Türkiye’nin, en önemli sorunu beyin göçüdür. Avrupa ve Amerika’ya her yıl artan bu göç, ilk çağdaki kavimler göçü gibi bir toprak istilası değil, ülke geleceğini inşa edecek Türk gençliğinin beyinlerinin istilasıdır. Türkiye, bu göçü durdurmak için araştıran, sorgulayan, bilimsel eğitimi kurmak yerine diplomalı insan sayısındaki artışı gelişme kriteri görmeyi seçti. Oysa, beyin göçünü doğru anlamak için 157 ülke içinde 53’üncü sırada yer aldığımız Dünya Bankası İnsan Sermaye Endeksi incelenmeli. Peki bu endeks nedir, neyi ölçer? İnsan beynindeki  teknolojiyi yaratma potansiyelini, bir  ülkenin eğitimle ortaya çıkarıp-çıkarmadığını ve ekonomik kalkınmaya dönüştürme becerisini ölçer.

MİLYONLUK ZEKALAR

Türkiye son endekse göre, 12 yıllık eğitimle öğrencilerin beyin potansiyelinin ancak yüzde 63’ünü ortaya çıkarabiliyor. Öyleyse, diplomalı işsizliğin temeli okullarda atılıyor. Avrupa ülkeleri, dünya savaşlarında yıkılan ekonomilerini, eğitim sistemlerinde kaliteyi arttırarak, ayağa kaldırdı. Bizde, bırakın potansiyeli ortaya çıkarmayı her 100  öğrenciden 69’u iyi eğitim ve gelecek kaygısıyla bu ülkelere gitmek için burs arıyor. Yurt dışındaki Türk öğrenci sayısı 55 bini aştı. Harvard, Oxford, MIT, Stanford, Cambridge, Duke, Yale gibi üniversiteler özellikle bilişim ve mühendislik alanlarında, bölümüne göre yıllık 70 ile 81 bin dolar, 4 yıllık eğitim için 280 bin ile 324 bin dolar yani bugünkü kurla 1.9 milyon TL ile 2.2 milyon  TL arasında burs veriyor.

GİDEN GERİ GELİR Mİ?

Dünyadaki en iyi üniversiteler sıralamasında ilk 10’da yer alan Harvard’daki Nil Çakırca, MIT’deki Ali Sinan Kaya, Duke Üniversitesi’ndeki Derya Oktay, bu okullardan zekalarıyla milyonluk burslar  kazandılar, okuyorlar. YÖK Başkanı Yekta Saraç, Kovid-19’u tersine beyin göçü için fırsata çevirmek için yurt dışındaki Türk öğrencileri, Türkiye’deki seçkin üniversitelerde (!) okumaya çağırdı. Tıp, diş hekimliği, eczacılık, hukuk, öğretmenlik, mühendislik ve mimarlık gibi programlarda yüzde 50 kısıtlaması da kaldırıldı. En başarılı ilk bin üniversitede okuyan öğrenciler çağrıldı. Dünyadaki en iyi üniversiteler QS,  THE ve ODTÜ’nün yaptığı ‘Dünya Üniversite Sıralaması’ ile bilimsel yayın, atıf sayısı, araştırma bütçesi gibi ölçeklerle değerlendirilip, sıralanıyor.

HARVARD’I BIRAK DA GEL!

Dünyadaki 40 bini aşkın üniversite bu 3 ölçüme göre, 2019-2020 yılında da sıralandı. Türkiye’deki 207 üniversiteden 11 üniversite ilk bine girebildi. Türk gençlerinin milyonlarca TL’lik burslarla havada kapıldığı ilk 10’da ve ilk 100’de Türkiye’den tek bir üniversite bile yok. Koç, Sabancı, Bilkent, ODTÜ, İTÜ, İstanbul, Hacettepe, Ankara, Boğaziçi gibi üniversiteler ilk bine girdi. Amerika, ilk 100’e 34 üniversite sokarak birinci, İngiltere  30 üniversiteyle ikinci sırada yer aldı. İlk 10’daki sıralamada yerleri değişse de MIT, Harvard, Cambridge, Oxford, Princeton gibi üniversiteler yine ipi göğüsledi.

BİZİ KISKANIYORLAR MI?

“Dünya bizi kıskanıyor’ da o yüzden sıralamaya almıyor” diyecekseniz, ODTÜ Enformatik Enstitüsü’nün yaptığı ve ilk 2 bin 500 üniversitenin sıralandığı yerli ve milli araştırmaya bakalım. ABD ve İngiltere’nin yaptığı QS ve THE’den farklı olarak bu araştırmada Türkiye’nin ilk bindeki üniversite sayısı 11’den 9’a indi. 2 bin 500’lük sıralamada ise 82 üniversitemiz var. Necmettin Erbakan bin 488’nci, Süleyman Demirel bin 495 inci, Adnan Menderes bin 934’üncü ve Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi 2 bin 113’üncü olmayı başardı. Türklerin, eğitimlerini bırakarak yurda geri çağrıldığı ABD’deki  üniversiteler bu sıralamada da ilk 100’de 34, ilk 500’de 110, ilk binde 187 üniversiteyle yer aldı.

AKADEMİ AFRİKALILAŞTI

Bu koşullarda YÖK’ün teklifi, Kırkpınar güreşlerindeki özel davetlilere gönderilen kırmızı dipli mum yollansa bile kaçınılmaz olarak reddedilir.  YÖK’ün Kovid-19’u fırsata çevirme çabalarına kötü denilemez ama en azından Türk öğrenciler açısından, gerçekçi değil diyebiliriz. Global dünyada sadece 1 yıl sonra uluslararası öğrenci sayısı 200 milyonu geçecek. Türkiye, 5 yıl önce 48 bin olan yabancı öğrenci sayısını YÖK’ün çabalarıyla 180 bine çıkardı. Gelişmiş ülkelere öğrenci veriyoruz ama alamıyoruz. Afrika’nın Zimbabwe, Zambiya, Nijerya, Burkina Faso, Etiyopya, Gabon, Gambiya, Gana, Gine, Ruanda, Somali, Uganda, Kamerun, Cibuti, Çad, Fildişi Sahili gibi ülkelerdeki öğrenciler, YÖK Başkanı Yekta Saraç’ı kırmayıp, Türkiye’de okumaya yine geleceklerdir...