Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Dr. Derya Berk■ Hangi belirtilere yol açar?
Alerjik rinit burun akıntısı, hapşırık, burun kaşıntısı, damak ve kulakların içinde kaşıntı ve uzun vadede burun tıkanıklığı gibi semptomlara neden olur.
■ Görülme sıklığı artıyor mu?
Alerjik rinit, dünyada en sık rastlanan alerjik kökenli hastalıktır. Nüfusun yaklaşık yüzde 20-25’inde görülmektedir. Esasen kalıtımsal bir hastalık olduğu bilinmektedir. Ancak son yıllarda özellikle gelişmiş ülkelerdeki çevre ve hava kirliliği, bahar aylarında polenler, çok erken yaşlarda yaşamımıza dahil olan gıda boyaları, katkı maddeleri, sigara dumanı gibi zararlı maddeler nedeniyle toplumda ortaya çıkma oranının giderek arttığı düşünülmektedir.
■ Hangi yaş gruplarını daha çok etkiler?
Hastalığının 3 yaş civarında belirti göstermeye başladığı ve 50-60 yaşlarına kadar her yaş grubunda görüldüğü kabul edilmektedir.
SİGARA DUMANI VE DETERJANLAR TETİKLER
■ Önceden alerjen olmayan bir madde birden alerjen haline gelebilir mi?
Daha önce hiç karşılaşılmamış bir alerjenle karşılaşılması, az miktarda karşılaşılan bir alerjene yoğun şekilde maruz kalınması, bağışıklık sisteminde tetiklenmeye neden olan büyük stresler ve ateşli hastalıklar, ev, iş ya da şehir değiştirme durumları, hamilelik, menopoz gibi hormonal değişimler sonrasında aniden alerjik durumun aktifleşebildiği ya da mevcut bir alerjinin benzer değişikliklerle aniden ortadan kalkabildiği bilinmektedir.
■ En çok tetikleyen etkenler nelerdir?
Kimyasal içerikli ve solunum yollarını irrite edebilecek her türlü madde alerjik rinit semptomlarının kötüleşmesi ihtimalini artırır. Polenler, sigara dumanı, deterjan ve dezenfektanlar, klor gibi özellikle havuzların dezenfeksiyonunda kullanılan maddeler alerjik rinite yol açabilir.
■ Nasıl korunabiliriz?
Alerjik rinitten kaçınmanın üç yolu vardır.
1. Alerjen madde ortadan kaldırılarak korunma sağlanabilir.
2. Birtakım ilaçlarla ortaya çıkan semptomları engellenebilir.
3. Aşılar yardımıyla alerjene duyarlılık azaltılabilir.
BEBEKLERDE EK GIDA DÖNEMİYLE BAŞLAYABİLİR
■ Tanı için hangi testler uygulanır?
Alerjik rinit tanısında “deri prick testi” altın standarttır ve en güvenilir yöntemdir. Eğer ciltteki bazı hastalıklar nedeniyle uygulanamıyorsa; kan örneklerinden bakılan özel antikor testleri de kullanılabilir.
■ Küçük çocuklarda tetikleyici faktörler nelerdir?
Bebeklerde inek sütü başta olmak üzere ek gıdaların başlanmasıyla beraber yanaklarda kızarmalar, bacaklarda döküntüler, kaşıntılı yaralar görülebilir. Bunlar tipik olarak o çocuğun ileride alerjik rinit veya alerjik astım yaşayabileceğinin ön belirtileri olabilir.
■ Yaşam tarzı değişiklikleri tedavinin başarısını ne derece etkiler?
Özellikle yatak odasının alerjik rinit açısından çok önemli bir mekan olduğu söylenebilir. Yatak odasında alerjen madde olmaması önemli bir ayrıntıdır.
■ COVID-19 ile arasında ne gibi farklar vardır?
Alerjik rinit kronik bir hastalıktır. Hasta eğer her yıl benzer semptomları yaşıyorsa alerji durumu fark edilecektir. Ancak alerjik rinitte ateş, şiddetli halsizlik, baş ağrısı ve kas ağrıları beklenen bulgular arasında değildir.
