Türkiye’nin cennet ormanları geçtiğimiz yaz alev alev yandı. Temel sorun Türkiye’nin yangın söndürme uçağı tedarikinde yaşadığı sorundu. 

İşin sorumlusu Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Ege ve Akdeniz’de ormanlar yanarken Temmuz ayı ortasına kadar tek bir yangın söndürme uçağı dahi bulamamıştı. 

Türkiye orman yangınlarıyla mücadelede yapılan yanlış planlama sonucu son 3 yıldır ya uçaksız ya da yetersiz uçakla kaldı. 

2019 yılı tamamen uçaksız büyük zaiyatla kapatıldı. 2020 yılında 5 uçak için planlama yapıldı ancak 2 uçak tedarik edilebildi. 2021 yılında yine 5 uçak için planlama yapıldı. 3 uçak bulunabildi, onlar da borcu ödenmediği için zamanında gelmedi. İlk uçağın gelmesi Temmuz ayı ortasını buldu. 

Ormanlar alev alev yanarken, 4900 litre kapasiteli THK’ya ait uçaklar, 5 bin litre şartı konularak iki yıl ihaleye dahi sokulmadı ve Etimesgut’ta yatırıldı. Orman Bakanı Pakdemirli her fırsatta bu uçakları kullanmayacağını açık açık söyledi.

Pakdemirli'nin THK uçaklarını neden kullanmadığı anlaşılamadı ama yerine başka uçak da bulamayınca sorun krize dönüştü.

Kamuoyu orman yangınları konusunda artık çok hassastı. Tüm gözler gelecek yıl için yapılacak uçak ihalesindeydi. 

SSB: TEDARİK MAKAMI BİZİZ, PROJEYİ BİZ YÜRÜTECEĞİZ

Açıklama 2 Aralık’ta geldi. Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) yangın söndürme uçağı “kiralama” ihalesi açtığını duyurdu. İlanda son derece net ifadeler vardı: 

“SSB tedarik makamı ve sözleşmenin tarafıdır. Orman Genel Müdürlüğü, projenin kullanıcı makamıdır. Proje SSB Uçak Daire Başkanlığınca yürütülecektir.” 

Yani 3 yıldır Türkiye’yi orman yangınlarıyla mücadelede ya uçaksız bırakan ya da yetersiz sayıda uçakla çaresiz bırakan ve bu nedenle AKP iktidarının geniş çevreler tarafından eleştirilmesine neden olan Orman Bakanı Bekir Pakdemirli devre dışı bırakıldı. Devreye Savunma Sanayi Başkanlığı girdi. 

SSB: 20 UÇAK VE SAYISI BELİRSİZ HELİKOPTER KİRALANACAK

SSB web sitesinden orman yangınlarıyla havadan mücadele için 6 ayrı ihale ilanı yayınladı. Toplam 20 uçak ve ilanda belirtilmeyen sayıda helikopter 3 yıl için kiralanacaktı. 

SSB, SÖZCÜ’nün ısrarlı sorularına rağmen süreçle ilgili başka bilgi vermedi. İhalenin hangi usulde yapılacağını, ne kadar bütçe ayrıldığı açıklanmadı. 


İŞTE SSB TARAFINDAN DUYURULAN 6 KİRALAMA İHALESİ


1
BÜYÜK TANKER UÇAĞI
5 adet asgari 8 ton tank kapasiteli uçaklar kiralanacaktır.

2
KÜÇÜK TANKER UÇAĞI
10 adet 2-4 ton tank kapasiteli uçaklar kiralanacaktır.

3
AMFİBİK UÇAK
5 adet asgari 5 (beş) ton tank kapasiteli amfibik uçaklar 

4
GECE GÖRÜŞ HELİKOPTERİ 
Gece ve gündüz şartlarında su atar (2.5-5 ton su atar sınıfta) helikopterler kiralanacaktır.

5
AĞIR SINIF HELİKOPTERLER
Ağır sınıfta su atar (8 ton ve üzeri) helikopterler kiralanacaktır.

6
HAFİF SINIF HELİKOPTERLER 
Hafif sınıfta su atar (2.5-5 ton) helikopterler kiralanacaktır

 

[caption id="attachment_6816375" align="alignnone" width="1200"] İhale kararını verecek SSİK, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Yardımcısı Fuat Oktay, Maliye Bakanı Nebati, İçişleri Bakanı Soylu, Savunma Bakanı Akar, Sanayi Bakanı Varank, Genelkurmay Başkanı Güler ve SSB Başkanı Demir'den oluşuyor. [/caption]

KARARI ERDOĞAN VERECEK

Sektörü yakından takip eden kaynaklar sürecin SSB’ye verilmesini ve sonuçlarını SÖZCÜ’ye değerlendirdi. Kaynaklar çok ciddi iddiaları peş peşe sıraladı: 

  • Tedarik işinin Orman Bakanlığı’ndan alınıp Savunma Sanayi Başkanlığı’na verilmesiyle ilgili iki tespit yapılabilir. 



  • İlki özellikle geçtiğimiz yaz yaşanan yangınlar nedeniyle bakan ve dolayısıyla AKP iktidarı çok yıprandı. Savunma Sanayi Başkanlığı ise kamuoyunun gözdesi bir kurum. İktidar kamuoyundaki bu pozitif algıdan faydalanmak istedi.



