- Savcı şüpheliyi ve müdafiini çağırıyor, seri muhakeme usulünü kabul edip etmediğini soruyor. Avukat huzurunda bunu kabul ederse talep yazısını hazırlıyor. Cezayı yarı oranında düşürebiliyor. Bu yönüyle çok ilginç bir kurum. Bununla birlikte Cumhuriyet savcısı adeta yargılama makamı yerine geçip, talep yazısı oluşturuyor. İlgili mahkemeye gönderiyor. İlgili mahkeme de bu talep yazısını değerlendirip onaylıyor ve yargılama nihayete ermiş oluyor.
Avukat Dr. Rezan Epözdemir‘PAZARLIK USULÜ YOK’
- Seri yargılama usulü niçin Anglo-Sakson hukukundaki pazarlık sisteminden farklı? Birincisi, mağdur sürecin içerisinde, seri yargılama usulünde mağdur aktör olarak yer almıyor. Hep kamuya karşı işlenen suçlar ama başkalarına ait kimlik bilgilerinin kullanılması suçunun mağduru gerçek kişidir. Fakat mağdurun rızasını aramadan seri muhakeme usulünü hayata geçiriyorsunuz. Bu yönüyle mağdurun sistem dışına bırakılması nedeniyle farklı. İkincisi, Anglo-Sakson hukukunda şüphelinin suçu kabul etmesi ve ikrar etmesi aranıyor. Burada şüphelinin suçu kabul etmesi aranmıyor. Cumhuriyet savcısının daha geniş yeri var ve şüpheliyle her türlü pazarlığı yapabiliyor. Bizde pazarlık usulü yok, sadece cezayı yarı oranında indirebiliyor, seçenek yaptırımlara çevirebiliyor.
YAŞANACAK SIKINTI VE TRAVMALARA İŞARET ETTİ
- Kuruma ilişkin eleştirilerim var. Uygulamada yaşanacak sıkıntı ve travmalara atıf yapmak isterim. Mağdurun sistem dışında bırakılması kanaatimce isabetli olmadı. Özellikle mağdurun gerçek kişi olduğu suçlarda mutlaka mağdurun rızası aranmalı.
- Seri muhakeme usulü hayata geçtiğinde adli kolluk faaliyeti doğru düzgün işlemeyecek, deliller toplanmayacak, dosya tekemmül etmeyecek. Deliller toplanmadığı için kolaya kaçılarak, seri muhakeme usulü benimsenecek. Belki şüpheli takipsizlik alacak veya beraat kararı verilecek. Buna rağmen daha deliller toplanmadan, adli kolluk faaliyetleri yürütülmeden işin kolayına kaçılacak.
- Şüpheli bakımından da sıkıntı çünkü belki beraat edecek ya da kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilecek. Ama işi uzamasın, savcı cezayı yarı oranında düşürecek diye kabul edecek. Bu yönüyle de masumiyet karinesine halel gelmiş olacak. Seri muhakeme usulünü kabul edip, çok daha düşük bir cezayla kurtulabileceğini sanacak.
‘YAPANIN YANINA KAR KALIYOR’ ANLAYIŞI…
- Kurum ‘yapanın yanına kar kalıyor’ anlayışını hayata geçirmiş oluyor. Bu yönüyle de sağlıksız ve isabetsiz. Yargıdaki kovuşturma aşamasındaki iş yükünü azaltır ama soruşturma aşaması bakımından yine aynı iş yükü burada söz konusu olacaktır. Buna rağmen 180 bin dosyayı birebir etkileyeceğini düşünüyorum. Kovuşturma aşamasında iş yükü bakımından ciddi bir azalma olacak.
Avukat Mehmet Zengin'ŞÜPHELİ İLE DEVLETİN TEMSİLCİSİ OLAN SAVCI ARASINDA DİYALOG'
Avukat Mehmet Zengin de seri muhakeme usulünün daha önce uygulanmaya başlayan uzlaştırma sistemi ile benzerlikleri bulunduğunu belirterek, seri muhakeme usulün bazı suçlar için yargılamadaki sürati artırıcı bir adım olduğunu söyledi. Uygulama hakkında bilgi veren Avukat Zengin şu ifadeleri kullandı:
-Daha önce uzlaştırma kurumu getirildi. Suçun mağduru olduğu için taraflar arası anlaşma esas alındı. Daha sonra ise mağduru kamu olan suçlara ilişkin seri muhakeme usulü getirildi. Kamu menfaatini koruyan, devletin temsilcisi olan cumhuriyet savcıları ile diyaloğa döndü.
- Savcının elinde iddianame hazırlayacak kadar yeterli şüphe varsa, seri muhakeme usulü uygulanacak soruşturmada, şüphelinin alacağı ceza belirlendikten sonra yarı oranında indirilecek.
-Teklifin avukat yanında yapılması zorunludur. Şüpheli tüm hukuki süreç hakkında bilgi sahibi olsun diye teminat olarak avukatı da bulunacak. Bu son derece olumludur.
- Şüphelinin teklifi kabul etmesinin ardından savcı tarafından hazırlanan talepname, HSK tarafından oluşturulan ihtisas mahkemelerine gönderilecek.
- İhtisas mahkemesi, seri muhakeme usulüne bir aykırılık görmezse, savcı tarafından gönderilen talep yazısını hükme çevirecek.
- Şüphelinin karara karşı itiraz etme hakkı da bulunuyor. Bu uygulama ile 180 bin dosyalık etkin bir usul ekonomisi faydası beklenmektedir.
SERİ MUHAKEME USULÜNÜN UYGULANACAĞI SUÇLAR
Soruşturma evresi sonunda kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde seri muhakeme usulü uygulanacak.
– Hakkı olmayan yere tecavüz
– Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması
– Trafik güvenliğini tehlikeye sokma
– Gürültüye neden olma
– Parada sahtecilik
– Mühür bozma
– Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan
– Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama
– Kumar oynanması için alet bulundurma, çalıştırma, imal etme
– Başkasına ait kimlik veya bilgilerinin kullanılması
– Ruhsatsız silah bulundurma
– İzinsiz orman işgali
– Kooperatifler Kanunu’nun ikinci maddesine muhalefet
SERİ MUHAKEME USULÜ NASIL UYGULANACAK?
Cumhuriyet savcısı veya kolluk görevlileri, şüpheliyi seri muhakeme usulü hakkında bilgilendirecek. Cumhuriyet savcısı tarafından seri muhakeme usulünün uygulanması şüpheliye teklif edilecek ve şüphelinin müdafi huzurunda teklifi kabul etmesi halinde bu usul uygulanacak. Cumhuriyet savcısı, suçun kanuni tanımında öngörülen cezanın alt ve üst sınırı arasında tespit edeceği temel cezadan yarı oranında indirim uygulamak suretiyle yaptırımı belirleyecek. Sonuç olarak belirlenen hapis cezası, cumhuriyet savcısı tarafından koşulları bulunması halinde 'Türk Ceza Kanunu'na göre seçenek yaptırımlara çevrilebilecek veya ertelenebilecek.
