Arjantin, Türkiye’den 13246 km uzaktadır. Uçuş süresi aktarmasız 13 saat 55 dakikadadır. (Ne kadar hassas bilgiler veriyorum ama!) Arjantin, sahip olduğu mümbit topraklarda yaptığı tarım ve hayvancılık sayesinde 1860-1920 arasında göz kamaştırıcı bir zenginleşme göstermiştir.

1913 yılında kişi başına milli gelir sıralamasında dünya 10’uncusudur. “1990 International Geary-Khamis” sabit dolarıyla ABD’nin kişi başına milli geliri “100” kabul edilirse, Arjantin’in kişi başına milli geliri 1910’da 82, 2020’de ise 32’dir. ABD’nin de Japonya veya Çin’e göre, izafi olarak fakirleştiği hesaba katılırsa, Arjantin’in hâlâ orta gelirli bir ülke olmasına rağmen iktisaden ne kadar geri kaldığı anlaşılır.

Uzak komşumuz Arjantin ile Türkiye ekonomileri arasında dikkat çeken bir yakınlık vardır. İki ülke de son 40 yıldır “yapışkan enflasyon”dan paçayı kurtaramamaktadır. Çünkü ikisi de bu işi “cari açığı kapamadan” başarmaya çalışmaktadır. Bu ise kesinlikle mümkün değildir.

İKTİSAT DOKTORU DOÇENT MARTİN GUZMAN

1982 doğumlu Martin Guzman, Arjantin’in yeni umududur. Guzman, doktorasını Brown Üniversitesi’nde tamamladıktan sonra Columbia’da araştırmacı olmuş ve doçentliğe kadar yükselmiş.

Burada Amerikan kıstaslarına göre solcu sayılan Nobel ödüllü Stiglitz ile abi-kardeş olmuşlar. Birlikte “ülke borçlarının yeniden yapılandırılması” (Soverign Debt Restructuring) konusunda araştırmalar yapıp makaleler yazmışlar. Bizim Martin, New York’ta entel dantel takılırken, ülkesi Arjantin de ekonomisini yönetmekte zorlanıyor ve dış borçlarını ödeyemeyip ikide bir “default” yani acze düşüyormuş.

Bu soruna çare arayan hükümet, popoyu kurtarmak için “Martin, vatan senden hizmet bekliyor” deyip kendisini göreve çağırmış. O da 10 Aralık 2019’da henüz 37 yaşının baharındayken, Arjantin Ekonomi Bakanı olmuş. Hemen kolları sıvayıp Arjantin’in 150 milyar dolarlık dış borcunu IMF’nin de yardımıyla yeniden yapılandırmış.

ŞİPŞAK ÇÖZÜM YOKTUR

Martin Guzman, yeni ekonomi bakanı olarak, Arjantin’in çözülmesi gereken sorunlar listesinin başına “enflasyonu indirmeyi” koymuş. Önce IMF ile birlikte bir “Sürdürülebilir Borç Raporu” hazırlamışlar. Enflasyonda “şipşak çözüm” (quick fix) yoktur diyen Guzman’a göre:

1) Enflasyonu “agresif” (hızlı)  bir şekilde düşürmeye çalışmak yanlıştır.

2) Paranın sürdürülemez düzeye kadar değerlenmesine izin verilmemelidir. Dr. Guzman, Arjantin gibi enflasyonunun kronik hale geldiği ülkelerde  “Enflasyonu, sadece yüksek faizle düşürmeye çalışmak, kesilen her başın yerine iki yeni başı çıkan, mitolojideki yedi başlı Hydra canavarının bir kafasını İsviçre çakısıyla kesmeye benzer” diyor

Son söz: Şipşak çözüm, şipşak sorun yaratır.