Dünyanın en kutuplaşmış ülkelerinden biri olan Amerika Birleşik Devletleri’inde aşırı sağ grupların parlamento binasını basması dünyanın gündemine oturdu. Bir sistem ülkesi olarak adlandırılan ABD’de bunların yaşanabiliyor olması, Başkan Trump’ın toplumu geren hatta şiddete özendiren açıklamaları yapmaktan geri durmaması ülkenin içinde bulunduğu psikoloji hakkında ciddi soru işaretleri oluşturuyor.

Tarihin en kanlı iç savaşlarından birini yaşamış olan ABD’de yeniden bir iç savaş veya bölgesel çatışma riski olup olmadığı sorusu son günlerde oldukça sık dillendiriliyor.

ÜLKE NASIL BİR PSİKOLOJİ İÇİNDE?

Altınbaş Üniversitesi’nden Profesör Ahmet Kasım Han’a göre önce ABD halkının içinde bulunduğu psikolojiyi anlamak gerek. Han, ABD’nin dünyadaki ekonomik ve teknolojik gelişmeleri yakalamakta eskisi kadar başarılı olmadığını söylüyor. Bunun bir sonucu olarak Trump’ın başkan olarak seçildiğini ve üstüne 20 yıldır terörle mücadele sebebiyle ortaya çıkan toplumsal baskının ülkeyi ciddi bir kutuplaşmaya sürüklediğini anlatan Han, Başkan Trump’ın bir darbe planlamadığını ama kendi ruhundaki boşluğu doldurmak istediğini belirtiyor.

Han, “Amerikan başkanı olmak psikolojik olarak çok kolay yönetilebilir bir şey değil. Dünyanın en güçlü koltuğu neticede. Donald Trump, kendi ruhundaki boşluğu tatmin etmeyi darbe planlamaktan daha fazla önemseyen bir adamdır. Dolayısıyla Trump, bunların tamamını darbe için değil ama Donald için yaptı” ifadelerini kullandı.

[caption id="attachment_6204107" align="alignnone" width="880"] İÇ SAVAŞTA KULLANILAN BAYRAK KONGRE'DE
1861-1865 yılları arasında yaşanan Amerikan İç Savaşı’nda 1 milyondan fazla Amerikalı hayatını kaybetti. Savaş sonunda Konfederasyon Devletleri (güney) dağılırken, kölelik kaldırıldı. Savaş sırasında binlerce insan salgın hastalıklardan hayatını kaybetti. Savaşta dalgalanan güney ordularının savaş sancağının hafta içi Kongre binası içinde bir isyancı tarafından dalgalandırılması tarihi bir görüntü olarak kayıtlara geçti. Fotoğraf: Reuters/Mike Theiler[/caption]

'İÇ SAVAŞ DÖNEMİNDE BİLE KONGRE BASILMADI'

Bilgi Üniversitesi’nden profesör Emre Erdoğan ise Kongre binasının iç savaş döneminde bile basılmadığını söylerken ABD’de sistemin halkın bir kesimi tarafından sorgulanabilir hale geldiğini söyledi. Erdoğan ABD’de kutuplaşmanın devam edeceğini düşündüğünü belirtirken, “ABD’de aşırı sağ hep güçlüydü. Trump’ın aşırı sağa karşı da açıkça sempati göstermesi onların ellerini güçlendirdi ve sosyal medya ile de daha da radikalleştiler. İlerleyen günlerde ABD’de kutuplaşmanın devam edeceğini düşünüyorum” diyor.

'DEMOKRASİ YARA ALDI AMA AYAKTA'

Eski Washington Büyükelçisi Faruk Loğoğlıu ise ABD’de iç savaş riskinin olmadığnı ifade ederek, “Amerikan demokrasisi tedavisi güç yara aldı ama ayaktadır. Çünkü, hem kongre hem yargı hem de silahlı kuvvetler anayasal konumlarını muhafaza etmektedir” diye konuştu.

[img_right_template title="İLK KEZ JOHNSON KATILMADI" desc="Houston Üniversitesi’nden Siyaset Bilimi Profesörü Brandon Rottinghaus ise Trump’ın Biden’ın yemin törerine katılmamasını iç savaş dönemine benzediğini söylüyor. Rottinghaus “İki dönem arasındaki politik benzerlikler hayret verici” değerlendirmesinde bulunurken, ABD tarihinin en kutuplaştırıcı başkanları arasında yer alan Andrew Johnson da iç savaş sonrası 1869 yılında seçilen Ulysses S Grant’in yemin törenine katılmamıştı. Güneyli Johnson yerine seçilen Grant, Konfederasyon ordularını yenen general olarak iç savaş tarihine adını yazdırmıştı." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/01/09/johnson-reuters.jpg" width="642" height="1000"]

'MERKEZ KAPİTALİST ÜLKELERDE ÇATIŞMA OLMAZ'

Profesör İlhan Uzgel ABD’de yeni bir iç savaş veya bölgesel çatışma çıkabileceği görüşünde değil. Uzgel, Kongre, yargı ve silahlı kuvvetlerin anayasal pozisyonlarını muhafaza ettiklerini anlatırken Başkan Trump’ın şiddetin arkasında durduğunu söylüyor.

