya’da havai fişekler nedeniyle 5 gün arayla meydana gelen 2 patlama sonrasında “İhmal mi var sorusu” akıllara geldi.

Adapazarı ilçesine bağlı Taşkısığı Mahallesi’nde havai fişeklerin imha edilmesi için nakliyesi sırasında bugün meydana gelen patlama sonrasında ihmal iddialarını Patlayıcı Mühendisleri Derneği Genel Başkanı Prof. Dr. Ali Kahriman Sözcü’ye değerlendirdi.

Foto: Sözcü / Patlayıcı Mühendisleri Derneği Genel Başkanı Prof. Dr. Ali Kahriman.


BEKLEME VE NEM KAYNAKLI

Havai fişek üretiminde kullanılan maddelerin zamanla patlayıcı özelliğe kavuştuğunu ifade eden Kahriman, şöyle konuştu:

* Eğlence sektöründe kullandığımız materyaller var. Bunlardan havai fişek üretiliyor. Normalde bu maddelerin fitil ile ateşlenmesi gerekiyor patlama için.

* Ancak beklemeden ve nemden etkilenerek kendiliğinden yanıcı hale gelebiliyor. Bu ürünler dinamitler gibi bir anda patlamıyor. Püroteknik malzeme. Dinamit çok hızlı yanar. Ama bu ürünler saatlerce patlayabiliyor. Maalesef ilk patlamada bunu gördük.

YÖNETMELİK ESKİ VE ESNEK

Patlayıcı maddelerle ilgili yönetmeliğin esnek olduğunu belirten Kahriman, sözlerini şöyle sördürdü:

* Türkiye’de havai fişek üretiminde kullanılan malzemelerle ilgili bulundurma ve taşıma konusunda bir esneklik var. Devlet esnek davranmış. Sıkı yönetmelikler yok risk az görüldüğü için.

* Sakarya’daki fabrikadan 5 kilogram havai fişeği aracına koyup İstanbul’a getirebilirler. Kimse yolda hiçbir şey sormaz. Bizim yönetmeliğimizi sıkılaştırmamız lazım.

* 1987 yılında çıkarılan bir yönetmelik bu. Ufak eklemeler yapılmış. Ama yetersiz. Hala 33 yıl önceki yönetmeliği kullanıyoruz.

* Fakat bugüne kadar pek çok yeni malzeme üretildi. Kimileri sağlıklı, kimileri değil. Yönetmeliğin acil olarak değiştirilmesi ve sıkılaştırılması, çağımıza uygun hale getirilmesi şart.

ORTAM ÖLÇÜMLERİ YAPILMALI

Söz konusu patlayıcı özelliği olan malzemelerin imha işlemiyle ilgili de bilgi veren Kahriman, şöyle konuştu:

* Bu ürünler imha edilirken bilimsel esaslı gidilmesi lazım. Panik yapılmaması lazım. Türkiye’de bunu yapacak birimler var. Askerimiz de, polislerimiz de var. Kimyacılarımız var.

* Aradan 5 gün geçmiş. Bunların bulundukları depolarda gaz ölçümleri yapılmalıydı. İçten yanma var mı bakılmalıydı. Çünkü nemlendirdik, söndürürken dıştan nem verdik. Bu o ürünlerin reaksiyona girmesine sebep olabilir.

* Ortama gelen karbondioksit gibi gazlar var mı? Yanma işlemi devam ediyor mu bakılmalı. Nakliye öncesinde. Gerekirse  Dıştan nötr malzeme kullanıp seyreltme yapılmalı.

ÖZEL ARAÇLARLA TAŞINMALI

Malzemenin özel araçlarla taşınması gerektiğini de anlatan Kahriman açıklamasını şu ifadelerle sonlandırdı:

* Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması gereği bu malzemeler ADR belgesi olan sertifikalı araçlarla taşınmalı.

* Eğer bütün bu önlemler alınmışsa, uzman personel kusma yapan malzemeleri incelediyse, ortam ölçümleri yapılarak malzeme taşınmaya başladıysa, ihmal yoksa bu bir kazadır diyebiliriz.

* Ancak bu önlemler alınmadıysa o zaman sorgulamamız gerekiyor. Tekrarlıyorum patlayıcı maddelerle ilgili yönetmeliğimizin acil olarak yenilenmesi gerekiyor.

* Bu ürümnleri taşımak, kullanmak ve barındırmak ruhsata ve izne tabi tutulmalı. Kullanılacak bölgelerde risk analizi yapılmalı.