İsteğe bağlı sigorta, kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kolları olarak adlandırılan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortasına tabi olmalarını sağlayan sigortadır.İsteğe bağlı sigortalı olarak sağlık yardımı almak, eksik prim gününü tamamlamak, emeklilik için aranan diğer şartları da sağlayarak emekli olmak mümkün olabiliyor.  “Türkiye’de ikamet etmek”, isteğe bağlı sigortalılık için aranan şartlardan biri. 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalı olabilmek için Türkiye’de ikamet etme şartı aranıyor.

Önceleri, isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesinde belirtilen ikamet adresi Türkiye’de ikamet etme şartı için yeterli sayılırken, 24 Nisan 2019 tarihinden itibaren, Kimlik Paylaşım Sistemi’ndeki adres, ikamet adresi olarak esas alınıyor.

Buna göre, isteğe bağlı sigortalılık için başvuru tarihinde Kimlik Paylaşım Sistemi’ndeki adresin Türkiye adresi olması gerekiyor. Bazı istisnai durumlar dışında, yurtdışında yaşayanlar isteğe bağlı sigortalı olamıyor.

★★★

Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurtdışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinden dolayı yurtdışından da ülkemizde isteğe bağlı sigortaya devam etme hakkı olanlar için Türkiye’de ikamet şartı aranmıyor.

★★★

Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarından, isteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunanların yurtdışına çıkmadan önce Türkiye’de ikamet ettiklerinin Kimlik Paylaşım Sisteminden tespit edilmesi, tespit edilen ikamet tarihlerinde tereddüt oluşması halinde ise Türkiye ikamet tarihinin belgelendirilmesi durumunda, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkede bulunsalar bile isteğe bağlı sigortalı olmaları mümkün.

Örneğin, 30 Aralık 2019 tarihine kadar Türkiye’de ikamet eden kişi, 1 Haziran 2019 tarihinde sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkeye gitmiş ve 27 Şubat 2020 tarihinde isteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunmuş olsun. Söz konusu kişi, yurt dışına çıkmadan önce Türkiye’de ikamet ettiğinden, bu durumun Kimlik Paylaşım Sistemi’nden tespit edilmesi ve isteğe bağlı sigortalılık için aranan diğer şartları da sağlaması halinde 28 Şubat 2020 tarihi itibarıyla isteğe bağlı sigortalı olabilecektir.

Diğer yandan, Türkiye’de ikamet etmekte iken isteğe bağlı sigortalı olanların, geçici olarak yurtdışına çıkmaları (yurtdışında bulunmaları) da isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödemelerine engel değil.

★★★

Ülkemiz ile diğer ülkeler arasında imzalanan ikili sosyal güvenlik sözleşmeleri Anayasanın 90. maddesine göre milletlerarası antlaşma niteliğinde olduğundan, milletlerarası antlaşmalarla ülkemiz kanunlarının aynı konuda farklı hükümler içermesi halinde milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınmaktadır.

Bu bağlamda, Ülkemizle imzalanmış ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre Fransa, İngiltere, İsveç ve İsviçre’de bulunanlar ile bu ülkelerde sigortalı olanların, Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaksızın, isteğe bağlı sigortalı olmanın diğer şartlarını sağlamaları halinde, Türkiye’de isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödemeleri mümkün.