2019 yılının sonlarında Çin’in Wuhan kentinde bir kaç kişide görülen zatürre ne yazık ki dünyada bir pandemiye neden oldu ve bugüne kadar yaklaşık 77 milyon vaka görüldü ve 1.7 milyon ölüm yaşandı. Bugünlerde mutasyona uğradığı ve daha hızlı yayıldığı iddia edilen virüs dünyayı bir kez daha alarma geçirdi. Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Pınar Çıragil yeni mutasyonla ilgili merak edilenleri sordum. İşte anlattıkları…

[caption id="attachment_6184936" align="alignnone" width="1200"] Prof. Dr. Pınar Çıragil[/caption]

1 - MUTASYON VE VARYANT NEDİR?


Mutasyon virüsün genel yapısındaki değişikliklerdir. Varyant ise mutasyonla gelişen yeni virüse denir.

2 - VİRÜSTE BUGÜNE KADAR KAÇ DEĞİŞİKLİK SAPTANDI?


Dünya Sağlık Örgütü tarafından verilen bilgilere göre, 68 ülkeden 10.022 SARS COV-2 genomunun analizinin yapıldığı bir çalışmada, 5775 farklı varyant olduğu saptanmış ve bunların içinde de tanımlanan en yaygın türün aşı etkinliğini etkileyebilecek olan D614G varyantı olduğunu belirlenmiştir. Aralık 2020’de İngiltere’den bildirilen varyant VUI-202012/01- “İncelenmekte olan varyant” olarak adlandırıldı ve bu varyantta 17 değişiklik ya da mutasyon saptandı.

3 - YAYILMA HIZININ ARTTIĞI DOĞRU MU?


Bu varyantın daha hızlı yayıldığı ya da daha kötü klinik bulgularla seyredip seyretmeyeceği konusu henüz netlik kazanmadı. Bugüne kadar İngiltere’de 2 bin kadar olguda bu varyant saptanmış. Hastalık yayılımı ve klinik seyirle ilgili daha net bilgiler ancak daha fazla olgu saptandığında araştırılabilir. Ancak bu mutasyonların saptanabiliyor olması çok anlamlı. Çünkü SARS-COV 2 bir RNA virüsü ve virüs çoğaldıkça mutasyonlar doğal olarak ortaya çıkar. Bunların büyük çoğunluğunun virüs üzerinde bir etkisi olmasa da şu andaki salgını izlemek adına bu mutasyonları izlemek bizim için çok faydalı olacak.

4 - DAHA TEHLİKELİ OLABİLİR Mİ?


Yeni varyantın daha tehlikeli olup olmadığını henüz bilmiyoruz. Daha bulaşıcı ancak hafif klinikle seyreden enfeksiyonlar toplum bağışıklığını da sağlayacaktır. Virüs ağır klinik bulgularla seyrederek ölüme neden olduğunda ise yaşamını sürdürdüğü canlı yok olunca virüs de yok olacaktır. Virüsleri daha bulaşıcı hale getiren mutasyonlar onları daha tehlikeli hale getirmeyebilir.

5 - AŞIYI ETKİSİZ HALE GETİRİR Mİ?


İngiltere’den bildirildiğine göre bu suşun özellikle daha fazla vakanın tespit edildiği geniş bir coğrafyada tespit edilmesine rağmen, daha ciddi hastalığa neden olduğuna dair şu anda bir veri bulunmuyor. Yeni varyantın önde gelen 3 aşının hedeflediği diken protein mutasyonlarına sahip olduğunu söyleniyor. Bununla birlikte aşılar bu diken proteinindeki birçok bölgeye karşı antikor üretiyor. Yani bu nedenle tek bir değişikliğin aşıyı etkisiz hale getirmesi pek olası gibi görünmüyor.

6 - DAHA ÇOK MUTASYON MEYDANA GELİRSE NE OLUR?


Eğer zamanla daha fazla mutasyon meydana gelirse o zaman aşının değiştirilmesi gerekebilir. SARS-COV 2 virüsü, grip virüsü kadar hızlı mutasyona uğramıyor ve şimdiye kadar çalışmalarda etkili olduğu gösterilmiş olan aşılar gerektiğinde değiştirilebilecek aşılardır. Aslında bu varyant bilim adamlarının SARS-COV 2’de tespit ettiği ilk varyant değil. Diken protein mutasyonu içeren 614G varyantı baharda 614D varyantını geride bırakmıştı. “Bu mutasyon daha ciddi Covid-19 vakalarına neden olacak mı?” bunu ileriki günlerde göreceğiz. Ancak uzmanların birleştiği bir konu var; virüs mutasyona uğrasa bile bir aşıyı etkisiz hale getirecek şekilde mutasyona uğrama ihtimali çok düşük. Biz de şimdilik bunu umuyoruz.

7 - EK ÖNLEMLER ALINMALI MI?


Çabuk bulaşabilir olması nedeniyle İngiltere ve bu varyantın görüldüğü diğer ülkeler çok hızlı bir şekilde önlem alıp, zorunlu olmayan seyahatlerin kısıtlanmasını sağladı. Bu yeni varyantın hastalık geçirenlerde veya yeni bulaştığı kişilerde sonraki dönemlerde neler yapabileceğini henüz bilmiyoruz. Bu nedenle alınan önlemlere hiç gevşetmeden aynı şekilde devam edilmesi büyük önem taşıyor.