  • İkincisi ise SSB’nin ihale mevzuatı. SSB istediği ihaleyi istediği firmaya verecek bir mevzuata sahip. 



  • Savunma Sanayi Başkanlığı ihale kanununda özel bir imtiyaza sahip. Bu yıl başında yeni bir düzenleme yapıldı. 6 Ocak’ta Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre projelere ilişkin teklif değerlendirme sonuçları ​​​​​​​Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başkanı olduğu Savunma Sanayii İcra Komitesine (SSİK) arz edilecek ve sözleşme imzalanacak firmanın seçimi SSİK kararıyla yapılacak. SSİK uygun gördüğü durumlarda bu yetkisini sınırlarını belirlemek kaydıyla komite üyelerine veya SSB başkanına devredebilecek.


‘SADECE 20 GÜN SÜRE VERİLDİ, HAZIRLANMAK MÜMKÜN DEĞİL’

  • İhale duyurusu 2 Aralık’ta yapıldı ve 24 Aralık’a kadar süre verildi. Bu süre böyle bir ihale için çok kısa. Zaten ayın 15’inden sonra Noel nedeniyle yurtdışında hiçbir firmanın telefonu açılmaz. Bu da ihalenin kimlere verileceğinin çok daha önceden belirlenmiş olduğu ve anlaşmaların zaten yapıldığı kuşkusunu güçlendiriyor. 



YİNE CMC’YE Mİ VERİLECEK?


9 Mart 2021'deki ihale Beriev BE-200 tipi Rus uçaklarını taahhüt eden CMC Savunma’ya verilmişti. Oysa CMC’nin teklifi 4 tekliften en pahalısıydı. Ancak 2 firma teminatı yatırmımış, bir firmanın bir ortağının da son anda yasaklı olduğu ortaya çıkmıştı. CMC, henüz 2019 yılında kurulmuş bir şirketti ve ihaleye THK ile birlikte sokuldu, çünkü işletme ruhsatı dahi yoktu. 3 uçağa, 1 Haziran-31 Ekim arasındaki 153 gün için toplam 203 milyon TL ödemek üzere sözleşme imzalandı. 

2020 yılındaki yangın söndürme uçağı ihalesini de CMC’ye verilmişti. 120 gün için 2 uçağa ödenecek kira tutarı 84 milyon 180 bin TL olmuştu. Kaynaklar ihalenin yine CMC’ye verileceğine kesin gözüyle bakıyor. 

THK UÇAKLARI YİNE İHALE DIŞI 

Savunma Sanayi Başkanlığı’nın duyurduğu yangın söndürme uçağı ihalesinde bu yıl da 5 bin litre şartı konuldu. THK’nın elindeki uçaklar 4 bin 900 litre kapasiteli. Oysa THK uçakları TUSAŞ tarafından bakıma alınmış ve kısa zamanda uçacak hale geleceği açıklanmıştı.

 

[old_news_related_template title="Rus yangın söndürme uçaklarını getiren şirket kimin?" desc="Türkiye birkaç gündür Akdeniz ve Ege'yi saran orman yangınlarıyla mücadele ediyor. Bu mücadelede en etkili araçlardan biri de uçaklar. Bu yıl Rusya'dan günlüğü 1.3 milyon liraya üç uçak kiralandı. Uçakları Türkiye'ye getiren şirket merak konusu olmuştu. İşte şirketin sahibi ve ticari geçmişi..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/07/31/iecrop/mchs_beriev_be-200_waterbomber_16_9_1627721512.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/rus-yangin-sondurme-ucaklarini-getiren-sirket-kimin-6566672/"]

[old_news_related_template title="Yerli imkan varken, Rusya'dan günlük 1.3 milyon liraya uçak kiraladılar" desc="Orman Bakanlığı yangın söndürme uçağı kiralama ihalesi açtı. THK’nın bakımı yapılmış uçuşa hazır 5 uçağı bu yıl da ihaleye sokulmadı. 4 firma katıldı. İhale en pahalı teklifi sunan firmaya verildi. THK’nın uçaklarını hangarda çürüten Türkiye, 3 Rus uçağına günlük 1.3 milyon lira, 153 gün için toplam 203 milyon lira ödeyecek." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/05/18/iecrop/bakan_16_9_1621316043.jpeg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/yerli-imkan-varken-rusyadan-gunluk-1-3-milyon-liraya-ucak-kiraladilar-6436526/"]

[old_news_related_template title="Günlük 1.3 milyona kiralanan uçaklar gelmedi, ormanlarımız alev alev yanıyor" desc="Türkiye'nin dört bir yanında günlerdir ormanlar cayır cayır yanıyor. SÖZCÜ, yerli imkan varken, günlük 1.3 milyon liraya kiralanan 3 Rus uçağının işbaşı yapmadığını ortaya çıkardı. Sözleşmeye göre 1 Haziran’da göreve başlaması gereken uçakların, geçtiğimiz yılki alacakları ödenmediği için gelmediği iddia ediliyor. 1 Haziran’dan bu yana 900'ün üzerinde yangında hektarlarca orman kül oldu. THK'nın uçakları hangarda tutuluyor. " image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2021/06/09/iecrop/depophotos_16466029-1_16_9_1623227296.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2021/gundem/gunluk-1-3-milyona-kiralanan-ucaklar-gelmedi-ormanlarimiz-yaniyor-6476751/"]