Uzgel iç savaş çıkmasını ‘aşırı’ bir ihtimal olarak değerlendirirken ABD’de çıkacak bir iç savaşın küresel ve kapitalist sistemin yeniden düzenlenmesi anlamına geleceğini aktarıyor. Uzgel “Parlamento binası olayından sonra Amerika’da şu olmaz diyemiyorum. Ancak bir iç savaş halinde ABD’nin küresel rolü biter. Şu an o noktada değil gibiyiz” ifadelerini kullanıyor.

Merkezi kapitalist ülkelerde çatışma olmayacağını ifade eden Uzgel, “Dikkat edin dünyada bütün çatışmalar kapitalizme tam eklemlenemeyen ülkelerde. Dolayısıyla da böyle bir iç savaş kapitalizmin işleyişini engeller. Bu adaletsiz bir sistem. Siz her sabah uyanıyorsunuz ve o sistemi yeniden kuruyorsunuz ve iç savaş dediğiniz anda bu çarklar durur ve bunu kaldıramaz. O yüzden de iç savaş çok mümkün değil” diye konuştu.

[special_article_template title="" desc="Bir iç savaş halinde ABD'nin küresel rolü biter. Şu an o noktada değil gibiyiz" who="Profesör İlhan Uzgel"]

Trump’ın ABD’yi iç savaşa götürecek kadar mantıksız bir insan olmadığını savunan Profesör Yaşar Onay, ABD’nin geçmiş iç savaş deneyiminden yola çıkarak dersler çıkardığını ve ülkede böyle bir şeyin yeniden yaşanmasının mümkün olmadığını söyledi. Onay, “Sevelim veya sevmeyelim orası bir sistem ülkesi. ABD’de iç savaş çıkmaz” değerlendirmesinde bulundu.

Clarkson Üniversitesi, Siyaset Bilimi bölümden Doçent Doktor Alexander Cohen’e göre, beş sebepten ötürü ABD’de iç savaş ihtimali yok:

  • Politik sistem sarsılsa bile sabit yerinde duruyor.

  • Trump’ın aşırı sağ mesajları kitlesinin küçük bir bölümünden destek buluyor.

  • Trump’ın asıl oy aldığı yerler isyan yanlısı değil.

  • Ordu, başkanlık kurumuna sadık, başkana değil.

  • Şimdiki ayaklanmanın şiddet dozu görece düşüktü.


[imza_template desc="Yaşar ÖZER,Sibel GÜLERSÖYLER,Merthan SÜMBELLİ" arry="Yaşar ÖZER,Sibel GÜLERSÖYLER,Merthan SÜMBELLİ"][/imza_template]

Ek kaynaklar: Al Jazeera, The Conversation

 

[old_news_related_template title="Biden'dan Trump'ın azledilmesi çağrılarına yanıt: 6 ay vakti olsa desteklerim" desc="ABD'de 20 Ocak'ta görevi devralmaya hazırlanan Joe Biden, Demokratların Donald Trump'ın görevden alınması çağrısına yönelik, '6 ayı daha olsa görevden alınması için desteklerdim' dedi." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/01/09/iecrop/biden-reuters_16_9_1610175212.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/dunya/bidendan-trumpin-azledilmesi-cagrilarina-yanit-6-ay-vakti-olsa-desteklerim-6203726/"]

[old_news_related_template title="CDC uyardı... Kongre baskını coronaya yaradı: Virüsü daha da yayacak" desc="ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri, Kongre baskınının corona salgınına etkisine dikkat çekti. Dr. Redfield, 'Maskesiz binlerce kişi Kongre'ye ilerledi. Sonra bu kişiler arabalara, trenlere ve uçaklara binip ülkenin dört bir yanındaki evlerine döndü. Bu virüsün yayılımında keskin bir etki yaratacak' dedi." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/01/09/iecrop/kongre-baskin-reuters-1_16_9_1610173144.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/dunya/cdc-uyardi-kongre-baskini-coronaya-yaradi-virusu-daha-da-yayacak-6203646/"]