NEDEN BÖYLE OLDU?
Aşağıdaki tabloda, bütçe harcamalarının yaklaşık yüzde 80’ini finanse eden vergi gelirlerinin ilk 7 aylık dönemde bütçede öngörülene göre ne kadar gerçekleştiğine ilişkin bilgileri bulacaksınız.
Geçen yılın ocak-temmuz döneminde bütçe 68 milyar 682 milyon TL açık vermiş iken, bu yılın aynı döneminde bütçe açığı 139 milyar 147 milyon TL olmuştur. Yani, bu yılın bütçe açığı geçen yılın 2 katından fazladır.
Rakamlara baktığımızda; geçen yıl ocak-temmuz döneminde 565 milyar 100 milyon TL olan bütçe giderleri, bu yılın aynı döneminde 681 milyar 87 milyon TL olmuştur. Faiz giderleri 58 milyar 464 milyon TL’den 79 milyar 713 milyon TL’ye, bütçe gelirleri 496 milyar 417 milyon TL’den 541 milyar 940 milyon TL’ye, vergi gelirleri ise 366 milyar 65 milyon TL’den 411 milyar 962 milyon TL’ye çıkabilmiştir.
Bütçenin vergi performansının içinde pandemi nedeniyle mücbir sebep halinde sayılan yaklaşık 400 bin mükellefin; mart, nisan, mayıs ve haziran aylarına ait muhtasar ve Katma Değer Vergisi beyannamelerini 27.07.2020 tarihinde vermeleri nedeniyle, bu mükelleflere ait tahakkuk rakamları da yer almaktadır.
Bütçe giderlerinin planlanandan çok artması, faiz giderlerinin ve cari transferlerin pandeminin de etkisiyle olağanüstü artış göstermesine rağmen; bu harcamaların en önemli finansman kaynağı olan vergi gelirlerinin reel olarak azalması bütçe açığının bu kadar büyük boyutlara çıkmasına neden olmuştur.
UCUZ KREDİ VERGİ GELİRLERİNE YANSIMIŞTIR
Ülke ekonomisinin uçuşa geçtiğini iddia edenlerin, Gelir Vergisi ve dahilde alınan Katma Değer Vergisi’nin ilk 7 aylık performansını dikkatle değerlendirmeleri gerekmektedir. Uçuşa geçen bir ekonomide; Gelir Vergisi ve dahilde alınan Katma Değer Vergisi azalmaz. Ayrıca, bütçenin lokomotifi sayılan tütün mamulleri ve alkolden alınan Özel Tüketim Vergisi tutarlarının yerlerde sürünmesinin de her halde bir nedeni var.
Vergi gelirlerinde en büyük sıçrama; motorlu taşıt ÖTV’si ve harçlarda yaşandı. Bunun da nedeni kamu bankalarının sağladıkları ucuz taşıt ve konut kredisi oldu.
Bütçenin vergi geliri hedeflerinin bu saatten sonra tutması mümkün değil. İktidar 2016, 2017 ve 2018 yıllarında çıkardığı 6736, 7020, 7143 sayılı kanunları çıkartarak şu ana kadar 76 milyar TL tahsilat yaptığını hatırlamalıdır. Bu yüzden ekim ayında Meclis’in açılması ile beraber; Temmuz 2020 sonu itibarıyla tahsil edilemeyen 239 milyar 514 milyon TL vergi alacağının yeniden yapılandırılması, matrah artırımı, stok, kasa ve ortaklar cari hesabının düzeltilmesine ve ihtilaflı alacakların azaltılmasına yönelik 7143 sayılı yasa benzeri bir düzenleme mutlaka çıkartılacaktır.
