ULUSAL PARALARLA TİCARET
"Türkiye ve İran, kendi ulusal paralarını kullanarak yabancı dövizlere ihtiyaç duymadan ikili sistemler çerçevesinde birbirleriyle ticaret yapabilir. İran ve Türkiye birbirlerinin ekonomik ihtiyaçlarını tamamlayabilir.’’ Bu sistemlerle iki ülkenin dövize ihtiyaç duymadan ticaretlerini yapabileceklerini Farazmand, İran ile ticaret yapan ülkelere yönelik yaptırım ve yaptırım tehditlerine değinerek, "Biz komşu ülkemiz için sorun yaratmak istemiyoruz ve İran'la iş yaparak Türkiye'nin cezalandırılmadığı şeyleri de yapabiliriz. Elbette ulusal para birimleri ile iş yapmak, iki ülkenin sadece kendi ulusal para birimleri ile ticaret yapması anlamına gelmiyor, ulusal para birimleri ile ticarette farklı ürünlerden oluşan bir sepet uygulanması gerekiyor. İki ülke bu konuda adımlar atmış ve hatta iki ülkenin merkez bankaları arasında Döviz Swap anlaşması yapılmıştır ancak zalimce yaptırımlar nedeniyle bu konu henüz hayata geçirilememiştir’’ ifadesini kullandı.
30 MİLYAR DOLAR HEDEFİ
Farazmand, iki ülke arasındaki ticarette 30 milyar dolarlık hedef ve bunun son yıllarda gerçekleştirilememesiyle ilgili olarak şunları söyledi: "Bu hedef gerçekçi bir hedeftir, biz bu hedefe yaklaştık. Yaklaşık 10 yıl önce iki ülke arasındaki ticaret 20 milyar dolara yükselmişti ve bu rakam son 5-6 yılda ortalama 10-11 milyar dolara kadar indi.’’ Bu rakam 2019 yılında başta pandemik koşulları olmak üzere, iki ülkenin elinde olmayan nedenlerden dolayı çok ciddi azalma göstermiştir.
PETROL İTHALATI DURDU
İran'ın Ankara büyükelçisi, iki ülke arasındaki ticaret hacminin azalmasında, özel bir şirket olan Türkiye Petrol Rafinerileri Şirketinin (TÜPRAŞ) İran’dan petrol alımına son vermesi etkili olduğunu belirterek, şirketin geçmiş yıllarda İran'dan günde ortalama 60.000 ila 200.000 varil petrol ithal ettiğini, Mayıs 2019'dan itibaren İran'dan petrol ithalatını durdurduğunu belirtti. Petrol alımlarının kesilmesinin iki ülke arasındaki ticaretin azaltılmasında en önemli konulardan biri olduğunu ifade eden Farazmand, son iki yılda coronanın patlak vermesiyle birlikte iki ülke arasındaki ticaret sürecinde de ciddi şekilde zedelenme olduğunu buna paralel olarak iki ülke arasında Tercihli Ticaret Anlaşmasında da yenilenme ihtiyacı duyulmasından dolayı da ticaret hacminin azaldığını söyledi. Farazmand, İran petrol ve gazının Türkiye'ye satışından elde edilen mali kaynakların bir kısmının iki ülke arasındaki ticarete ve Türkiye'den ithalata harcandığını belirterek, petrol ve gaz alımındaki düşüşlerin ticaret hacmine etkisinin bundan dolayı çift etki yarattığını söyledi.
28 TOPLANTI YAPILDI
İran'ın Ankara Büyükelçisi, iki ülkenin ortak ekonomik komisyonunun çalışmalarının devam ettiğini ve şu ana kadar 28 toplantı gerçekleştirdiğini belirterek, " İran-Türkiye Ekonomik Komisyonu komşularımız arasındaki komisyonların en faalidir, gelecek toplantı İran’da yapılacaktır ve bu toplantıda iki ülke arasındaki ticaret hacmini artırmanın yolları araştırılacak‘’ dedi.
GAZ AKIŞI MAKSİMUM SEVİYEDE
Farazmand, İran doğalgazını Türkiye'ye satma alanında ve şiddetli kış şartlarında İran gazının Türkiye'ye ihracatı sürecinde olası bir sorun olup olamayacağı sorusuna karşın, "Bildiğim kadarıyla son 5-6 yılda İran gazının Türkiye'ye ihracat sürecinde herhangi bir azalma olmadı. 2019 yılında Türkiye topraklarında Doğubayazit yakınlarında boru hattındaki patlamada tamirat 3 ay sürdü ve bu süre içinde de İran gaz ihracatına hazır olduğunu bildirdi ve tamirat sonrası da gaz akışı başladı. Şu anda mevcut boru hattının maksimum kapasitesini kullanıyoruz’’ ifadesini kullandı.
İKİNCİ DOĞALGAZ HATTINI MEMNUNİYETLE KARŞILARIZ
İran ile Türkiye arasında ikinci bir doğalgaz boru hattının inşasına ilişkin tartışmalara da değinen Farazmand, "İran'a komşu olan Van ve Erzurum gibi illerin doğalgaz ihtiyacının karşılanması için İran ile ikinci bir doğalgaz boru hattı önerisi yapılmıştır. İran bu konuyu memnuniyetle karşılamaktadır. Ancak bu konuda henüz resmi bir öneri yoktur. Bu konuda Türkiye'de bazı birlikler ve sanayiciler tarafından teklifler yapılmış ancak henüz resmi bir teklif sunulmamıştır‘’ dedi.
“Sınır sorunları, uyuşturucu ve insan kaçakçılığı ve terörle mücadele için protokol imzaladık”
Farazman, Türkiye İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun son İran ziyareti ve İranlı yetkililerle yaptığı görüşmelere ilişkin olarak da, "İki dost ve komşu ülke olan İran ve Türkiye arasında en üst düzeyde görüşülebilecek tüm konular mümkün olan en iyi şekilde konuşulmaktadır. Örneğin iki ülke sınır sorunları, sınır güvenliği, sorunsuz sınır geçişleri, uyuşturucu ve insan kaçakçılığıyla mücadele ve terörle mücadele konularını görüşmektedir, taraflar ayrıca çevre ve sınır akarsuları ile kolluk kuvvetleri ve polis teşkilatları arasında da görüşmelerde bulunmaktadır ve son ziyarette de bu konular gündeme geldi ve taraflar arasında bir protokol imzalandı‘’ dedi.
SUDA SORUNUMUZ YOK
Farazmand, iki ülke arasında çevre ve su konuları ile ilgili, ‘’ İki ülke arasında su konusunda belirli bir mesele mevcut değildir. Kurak yıllarda kaynaktan akan suyun azalması söz konusu olmaktadır, iki ülke arasında bu konuda çeşitli anlaşmalar ve protokoller vardır ve bir mesele olması durumunda bu anlaşmalar ve protokoller çerçevesinde sorunlar çözülmektedir. Bizim bu hususta faal Hukuk Komitemiz vardır ve konuları bu komitede inceliyoruz '' dedi.
