Devede kulak!
Clarksons Araştırma Şirketi’nin denizden gelir elde eden ülkeler listesine, 8 bin 333 km sahili olan Türkiye 20’nci sıradan giriyor.
Türkiye’nin yıllık geliri 10 milyar 168 milyon dolar, ilk sıradaki Yunanistan’ın 96 milyar 785 milyon dolar.
Bu işte bir yanlış yok mu?
★★★
Türkiye’nin limanlarında yabancı şirketlerin payı arttı.
Yüzde 100 yerli bir liman şirketine uluslararası ticarete konu olan konteyner gemileri gelir mi; bu da büyük bir soru işareti...
Dünya limancılık devleri; Singapur merkezli PSA, İsviçre merkezli TIL, Çinli grup Cosco Pasific, BAE’nin konteyner limanı DP World Yarımca, Katar’ın QTerminals WILL Antalya, denizlerde rekabeti kızıştırıyor. Yılport, Limak, Global Yatırım Holding gibi yerli liman işletmecileriyle hem dış hem de iç pazarda rekabet ediyorlar.
TÜRKLİM Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Genç, Türkiye’nin limancılık kapasitelerinin artması gerektiğini söylerken, “planlama” ve “etkin yönetim” ihtiyacına işaret ediyor.
Limanlara AVM muamelesi yapan iktidar için “zorlu” bir süreç...
Kentin “boş olan” sahil şeridine iki mendirek dikmekle limancılık olmuyor.
Hakan Genç★★★
11. Kalkınma Planı’nda Mersin Konteyner, İzmir Çandarlı ve Zonguldak Filyos Limanı yatırım projeleri yer alıyor.
Yıllık 25 milyon ton konteyner elleçleme kapasiteli Filyos Limanı Haziran 2021’de açıldı. 2016 yılında temeli atılmıştı...
★★★
1976’da projelendirilen ve temeli 2011’de atılan Kuzey Ege Çandarlı Limanı Türkiye’nin en büyük limanı olacaktı.
En az 697 milyon TL harcanan limanın yalnızca mendireği ve dalgakıranının bitirildiği haber oldu.
Mersin Konteyner Limanı’nın ise adı bile kalmadı!
★★★
10. Kalkınma Planı’nda “Mersin Konteyner Limanı” olarak adlandırılan yatırım, 2019-2023 dönemi 11. Kalkınma Planı’nda “Doğu Akdeniz bölgesi” ifadesiyle anılıyor.
Bu ifade değişikliği, devletin konteyner yatırım planını Mersin’den alacağı endişesi doğuruyor ki; haksız da sayılmazlar...
★★★
Liman şirketi PSA’nın hakim ortak olduğu Mersin Uluslararası Liman İşletmesi (MIP) genişleme yatırımına Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın onay ve desteği, bu yolda atılan bir adım olarak yorumlanıyor.
★★★
Başkan Genç, Doğu Akdeniz’in hub liman kenti olarak İskenderun’u aday gösteriyor. Aynen Hollanda’nın Rotterdam Limanı gibi, İskenderun da bölgenin liman başkenti olabilir mi? Olur ama komşularla ara iyiyse...
ÇİN’İN ORTA KORİDORU NERESİ?
Limancılık alanında bir diğer küresel güç, Pekin’den Londra’ya “Kuşak ve Yol Girişimi” projesini denizden ve karadan bir ağ gibi ören Çin...
Duayen bankacı Hüsnü Özyeğin tarafından kurulan Fiba Grubu’na bağlı Ambarlı’daki Kumport Limanı, 2015 yılında Çin konsorsiyumuna geçti.
Türkiye’ye en büyük doğrudan yatırımını Kumport’a yapan Çin (Cosco Pasific), 920 milyon dolara Fina Liman’ın yüzde 65 hissesini satın aldı.
Limanların demiryollarına bağlanmasıyla entegre taşımacılık amaçlanıyor.
Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demiryolu ve Kars Lojistik Merkezi ile birlikte; IC İçtaş İnşaat ve İtalyan Astaldi ortaklığının üstlendiği Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu yatırımı, Çin’in en avantajlı “orta koridor” güzergahlarından biriydi.
Çin bu vizyonla, 2018 yılında konkordato ilan eden Astaldi’nin IC İçtaş’a devrettiği hisselere talip oldu.
China Merchants Group liderliğindeki Çinli yatırımcılar, üzerinden demiryolunun da geçtiği köprünün yüzde 51’ini yaklaşık 689 milyon dolara satın almak için IC Yatırım Holding ile 2019’dan bu yana görüşme yürütüyordu.
ABD Başkanı Joe Biden Afganistan’dan çekilme kararını “Stratejik rakiplerimiz Rusya ve Çin. Orada sonsuza kadar kalmamız onların da işine gelir” cümleleri ile açıkladıktan bir hafta sonra, IC İçtaş da Çinlilere “görüşmeleri sonlandırdıklarını” bildirdi.
İLK “HAYIR” IC İÇTAŞ’TAN GELDİ
Çinli konsorsiyum ortağı Zhejiang Expressway, Hong Kong Borsası’na 22 Ağustos’ta konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Konsorsiyum, kısa süre önce IC İçtaş’tan hisse alım anlaşmasının iptal edilmesi için görüşmelere başlanması talebini içeren bir mektup aldı. Açıklama anı itibarıyla (anlaşmaya) taraf şirketler, anlaşmanın yürürlüğe geçirilmesi için zorunlu koşullardan olan yeniden finansmanın şartları konusunda uzlaşmaya varamadılar. Anlaşmanın sona erdirilmesi için müzakereler başlayacak.”
Amerika’nın hedefinde Çin’in “Kuşak ve Yol Girişimi” projesi olduğu herkesin malumu...
Afganistan meselesinde Amerika’nın yanında duran Türkiye, Çin’in küresel genişleme tasarımı “orta koridordan” çıkıyor mu?
Cosco Group Yunanistan’ın Pire Limanı işletmesini de almıştı.
Çin’in masadan kalkmasının ne anlama geldiğini yorumlayan uzmanlar, alternatif orta koridor demiryolunun Rusya üzerinden geçmesi olasılığı üzerinde duruyorlar.
MSC, MARMARA’NIN TOZUNU ATTIRIYOR
İtalyan MSC Grubu’na bağlı Terminal Investments Limited’in (TIL); Arkas (Marport Limanı-Ambarlı), Kibar (Assan Limanı- İskenderun) ve dünürleri Soyuer ailesinin Asyaport Liman A.Ş. (Asyaport- Tekirdağ) ile de ortaklığı bulunuyor.
Rekabet Kurumu, Arkas’ın Marpot’taki hisselerini TIL’e satmasına, Marmara’da rekabeti önleyeceği gerekçesiyle izin vermedi.
Av. Hakan Özgökçen, Rekabet Kurumu’nun Ağustos 2020 tarihli bu kararını “Etkin rekabetin önemli ölçüde azaltılması testini uygulayarak sonuca izin vermediği ilk işlemdir. Karar ayrıca ortak kontrolden tek kontrole geçiş işlemine izin vermediği ilk karar olma özelliğini taşımaktadır” sözleriyle yorumluyor.
