Bu Mart başından itibaren Koronavirüs mücadelesinde iyi bir sınav verdiği otoritelerce kabul edilen Türkiye, şimdi yeni bir sınavın arifesinde.

Nedir bu, yeni sınav?

Yaygın bulaş riskinin şimdiye kadar en çok yüksek olduğu yerler olarak görülen AVM’’lerin açılıyor olması.

Zaman, salgın tehdidinin artık aşağıya doğru inmeye başladığı, ancak ikinci bir salgın riskinin dillendirildiği bir zaman.

Neden AVM’lerin açılması gündeme geliyor o vakit?

Cevaplanması gereken basit bir soru olarak benim gibi birçok kişi bunu sordu.

Yanıtı ise şu ana kadar alınamadı.

Her yerde bulaş riskini çözdük, AVM’leri tamamen arındırdık mı?

Nedir bu telaş?

Zamanlama, Ramazan Bayramı arefesinde olduğu için mi?

Gerçekten de AVM’leri açarak ne yapılmak isteniyor?

Ne ben, ne de benim gibi düşünen on binlerce insan sosyal medyada bu kaygılarını ifade ediyorlar.

Lakin, vatandaşın sözleri kabul görmediği gibi bilim insanlarının da sözleri kabul görmüyor.

Biz ne dersek diyelim Sağlık Bakanlığının ve Ticaret Bakanlığının belirlediği kurallara uyulması şartıyla alışveriş merkezleri açılıyor.

Bu arada önce Sağlık Bakanlığının AVM ve AVM İçindeki İş Yerlerinde Alınacak Önlemleri duyurduğu açıklamasına bir göz atalım ve sonra devam edelim. Liste bir hayli uzun, ben özetlemeye çalışacağım. İşte Bakanlığın AVM’lere yüklediği o kurallardan, önlemlerden bazıları:

AVM'LERDE COVİD-19 ÖNLEMLERİ

- Covid 19 önlemleri ile ilgili afişler (el yıkama, maske kullanımı ve iş yeri içinde uyulması gereken kurallar) asılmalıdır.

- AVM ve iş yerlerinin girişinde, ayrıca AVM içerisinde uygun yerlerde el antiseptiği bulundurulmalıdır.

- AVM girişlerinde bulunan hava perdeleri çalışıyorsa kapatılmalıdır. COVID-19 için AVM’lerin hiçbir yerinde dezenfektan püskürtme işlemi (dezenfektan tüneli vb uygulamalar) yapılmamalıdır. Dünyadaki sağlık otoriteleri (Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi) tarafından önerilmeyen bu işlem toksik etkileri nedeniyle insan sağlığına zararlı olabilir.

- Giriş ve çıkışlar için zeminde tek yönlü gidiş-geliş işaretleri konulmalıdır.

- AVM’de olabildiğince fazla sayıda giriş kapısı açılmalıdır.

- AVM’deki kişi sayısı her 10 metrekareye bir kişi olacak şekilde sınırlandırılmalıdır.

- AVM’den çıkış yapan kişi sayısı kadar kişinin giriş yapmasına izin verilmelidir.

- AVM’ye girişte tıbbi/bez maske takılmalı ve maskesi olmayanlar içeri alınmamalıdır.

- Girişte ateş ölçümü yapılmalıdır. Ateşi 38 dereceden yüksek olanlar içeri alınmamalı, sağlık kuruluşuna gitmesi istenmelidir.

- AVM giriş ve çıkışlarında sosyal mesafe kurallarına (en az 1 metre, 3-4 adım) uyulmalı, girişlerde kişiler sıra ile içeriye alınmalı ve sırada durulması gereken alanlar, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleriyle belirlenmelidir.

- Müşteriler anonslar ya da videolarla COVID-19 kapsamında AVM’ de uyulması gereken kurallar konusunda bilgilendirilmelidir. Bu anonslarda AVM ziyaretinin 3 saatten uzun olmaması ve grup halinde dolaşılmaması önerilerine de yer verilmelidir.

- Yemek katındaki her türlü masa ve sandalyenin kullanılması engellenmelidir.

- COVID-19 bulaşma riskini artıracağından Konser ve gösteri gibi toplu etkinlikler yapılmamalı, Dinlenme alanlarının kullanımı, çocuk ya da diğer yaş gruplarına yönelik oyun alanları ve sinemaların kullanımı, mescitlerin kullanımı, genel alanlarda yemek ve diğer gıdaların tüketimi, tekerlekli sandalye kullanımı önlenmelidir.

- Asansör içerisinde sosyal mesafeyi korumak amacıyla kişilerin durması gereken alanlar, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleriyle belirlenmelidir.

