50 yıldır, “Ağaç ile insanın birlikte, bir arada, birbirini destekleyip geliştirerek yaşaması” üzerine umutla, inatla yazıyor, düşünüyor, iktidarda kim varsa ayrım yapmadan uyarıyor. Yücel Çağlar, orman mühendisi doçent.

Yanlışı eleştiriyor.

Doğruyu alkışlıyor.

Dün de yazdı.

Sorular sordu.

Soru 1:

Ormanlar yandı. Yine “para toplama etkinlikleri” düzenleniyor. Aman ne iyi! 2019 yılında başta İzmir büyük yangını olmak üzere toplanan paralar nerelere, nasıl harcandı? Ben size yalnızca şunu söyleyeyim: 2019 ve 2021 yılları ülke genelinde ağaçlandırılan alanın genişliği, bir önceki on yılın ortalamasının yarısını bile bulmadı.

Soru 2:

Orman Kanunu 1954 yılında çıkarıldı ve bugüne kadar 42 kez değiştirildi. 42 değişikliğin yarıdan fazlası olan 27’si ise 2003-2012 döneminde (AKP iktidarı) yapıldı ve ağırlıklı olarak “devlet ormanı” sayılan yerlerin yapılaşmaya açılması, ormanlık alanları işgal edenlere satılması sağlandı. Bu eğilimin orman yangınlarına tetikleyici etkileri incelendi mi? İncelendiyse ne önlem alındı?

★★★

Soru 3:

Orman Genel Müdürlüğü; 22.9 milyon hektar orman alanımıza sahiplensin diye 28 Orman Bölge Müdürlüğü, bunlara bağlı 2.140 Orman İşletme Şeflikleri biçimde yapılanmıştır. Bu yapı dev bir ordudur: 2020 yılı itibarıyla 15.334 memur, 5.564 sözleşmeli, 9.089 sürekli işçi, 8.197 geçici işçi toplam 38.200 kişilik kadrodur. Bu kadro için genel bütçe ödeneğinden; 3.7 milyar TL, özel gelirlerden 3.9 milyar TL, döner sermayeden 6.6 milyar TL olmak üzere toplam 14.2 milyar TL ayrılmış ve harcanmıştır. Orman Genel Müdürlüğü bu büyük parayı ve bu büyük kadroyu ne denli verimli kullanmıştır. Bunun bir araştırması var mıdır?

Soru 4:

Orman yangınlarını önleme ve söndürme çalışmalarında ve küresel iklim değişikliğinin dayattığı yeni muhtemel yangın ihtimali karşında Orman Genel Müdürlüğü, orman yangınlarını en aza indirmede hangi adımları attı, hangi yenilikleri yaptı, hangi muhtemel yangın senaryoları üzerinde çalıştı?

★★★

Soru 5:

Yanan ormanlık alanların yenilenmesi (rehabilitasyonu) ve yangına dirençli ormanlar tesisi projeleri (YARDOP) kapsamında binlerce kilometre şeritler açıldı. Bu şeritler orman yangınlarında yıkımı en aza indirecekti. Ne beklendi, sonuç ne oldu?

Soru 6:

Orman Genel Müdürlüğü’nün resmi verilerine göre ülkemiz orman yangınlarının yüzde 46.8’i ihmal, yüzde 9.4’ü kaza, yüzde 11’i doğal ve yüzde 24.7’si de bilinmeyen nedenlere çıkıyor. Peki; başta kasıt olmak üzere ihmal, kaza, doğal nedenlerin açılımı nedir? Nedeni bilinmeyen yangın oranı niçin bu kadar yüksektir? Yangınların nedenleri çok boyutlu olarak belirlenip önlenmesi için geliştirilmiş yöntemler hayata geçirilmiş midir?

★★★

Soru 7:

Şu anda büyük felaketini yaşadığımız Ege ve Akdeniz bölgelerimiz kıyı yörelerinde ve kara yollarının yakın çevresinde orman ekosistemi içinde kolay yanıcı diri ve ölü bitki örtüsü ile ağaçların kurumuş dallarının yangın çıkarma olasılığı çok büyük. Bu biliniyor. Bu yanıcıları temizleme çalışmaları niçin yaygınlaştırılmadı?

Soru 8:

İzmir’deki Orman Yangınları İşçi Eğitim Merkezi tam donanımlı tesisleri bir orman fakültesine devredildi. Bölgede orman yangınlarına karşı eğitilecek işçiler için başka bir eğitim merkezi yapıldı mı, kuruldu mu?

★★★

Soru 9:

Devlet ormanı sayılan alanda binlerce madencilik, enerji, turizm yatırımlarına yer tahsis edildi. Orman ekosistemi, yol geçen hanına dönüştürüldü. Bu tesislerin orman yangınlarını önleme amaçlı donanımları var mı, yok mu, denetleniyor mu?

Soru 10:

Ormanı yangından korumak için Orman Kanunu’nun 68. ve 76. maddeleri, Orman Yangınları ile Mücadele Tamimi (2003), Orman Yangınlarıyla Mücadele Esasları (Tarihsiz), Orman Yangınlarıyla Mücadelede Organizasyon (2005), Orman Yangınlarıyla Mücadelede Görev Yapan Gönüllüler Hakkında Yönetmenlik (2019) gibi mevzuatın gerekleri yerine getirilseydi, ormanlar böylesine geliyorum diyen yangının kurbanı olur muydu?

★★★

10 sorudan çıkan:

Ormanı koruyabilirdik.

Uçak sayısına gömüldük.

Saray’a 13 uçak.

Ormana kıvılcım.