Dünyada yoksulların “insani varlıklarını” sürdürmesi için yeni politikalar üretiliyor.

Çok bildik bir yol buldular; zenginden alıp fakire dağıtacaklar.

Bizde ne Ankara ağalarının, ne zenginlerin, ne devletin eli cebine gidiyor.

★★★

Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey, ABD’deki uygulanan “evrensel temel gelir” (universal basic income-UBI) projelerinin finansmanı için 15 milyon dolar (yaklaşık 117 milyon TL) bağışladı.

★★★

ABD’nin Kaliforniya eyaletine bağlı Stockton kenti Belediye Başkanı Mishael Tubbs’ın pilot UBI çalışmasıyla, Amerika’da 30 şehirde “Gelir Güvencesi için Belediye Başkanları” grubu kuruldu.

★★★

Her vatandaşa temel ihtiyaçlarını karşılamak üzere belirlenen bir maaşın; koşulsuz, düzenli aylık olarak devlet tarafından verilmesini öngören “evrensel temel gelir” kavramı, Dorsey gibi, Bill Gates, Elon Musk, Mark Zuckerberg ve Richard Branson’ın da aralarında olduğu teknoloji yatırımcılarından ilgi görüyor.

★★★

Türkiye’de “vatandaşlık temel geliri” (VTG) adıyla yaygılaşan kavrama ekonomistler nasıl bakıyor?

MIT Öğretim Görevlisi, ünlü ekonomist Prof. Dr. Daron Acemoğlu, 2018 ve 2019 yıllarında kendisine bu soru sorulduğunda “Kötü bir fikir” diye yanıt veriyordu.

★★★

Henüz otomasyon pandemi hızına erişmemiş, kalıcı yoksulluk ve işsizlik tehdidi bugünkü kadar yakınsanmamıştı.

Sonunda Daron Acemoğlu’nun da aklı VTG’ye yattı.

★★★

Acemoğlu, 8 Aralık günü IMF’nin 2010 yılında ölen mali ilişkiler departmanı kurucusu ve ilk direktörü Richard Goode anısına başlatılan konferansın konuk konuşmacısıydı.

Pandemi sonrası demokratik yaşamın ve ekonominin karşı karşıya kaldığı tehditleri önlemek için; “teknolojinin devlet tarafından belirlenecek kurallara tabi hale getirilmesi” ve “devlete gelir dağılımını düzeltmek için yeni görevler verilmesi” gerektiğini söyledi.

★★★

ABD’de reel asgari ücretin son 40 yıllık ortalamanın yüzde 30 altında olduğunu da hatırlatan Acemoğlu, ücret artışının firmaları daha fazla otomasyona yönelteceğini ileri sürdü.

Bunun sonucu olarak da, çok sayıda yandaş bulan UBI’nin geçici süre rahatlama sağlayacağını çünkü yeni işler üretme ya da tekrar insanları üretim sürecine sokmanın söz konusu olamayacağını anlattı.

★★★

Türkiye’de “yoksullaşmanın” öznesi olan; kaynakları emen “yandaş holdingler”, “politik yatırımlar”, “israf”, “kayırmacılık” ve “yolsuzluk” ekonomide otomasyonun ortaya çıkardığı yıkıcı etkileri aratmıyor...

★★★

Vatandaşlık Temel Geliri Araştırma Geliştirme Kültür ve Yayma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ali Mutlu Köylüoğlu, Aralık 2019’da Boğaziçi Üniversitesi’nde konferans veren Acemoğlu’nu izlemiş ve kendisine hem konferans sırasında hem de çıkışta soru sorma fırsatı yakalamıştı.

★★★

Köylüoğlu’dan Acemoğlu’nun VTG hakkında değişen görüşünü yorumlamasını istiyorum.

“Felsefesi, karakteri, yönü, omurgası olan VTG konusu; özellikle teknolojik gelişimler, otomasyon ve robotlaşma süreçleri ile bağlantılı gelişen; ‘kitlesel işsizlik’ ve ‘kitlesel hayatı idame ettirememe’ risikleri çerçevesinde tüm dünyada ilerliyordu. Pandemi hızlandırıcı rol oynadı” diyor.

★★★

Yurtiçi ve yurtdışında iş çevrelerinden, akademiden VTG’ye olumlu bakan önemli bir kesim var. Köylüoğlu izlenimlerini ve çalışmasını anlatıyor:

“Bu konuyu savunan iktisatçıların başında Prof. Dr. Esther Duflo ve Prof. Dr. Abhijit Banerjee’den bahsedebiliriz. Her ikisi de ‘ekonomi’ alanında 2019 Nobel Ödülü’nü almış iktisatçılar. Mayıs 2020’de ‘Vatandaşlık Temel Geliri Türkiye 1’inci Kongresi’ gerçekleştirdik.” 

★★★

Amerikan başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti aday adaylarından Andrew Yang’ın “freedom dividend” (özgürlük temettü) kavramı ile vaatlerine yansıyan VTG; İspanya, İngiltere, Hollanda, Finlandiya, Singapur, ABD, Kanada, Namibya, Brezilya, Kenya, Uganda, İskoçya ve Hindistan’ın da aralarında olduğu ülkelerde tartışılıyor, ölçeklendiriliyor, kiminde de karşılık buluyor.

★★★

Çalışan nüfusun yüzde 40’ını ilgilendiren 2 bin 324 liralık “asgari ücret” tartışılıyor: 4 kişilik bir ailede açlık sınırı 2 bin 517 lirayken.

DİSK’in önerdiği 3 bin 800 lira en yüksek beklenti. Bu gelire sahip olmanın bile güç olduğu günler yaşıyoruz.

İktidar Bodrum’a külliye, hapishane yapacağına, yoksullukla mücadele edecek bir yol bulmak zorunda...

Bu sözlerimden asla “Ekonomi kapansın” sonucu çıkarılmasın, tam tersi “en az 3 hafta kapanma” talep eden tıp otoritelerine kulak verilsin...

Aşıyı bulan ülke Almanya bile yarından itibaren 3 hafta kapanma açıkladı...