- Yürüyen merdivenlerin bantları ve diğer ortak alanların kapı kolları, tırabzanlar, asansör düğmeleri gibi sık dokunulan yüzeylerin günde en az üç kez temizlik ve dezenfeksiyonu sağlanmalıdır.

- Tuvaletlerde el kurutma makineleri kullanılmamalıdır.

- Tuvalet alanlarına giriş kapılarının elle tutularak açılması engellenmeli, kapı yerine mümkünse mühendislik uygulamalarıyla mahremiyet sağlayacak geçiş sağlanmalıdır.

- Merkezi havalandırma sistemleri dışındaki klima sistemleri kullanılmamalıdır.

- Havalandırma gece bina kullanımda değilken dahi sürdürülmeli, daha az hava miktarı ile de olsa gece boyu havalandırma sistemi çalışmaya devam ettirilmelidir.

- Kirli hava çıkışının yapıldığı yerlerden insan geçişi engellenmelidir.

- Müşterilerin iş yerine tek başlarına girmeleri sağlanmalıdır.

- İş yerine 8 metrekareye 1 kişi düşecek şekilde müşteri alınmalıdır.

- Deneme kabinleri mümkün olduğu kadar kullanılmamalı, içeride kalma süresi sınırlandırılmalı ve her müşteriden sonra kabin havalandırılarak sık kullanılan yüzeyler uygun şekilde temizlenmelidir. Kabinler kullanılmadığı zamanlarda kapı/perdeler açık bırakılmalı ve havalandırmanın sürdürülmesi sağlanmalıdır.

- Mümkün olduğunca nakit ödemeden kaçınılmalı, kartla temassız ödeme tercih edilmelidir…

***

Önlemler listesi böyle uzayıp gidiyor…

Daha da çok uzun. Ancak bunların hiç birisi AVM’ler gibi havalandırılması merkezi olarak yapılan, dört tarafı kapalı, hangi saatlerde ne kadar insanın geleceği öngörülemeyen, çok sayıda kapısı bulunmasının bütün önlemlerin aksamadan alınması zor olan mekanlardaki Covid 19 riskini ortadan kaldırmıyor.

Bayram arefesinde aylardır evde hapsolmuş çok sayıda insan, AVM’lerin açılmasıyla salgın riskinin ortadan kalktığını düşünüp o rahatlıkla buralara akın edecektir. Gençleri, çocukları tutmak çok zor olacaktır.

Daha bir gün önceki hafta sonunda sokağa çıkma yasağı ilan edilir insanlar sokağa çıkmazken, 65 yaş üstüne aylar sonra sınırlı saatlerde sadece açık havada sokağa çıkma izni verilirken, Anneler Günüde bile insanların bu önemli günü kutlamasına sağlık gerekçeleriyle müsaade edilmezken, hemen bir gün sonra değişik yaş gruplarından insanların aynı anda kullanabileceği AVM’leri açmak çok risklidir.

Sağlık Bakanı’nın kendisi ve Bilim Kurulu bu riski düşünmüyor olamaz.

Demek bu iş onların da boyutunu aştı.

Fakat, sonunda salgın riskini artırmayan bir sonuç çıksa bile AVM’lerin, hatta İstanbul’daki Kapalıçarşı gibi alışveriş mekanlarının açılması çok yanlıştır.

Bence AVM’lerin yerine şehirlerdeki mağazalar açık olmalıydı.

Şehirlerdeki cadde üzerindeki mağazalar hem açık hava ile olan temasları nedeniyle çok daha sağlıklı alanlardır.

Bu arada hem de yıl boyu AVM’ler nedeniyle işleri kesat olan küçük esnafımız da kazanır, piyasaya renk, hareket ve bereket gelirdi.

Umarım, AVM’ler başta sağlık personelimiz olmak üzere aylardır fedakarca çalışan görevlilerimizin, devletin kurallarına ve talimatlarına uyarak evlerine hapsolan milyonlarca sorumlu vatandaşımızın çabalarını boşa çıkarmaz!..

***

ANNELERİN GÜNÜ OLMAZ

Bu yıl da bir Anneler Günü’nü daha idrak ediyoruz. Bugün annelerimizi hatırlamak, onlarla birlikte olmak, gönüllerini ve hayır dualarını almak için iyi bir neden. Ancak aslında Annelerin günü olmaz. Yaşadığımız her gün annelerimizin kıymetini değerini bilmeliyiz. Anneler gününü bir güne sığdırmamalıyız. Bu arada ben de bütün annelerin Anneler Günü’nü kutluyor, 12 yıl önce kaybettiğim sevgili annem başta olmak üzere, ebediyete intikal etmiş bulunan tüm annelerimize de rahmet diliyorum…