Türk Hava Kurumu'na ait uçakları kullanmadığı için ağır eleştiriler yöneltilen Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Türkiye’nin elinde orman yangınlarıyla mücadele edecek bir uçak filosunun bulunmadığını iddia etmişti. Türk Hava Kurumu ise, uçakların faal olduğunu, müdahale için talimat belediklerini ancak kendilerine izin verilmediğini açıklamıştı.
ERDOĞAN BEĞENDİ, BAKAN TEST ETTİ
Yangınların hemen ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 27 Ağustos Rusya ziyaretinde fuarda gördüğü yangın söndürme uçaklarıyla ilgili talimat verdi. Hiç zaman kaybedilmeden Eylül ayında Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli Rusya'ya gitti.
Pakdemirli Be-200 yangın söndürme uçağının kokpitine oturarak bizzat test uçuşu yaptı. Rus uçaklar Türkiye'ye getirildi. TEKNOFEST İstanbul'da görücüye çıktı, ardından Antalya'da orman yangınında kullanıldı, Soma'da test uçuşları yapıldı.
MEVZUAT UYDURULDU
Uçaklar beğenildi ancak havacılık mevzuatında ciddi bir sorun vardı. Yürürlükteki mevzuata göre Rus uçaklarının, FAA (Amerikan Federal Havacılık İdaresi) veya EASA’dan (Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı) tip sertifikası olmadığı için sivil uçak olarak Türk tesciline alınması mümkün değildi. Bu nedenle 7 Ocak günü Resmi Gazete'de yayınlanan yönetmelikle, bu uçakların "devlet uçağı" sayılarak bir çözüm bulunmaya çalışıldı. Ancak havacılık uzmanları, bu kararın Türkiye'nin taraf olduğu Şikago Sözleşmesinin 3. maddesindeki “Askeri, Gümrük ve Zabıta hizmetlerinde kullanılan hava araçları devlet hava aracı sayılır” hükmüne aykırı olduğunu vurguladı. Sivil uçaklar bir dokunuşla devlet uçağı haline getirildi. Yani ihalesi açılmadan Rus uçaklarının Türkiye’de uçabilmesinin yolu açılmış oldu.
İHALE 20 ŞUBAT'TA
Orman Genel Müdürlüğü, 23 Ocak’ta, 2020 yazında yaşanacak muhtemel orman yangınlarında kullanılmak üzere uçak kiralama ihalesi açtığını ilan etti. “Orman Yangınlarıyla Mücadele Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere 4 Adet Adet Amfibik Uçak Kiralanması İşi” başlıklı ihale 20 Şubat Perşembe günü gerçekleştirilecek.
Rusya üretimi BE-200 serisi amfibik uçak çok arama kurtarma, havadan keşif ve gözetleme, personel malzeme nakli ve yangın söndürmede kullanılıyor. Yangın söndürme modelinin 12 ton su atma özelliği bulunuyor.
İhale şartnamesinde uçakların turboprop veya turbojet olabileceği kaydedildi.İhale şartnamesine göre uçaklar. Türkiye genelinde, gerektiğinde KKTC ve diğer yabancı ülkelerde kullanılacak. Uçaklar birer tanesi Antalya, İzmir, iki tane Muğla’da konuşlandıırlacak.
RUS ŞİRKET İHALEYE KATILACAĞINI AÇIKLADI
İhale tarihine iki gün kala Rusya’dan önemli bir açıklama geldi. Be-200 uçaklarını üreten Rusya Birleşik Uçak Şirketi (UAK) çatısı altında faaliyet gösteren Beriyev Uçak Şirketi’nin CEO’su Yuriy Grudinin, bugün yaptığı açıklamada Türkiye’nin 4 adet amfibi uçağı için açtığı ihaleye Be-200 amfibi uçağı ile katılacaklarını duyurdu.
Sputnik’in haberine göre Rus parlamentosunun alt kanadı Duma’nın Havacılık Sanayi Uzman Konseyi toplantısında konuşan Grudinin, "Türkiye, 4 adet jet amfibi uçağı için ihale açtı. Jet amfibi uçağı sadece Beriyev Uçak Şirketi’nde var" diyerek beklenen açıklamayı yaptı.
Rus CEO Grudinin’in açıklamasında da önemli bir detay dikkatli gözlerden kaçmadı. Grudinin, “Jet amfibi uçağı için ihale açıldı” dedi ancak teknik şartnamede, hem turboprop (pervaneli), hem turbojet uçakların kabul edileceği yazıyor. Ancak Grudinin'in açıklaması doğruysa, THK’nın, elinde bulunan CL-215 tipi 9 uçağın turboprop yani pervaneli olduğu için, ihaleye hiç giremeyeceği de değerlendiriliyor.
THK’NIN UÇAKLARI NE OLACAK?
İhaleyle ilgili gelişmeleri sormak üzere ulaşmaya çalıştığımız Türk Hava Kurumu sessiz kalmayı tercih etti. 16 Şubat 1925'de Atatürk'ün talimatıyla kurulan ve geçtiğimiz gün 95. Kuruluş Yıldönümü’nü kutlayan kurum yaklaşık 4 aydır üç kişilik kayyum tarafından yönetiliyor.
SÖZCÜ’nün ulaştığı Türk Hava Kurumu kayyum heyeti soruları cevaplamaktan kaçındı. Böylece, THK’nın ihaleye girip giremeyeceği, THK’nın geçtiğimiz yıl kullanılmayan 9 adet Bombardier CL-215 model yangın söndürme uçaklarının akıbetinin ne olacağı öğrenilemedi. Kulislerde Ruslardan 2, Kanadalılardan 2 uçağın kiralanacağı konuşuluyor.
THK 2 BİNİN ÜZERİNDE ORMAN YANGINI SÖNDÜRDÜ
Kurumun internet sitesindeki bilgilere göre, THK Gökçen Havacılık envanterindeki 11 adet M-18 Dromader, 9 adet CL-215 ve 11 döner kanat helikopter, bugüne kadar 2 binin üzerinde yangına başarıyla müdahale etti. CL-215 uçakları sadece yurt içinde değil 2010 yılında İsrail’de çıkan orman yangınlarında da görev yaptı. Yine aynı uçaklar 2011 yılında ihale kazanarak İtalya’da 121 saat orman yangını söndürmek üzere uçuş yaptı.
