Tüm dünyayı sarsmaya devam eden koronavirüs pandemisi 1.5 yıllık süreyi geride bırakırken, sağlıktan iş hayatına ve üretime pek çok alanda yaşanan değişimlerin tüketimdeki ilk etkileri de ortaya çıktı. Yapılan araştırmalar gelir grubu ne olursa olsun, online alışveriş gıda tüketiminin pandemi stresini yenmekteki temel araçlar olduğuna dikkat çekerken, özellikle kısıtlamaların ve yasakların arttığı dönemlerde, vatandaşlar çıkışı gıda alışverişleri ve yeme içmede buldu.

ÖN PLANA ÇIKTI

Pandeminin ilk döneminde tüm ürün gruplarının içinde yüzde 52’lik bir paya sahip olan gıda ürünlerinin tüketimi ikinci dönemde yüzde 43’e düşerken, birinci dalgada yüzde 13 olan kıyafet tüketim oranı, ikinci dalgada yüzde 20’ye yükselerek önemli alışveriş alanlarından biri oldu.

TÜBİTAK tarafından desteklenen “Koronavirüs Tedbirleri Döneminde Tüketim Alışkanlıkları ve Kaynaklara Erişimdeki Kırılganlığın Tüketimde Özdenetim ile İlişkisinin Araştırılması” projesi pandemi döneminde bireylerin tüketim alışkanlıklarındaki değişimi ortaya koydu.

DAR GELİRLİLER

Araştırmanın bulguları, gıda tüketim bağımlılığının sosyal izolasyon arttıkça, yani birey kendisini daha fazla yalnız hissettikçe bireyin psikolojisinde olumlu yansımalarının olduğunu ortaya koydu. Bu dönemde, bireylerde, ekonomik kırılganlık arttıkça hem gıda tüketim bağımlılığında hem de online alışveriş bağımlılığında bir artış da gözlemlendiği aktarılırken, “Ekonomik olarak zor durumda olmalarına rağmen bu grubun ekonomik açıdan daha rahat koşullarda olan bireylere göre bu bağımlılıkları yüksek çıktı” tespiti yapıldı.

Vakalar artsa da alışverişlerde mağazalar hâlâ ön planda


Araştırmaya göre pandemi döneminde en çok tüketilen ürün grubu gıda olurken, gıda ürünleri en çok marketlerden, sağlık ve hijyen ürünleri ise eczanelerden satın alındı. Araştırma sonuçlarına göre online kanallardan en çok satın alınan ürün grubu kıyafet ve moda ürünleri oldu. Pandemi ilerledikçe online kanallardan kıyafet alışverişinde de bir artış da gözlemlendi. Birinci dalgada yüzde 13 olan kıyafet tüketim oranı, ikinci dalgada yüzde 20’ye yükseldi. Online mağazada en popüler ikinci ürün grubu ise kozmetik ve kişisel bakım ürünleri oldu. Alışverişinin tamamını fiziksel mağazalardan yapanların oranı ilk dalgada yüzde 68.2 olurken, ikinci dalgada ise yüzde 67.5 olarak ölçüldü. Bu sonuçlara göre, vaka sayılarındaki artışa rağmen tamamen fiziksel mağazadan alışveriş yapanlardan online kanala tamamen bir kayış olmadı.