ABD’nin 43. başkanı Joe Biden’ın zaferinin kongre tarafından ilan edilmesinin beklendiği 6 Ocak günü, ABD tarihine kara leke olarak geçti.

Başkan Trump tarafından kışkırtılan bir kalabalık ABD kongre binasını bastı. 231 yıllık tarihinde ABD kongresi ilk kez bir iç ayaklanmadan dolayı saldırıya uğradı.

Yaşananlarla ilgili çok şey yazılıp çizildi ve daha da uzun yıllar konuşulmaya devam edecek. Belki 6 Ocak gecesinin filmi yapılacak, dizisi çekilecek veya dün gece yaşananlar romanlara konu olacak.

Sizde 6 maddede dün akşam yaşananlarda satır aralarında kalan bilgileri aktaracağız. İşte demokrasinin beşiği Amerika Birleşik Devletleri’inde demokrasinin askıya alınmaya çalışıldığı o gece yaşananlarda satır arasında dikkat çeken notlar...

1) Koskoca Kongre binasına nasıl girdiler?

ABD’nin en korunaklı binaları arasında gösterilen Kongre binasına koşarak girmeye çalışsanız büyük ihtimalle binaya ulaşmadan etkisiz kale getirilirsiniz. Fakat söz konusu yüzlerce kişiden oluşan öfkeli bir kalabalık olunca güvenlik güçleri yetersiz kaldı. İsyancılar dört farklı koldan kongre binasına girerken inşaat iskelelerinden atlayanlar duvarlardan tırmananlar Kongre binasına girebildi. Washington Post gazetesi tarafından hazırlanan grafikte isyancıların kongre binasına nasıl girdiği gösterildi. Bazı siyasi çevreler ise orduya bağlı Ulusal Muhafızlar'ın olaylara bilerek geç müdahale ettiği görüşünde.



2) 1812 yılında İngilizler kongreyi yaktı

New Jersey senatörü Cory Brooker, ABD Kongresi’nin tarihte ilk kez içeriden bir müdahale sonucu saldırı altında olduğunu söyledi. 1812 yılında Amerikan-İngiliz savaşında Kongre binası İngiliz güçleri tarafından ateşe verilmiş aynı zamanda Hazine Bakanlığı, Savaş Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı da yakılmıştı. Olaylar sonrası Washington’da yaşayan pek çok politikacı (Başkan Madison da dahil) komşu eyalet Virginia’ya kaçmak zorunda kalmıştı. Başkan Madison’ın o gün kapısını çaldığı bir ev başkanı tanımayınca onun sığınma talebini kabul etmeyip içeri almaması tarih kitaplarına da not düşüldü.

İngilizlerin yaktığı Kongre binası. Fotoğraf: Wikipedia


3) Gün boyunca tahrik

ABD Başkanı Donald Trump hakkında dün gece olanlardan sonra yasal bir süreç başlatılıp başlatılmayacağını göreceğiz fakat Trump dün gece ve 6 Ocak’a giden süreçte Cumhuriyetçi Parti’nin aşırı uçlarını tahrik edecek ve şiddete özendirecek sözleri kullanmaktan kaçınmadı. Trump özellikle Başkan Yardımcısı Mike Pence’i hedef göstererek göstericileri son ana kadar Kongre binasına girmeye teşvik eden bir üslup kullandı. Trump gece boyunca, ‘Ülkenizi geri almak için gerekeni yapın’, ‘Mike Pence’in bu işi yapacak cesareti yok’ gibi tahrik edici sözlerle ne yapacağı belli olmayan kalabalığı tahrik etti. Başkan gösteriler çığrından çıktıktan sonra kalabalığa sakin olmaları çağrısında bulunsa da artık işten geçmişti.

Trump olaylar boyunca göstericileri kışkırtmak için elinden geleni yaptı. Fotoğraf: Reuters


4) Öyle veya böyle Mike Pence...

Kimileri onu gecenin kahramanı ve Amerikan demokrasisinin kurtarıcısı olarak görürken kimileri Trump’ın ABD’yi faşizmin kıyılarında dolaştıran politikalarına destek vermek ile suçluyor. Öyle ya da böyle Mike Pence dün gece ABD tarihine damgasını vurdu. Zaman zaman Türkiye’ye yönelik sert açıklamalarıyla da dikkat çeken başkan yardımcısı dün akşam Başkan Trump’ın aksine Joe Biden’ın ABD başkanı ilan edilmesi konusunda oylamayı kilitleyecek davranışlardan kaçındı. Pence, “Buradaki rolüm sembolik, ben anayasaya karşı bir yemin ettim” açıklamasında bulundu.



5) İsyancıların arasında Cumhuriyetçi politikacı

Trump’ın üyesi olduğu Cumhuriyetçi Parti’den pek çok siyasetçi dün akşam yaşananlardan dolayı Trump’la arasına bir parça daha mesafe koydu. Önerğin senatör Mitch McConnell, Biden’ın seçilmesi yönünde oy kullanacağını belirterek, “Bu hayatımda verdiğim en önemli oy olacak” derken eski başkan adayı Mitt Romney, “Bu gece burada yaşananlar kalbimi kırdı. 25 torunum var hepsi bu binada olacakları merak ediyor” diyerek Amerika’nın çocuklarına böyle bir gelecek bırakmaması gerektiğini söyledi.

Fakat dikkat çeken bir kişi daha vardı. Cumhuriyetçi Parti’den Batı Virginia delegesi olarak seçilen Derrick Evans isyancılarla birlikte Kongre binasını işgal eden kalabalığın içinde yer aldı. Evans, kongre binası işgal edilirken Facebok hesabından canlı yayın yaparak işlediği suçu saniye saniye kayıt aldına aldı.

Evans daha sonra çektiği görüntüleri silerken polisle çatışmaya girmediğini vurguladı. Evans ardından yaptığı açıklamada olayları kayıt etmek için gönüllü olarak orada bulunduğunu söyledi. Cumhuriyetçi Parti yetkilileri Evans’ın olaylara karıştığının tespit edilmesi halinde hakkında işlem başlatılacağını söyledi.

Aşağıdaki videoda Evans'ın, Trump tarafından kışkırtılan göstericiler ile birlikte olduğu görüntüleri izleyebilirsiniz.

 

6 ) Bu birinci sayfalar tarihe geçer

İnanılması güç olayların yaşandığı Washington DC'de olanlar gazete sayfalarına da yansıdı. Manşetler Trump'ı hedef alırken birinci sayfalar tarihe geçti.

Washington Post: TRUMP'IN ÖFKELİ KALABALIĞI KONGRE'YE HÜCUM ETTİ/Başkan kalabalığı ayaklanma ve şiddet için teşvik etti.


San Fransisco Chronicle: AYAKLANMA/Demokratlar senatoyu alınca, Trump tarafından kışkırtılan bir grup Kongre'yi bastı ve Biden'ın zaferinin açıklanmasını erteledi.


Thre Philadelphia Inquirer: TRUMP TARAFINDAN KIŞKIRTILAN ÖFKELİ KALABALIK OY SAYIMINI DURDURDU


New York Times: TRUMP KALABALIĞI KIŞKIRTTI/Kongrede taşkınlık tahliyeyi gerektirdi; Bir Cumhuriyetçi bu onun mirasının bir parçası dedi


Kaynaklar: The Hill, Washington Post, CNN, New York Times, Financial Times