12 Eylül askeri darbesi sonrası, cunta yönetimi üniversiteleri askeri disiplinle hizaya sokmakta kararlıydı. 1981’in 6 Kasım’ında Resmi Gazete’nin 64 sayfasının 30 sayfası 2547 sayılı yasa ile çıktı. 2547 neydi? Yeni adıyla Yeni Yükseköğretim Kurulu’nu, Demokles’in kılıcı gibi üniversitelerin tepesinde sallayacak Yükseköğretim Kanu’nuydu. YÖK, anti-demokratlığı ve kaldırılması tartışılırken, 40. yılına daha da
güçlenerek girecek gibi görünüyor.

ÇOK HANTALSIN

15 yıl önce YÖK’ün kapısından giren Mehmet Ali Yekta Saraç, 6 yıl önce başkanlık koltuğuna oturduğunda YÖK’ü, ‘Hantal’ diye tanımladı. YÖK’ün ancak bazı yetkilerini üniversitelere devrederse, üniversitelerin aykırı fikirlerin barınabildiği emin bir liman olacağı hayallerini anlattı. YÖK Kanunu’nun 28. maddesiyle ilgili değişiklik teklifi önceki gün AKP Ardahan Milletvekili Orhan Atalay’ın önerisi, 73 vekilin imzasıyla TBMM’ye geldi. YÖK’ün eğer dahli yoksa, başkanın hayalleri başka bahara kaldı.

ÜNİVERSİTE FONU

Hazine’den akademisyenlere yüzde 30 araştırma desteği verilmesi, vakıflarda asgari ücretle hoca çalıştırılmaması gibi itiraz edilemeyecek maddeler var. Ancak tasarıda, vakıf üniversitelerinde 200 bin TL’ye çıkan maaşlarla transfer edilen tıp profesörleri varken, devlette tıp profesörlerinin 11 bin 208 TL’lik maaşlarını arttıracak bir öneri yok. Paralı, parasız başkasına tez yazanlar, unvan gasbından cezalandırılacak. Cezalandırılsın da...Uluslararası tek yayını olmayan 68 rektör, makaleleri hiç atıf almamış 71 rektörün durumu ne olacak? Bunlar da tasarıda yok, bilinmiyor.

KREMALI PASTA

Yasa teklifinde ne var? 78 vakıf üniversitesinin yıllık gelirinin yüzde 2’sine İşsizlik Fonu gibi blokaj konulması var. Bir kamu bankasında hesap açılıp, Üniversite  Fonu’na yatırılacak.  Gerekçe; üniversite batarsa öğrenci bu fondan okusun. YÖK, üniversiteleri zaten denetlerken durduk yere niye batsınlar? Araştırma yapmayan da takip edilecek. O zaman, 2019 YÖK Vakıf Üniversiteleri Raporu yani son raporda tek kuruş araştırma bütçesi olmayan 5 üniversite ve 3 MYO’dan birine Kocaeli’nde Sağlık ve Teknoloji Üniversite’si kurma izninin bu yasa paketinde verilme tuhaflığı açıklanmalıdır.

HANLAR GARLAR

78 vakıf üniversitesinin yıllık cirosu  3.8 milyar TL’yi geçerken, yüzde 2 kesintiyle fonda her yıl en az 76 milyon TL birikecek. Üniversite hiç batmazsa fondaki para ne olacak? Tasarıda bu detay da yok. Bir üniversite kurmak isterseniz yatırım için en az 300 milyon TL’ye, ihtiyaç var. Batmaması için de devlete 200 milyon TL’lik gayrimenkul ya da nakit teminatı göstermek zorundasınız. Teminat yoksa kuruluş izni de yok. Devlet eğer kendi han, hamam, gar gibi mülkünü ayrıcalıklı bir üniversite kurulurken kendine teminat göstermiyorsa bu fonun kuruluşu izaha muhtaçtır.

YAYLALAR YAYLALAR 

Gelişmiş hiçbir ülkede, üniversitelerin özerkliğine bu ölçekte bir müdahale yok. Amerika’da en son 2 asır önce 1819’da Dartmouth Üniversitesi eyalet meclisi kararıyla kapatılmıştı. Anayasa Mahkemesi bilimsel özerkliğe aykırı bulup açtı. Dünyanın en iyi üniversiteleri sıralamasında ilk 3’e giren Harvard, Stanford ve MIT gibi Türkiye’den dünya sıralamalarına giren ilk 3 üniversite Bilkent, Koç ve Sabancı da vakıf üniversitesidir. Cunta döneminden kalma 2547 Meclis’ten de bu güçle çıkarsa, üniversiteler mali baskıyla biat ettirilerek 1980’lerdeki gibi gönüllü asker elbisesi giyecektir...