Amerika’da birçok merkez bankası var. Toplanıp birlikte karar alıyorlar. Malum pandemi de sürüyor. Bu sebeple aralarında sanal olarak toplandılar. Dünya piyasalarına mesaj yolladılar.

Önemi neydi? İki sorunun cevabı... Amerika varlık alımını, bir anlamda piyasaya para sürmeyi bırakacak mı? Faizleri artıracak mı?

★★★

Çıkan sonuca göre parasal genişlemeyi süreç içerisinde sona erdirme kararı aldılar. “Faiz artırımı uzun hikaye, kısa vadede bekleme” dediler.

Aslında bu durum bizim için oldukça olumlu... Amerika’nın faiz yükseltim kararı tatsız bir sürecin başlangıcı olurdu.

★★★

Durumun hoş olmadığını, bir balon yaratıldığını herkes biliyor ama kim ne diyecek ki? Herkes pozisyonda... Müşterilerine tehlikeyi anlatsalar o anda fonlardan çıkış başlar. Para kazanamazlar.

Normal şartlarda Amerika, yüzde 5.4’e yükselen enflasyonu faiz artırımı yapmadan seyredebilir mi? Dolar rezerv para... İşine geliyor. Faturayı dünyaya kesiyor.

★★★

Şöyle anlatayım... Türkiye’de bankalarda 260 milyar dolar karşılığında döviz mevduatı yatıyor. Hadi bunun 60 milyar dolarlık kısmı Euro, sterlin ıvır kıvır cinsinden olsun. Kalan 200 milyarı dolar cinsinden diyelim.

Enflasyon ne yapar? Paranın alım gücünü azaltır. Misal, elindeki 100 lirayla geçen yıl 125 yumurta alabiliyorken bu yıl 95 yumurta alabiliyorsam nerede 35 yumurta? Enflasyon yedi..

★★★

Amerika’da da öyle... Geçen yıl 100 dolarla 1000 yumurta alabiliyorken bu yıl aynı parayla 950 yumurta alabiliyorsun.

Şimdi Türkiye 200 milyar dolar tutuyor ya... Geçen yıl bu parayla Amerika’dan 200 milyar dolarlık mal alabilirdi ya...

Yıllık yüzde 5.4 enflasyonu uygularsak, bugün geçen yılın 200 milyar dolarıyla ancak yaklaşık 189 milyar dolarlık mal alabileceğiz... Faiz olmayınca para eridi. Amerika Türkiye’ye 11 milyar dolar gizli vergi kesti.

★★★

Dünya merkez bankaları rezervlerinde bulunan paraların yüzde 65’i dolar cinsinden... Elinde dolar tutan herkesin alım gücü törpülendi.

Aslına bakarsanız Amerika faiz artırım sürecini ve yüksek enflasyonu ne kadar uzun tutarsa onlar için iyi bir bakıma...

★★★

Amerika’da merkez bankaları bağımsız ama... Siyaset illa bulaşır köşesine kenarına... Dediler ki Amerika Merkez Bankası Başkanı Powell’a, “Kardeş biz seni ikinci dönem de seçmeyi düşünüyoruz... Anlıyorsun değil mi?”

Mesajı aldı tabii... Nitekim faiz artırımları borsaları düşürür, ekonomiyi durgunlaştırır. Siyaset de bunu asla istemez.

★★★

İnanılmaz boyutlarda para basıldı. Karşılığında yeterli mal yok! Tabii ki enflasyon artacak. Bu pilav daha çok su kaldıracak.

Peki ya Türkiye? Bize gelen giden, bir bardak su veren olmadı... 40 derece sıcakta güneşin altında bekliyoruz hâlâ...

Dünyada 16.5 trilyon dolar para sıfır veya negatif faiz verirken senin yüzde 19 faizine gelmiyorsa para... Hatayı ülkeyi bu hale sokanlarda ara...