Ticaret Bakanlığı’nın dün açıkladığı verilere göre, 2020’de Türkiye’nin toplam ihracatı 2019’a göre yüzde 6,26’lık düşüşle 169,5 milyar dolara geriledi.
Dünya Ticaret Örgütü (WTO) verilerine göre, dünyada mal ve hizmet ticaretinin ocak-eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,2 düştüğü ve Fitch’in 2020’nin tamamı için ticarette yüzde 9,6’lık düşüş tahmini hesaba katılırsa, pandemi döneminde Türkiye’nin ihracatındaki düşüş normal.
Ancak sıra dışı olan ithalattaki artış. Türkiye’nin ithalatı 2020’de yıllık yüzde 4,32 artışla 219,4 milyar dolara yükseldi.
Bu nedenle, 2020’de dış ticaret açığı, yüzde 69,12 artışla 29,5 milyar dolardan 49,9 milyar dolara sıçradı.
KRİZ YILLARINDA İTHALAT AZALIŞI KURALDI
Daha önceki kriz yıllarında Türkiye’de ithalat hep azalmıştı.
Örneğin, Türkiye’nin siyasi ve ekonomik yapısını derinden sarsan 2001 krizinde yüzde 25,7 azalmıştı. Küresel finans krizinin etkisiyle 2009’da Türkiye ekonomisi küçülürken, ithalat da yüzde 30,3 azalmıştı.
Kur krizinin etkili olduğu 2018’de de Türkiye’de ithalat yıllık yüzde 3,2 azalmıştı. Krizin devam ettiği 2019’da ithalattaki azalış yüzde 9 olmuştu.
DÜNYADA TEK
Uluslararası Finans Enstitüsü Baş Ekonomisti Robin Brooks, önceki günlerde Twitter’dan yaptığı bir paylaşımda 2020’nin üçüncü çeyreğinde dünyada ithalatı artan tek ülkenin Türkiye olduğunu belirtti.
Nitekim, söz konusu dönemde Türkiye’nin ithalatı yüzde 11 artışla 51,7 milyar dolardan 57,4 milyar dolara yükseldi. Bu dönemde ihracat ise yüzde 20’ye yakın azaldı.
Brooks, “Dünyadan ayrışan bu girişim baştan başarısızlığa mahkumdu ve yeni politika ekibi bu durumu düzeltiyor” dedi.
AYRIŞMANIN NEDENİ ALTIN
Aslında 2020’de Türkiye’nin ithalatını düşürecek önemli bir gelişme yaşandı ve dünyada enerji fiyatları ciddi oranda geriledi.
Bunun sonucunda Türkiye’nin enerji ithalatı, 2020’de 41,7 milyar dolardan 29 milyar dolara geriledi.
Ancak TL’deki değer kaybının hem nedeni hem de sonucu olarak altın ithalatındaki büyük artış, Türkiye’nin dış ticaret dengelerini bozdu.
2019’da 11,3 milyar dolar olan Türkiye’nin altın ithalatı, 2020’de 24,9 milyar dolara fırlayınca, toplam ithalat da artıya geçti.
KREDİLERDEKİ KONTROLSÜZ BÜYÜMENİN ETKİSİ
Dış ticaret dengesinin bozulması ve altın ithalatının artmasında, kredilerdeki rekor büyüme de etkili oldu.
2020 yılında bankaların TL kredi hacmi yaklaşık 700 milyar TL gibi olağan dışı bir hacimde artarken, kredilerle yaratılan mevduatın önemli bir kısmı altın ve dövize gitti.
Bu durum TL’nin dolar karşısında yüzde 19,9’la 2020’de gelişen ülkeler arasında en çok değer kaybeden üçüncü para birimi olmasına neden olurken, hem yastık altında hem de bankalarda tutulmak üzere vatandaşın ve şirketlerin altın alımlarını artırdı.
[old_news_related_template title="Rekor altın ithalatı yastık altına gidiyor: 200 milyar dolara ulaşmış olabilir" desc="Türkiye ağustosta 4,2 milyar dolarlık altın dahil kıymetli maden ithalatıyla aylık bazda rekor kırdı. East Capital Gelişen ve Öncü Piyasalar Portföy Yöneticisi Emre Akçakmak, Türkiye'nin son 25 yılda parasal olmayan net altın ithalatının yaklaşık 3 bin ton olduğunu, bankalarda tutulanlar çıkarılıp 1996 öncesi rakamlar eklendiğinde bugün yastık altındaki altının değerinin yaklaşık 200 milyar dolar olabileceğini söyledi. İstanbul Mücevherciler Kuyumcular ve Sarraflar Derneği Başkan Yardımcısı Mehmet Ali Yıldırımtürk, altın alım-satım işlemlerine getirilen verginin vatandaşı fiziki altına yönlendirdiğini dile getirdi." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2020/09/02/iecrop/shutterstock_1226827600_16_9_1599055828.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/rekor-altin-ithalati-yastik-altina-gidiyor-200-milyar-dolara-ulasmis-olabilir-6019471/"]
[old_news_related_template title="Altın ithalatında 30 yılın rekoru" desc="Altına olan talep dış ticaret verilerine de yansıdı. Ağustos ayında altın ithalatı aylık olarak yüzde 394 artarak 1989 yılından bu yana en yüksek artışını gerçekleştirdi. Türkiye'ye geçen ay 4.08 milyar dolarlık altın girişi oldu." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2020/09/02/iecrop/shutterstock_242616922-5_16_9_1599037977.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/altin-ithalatinda-30-yilin-rekoru-6018970/"]
[old_news_related_template title="Darphane'den ağustosta altın üretimi rekoru: 17,8 ton" desc="TL'nin değer kaybı vatandaşı altına yönlendirdi. Güven eksikliği fiziki altın talebini de artırınca, Darphane ağustosta toplamda 17 ton 834 kilo 180 gramlık altın üreterek rekor kırdı. Geçen sene aynı ayda bu rakam sadece 870 kg 721 gramdı." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2020/10/02/iecrop/darphane_16_9_1601639340.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2020/ekonomi/darphaneden-agustosta-altin-uretimi-rekoru-178-ton-6064341/"]
