Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in Rize İkizdere esnaf ziyaretini proveke eden partililerini onaylayan “Daha neler olacak neler. Bunlar iyi günler” sözü, Rize’de karşılık buluyor mu?

Rize Halatçılar Mahallesi Cami İmam Hatibi Recep Koyuncu’ya sordum ve yanıtını aldım:

En aykırı uç için bile bu yorumu yapmamalı. Üstelik Meral Hanım da Rize gelini...”

Bu konuyu burada keseceğim, size 1963’ten 1983 yılına kadar Rize Belediye Başkanlığı yapan Ekrem Orhon’un kızı Çayhan Orhon Dervişoğlu’ndan aldığım mektuptan kısa bir bölümü aktaracağım.

★★★

Orhon Dervişoğlu’nun mektubundan ilk satırlar:

Ekrem Orhon 27 Temmuz 1911’de Rize ili, Derepazarı ilçesi, Bürüncek Köyü’nde Hatice Hanım ve Gafur Efendi’nin 10 çocuğunun 9’uncusu olarak doğdu.

İlk ve orta okulu Rize’de okudu. İstanbul’da ablasını ziyarete gittiğinde gördüğü Robert Kolej’in manzarasını Rize’ye benzettiği için eğitimine bu okulda devam etmeye karar verdi.

1935’te Robert Kolej’den İnşaat Mühendisi olarak mezun oldu.

1936’da ABD Illinois Üniversitesi’nde konusu Ovit Geçişi olan master tezi ile ‘Yüksek Mühendis’ unvanı aldı.

İhtisası yol-köprü-tüneldi...

Çocuk felci geçirmiş, engelliydi...

O yılların şartlarında üç kez askere çağrıldı, Hatay’ın kurtuluşunda askerdi...

Rize’de ilk çay fabrikası Zihni Derin Çay Fabrikası’nın başmühendisiydi.

Karayolları’nın ilk kurucularından ve ilk bölge müdürlerindendi. 

1962’de kanser tedavisi için İngiltere’den döner dönmez 1963 seçimlerinde Rize Belediye Başkanı seçilir.

O yılların olanaksızlıkları içinde denizi doldurarak şehirde yaşam alanını genişletir “Denizi kara, karayı para yapan reis” olarak anılacaktır.

9 Ağustos 1983’te yaşamı boyunca tünel yapmayı hayal ettiği Ovit Dağı yolunda hayata veda eder.

Babamın Illinois’teki tezi aslında ömür boyu süren aşk hikayesidir.

★★★

Orhon Dervişoğlu, 85 yıl sonra Orhon’un daktiloda yazdığı master tezinin Illinois arşivinden nasıl çıkarıldığını da şöyle anlatıyor:

Eşim Prof. Dr. Ahmet Dervişoğlu da doktora çalışmasını Illionis Üniversitesi’nde yaptı. Berkeley California Üniversitesi’nde ders verdi.

Londra’da Google Başkan Yardımcısı olan kızımız Yonca Dervişoğlu da İstanbul Üniversitesi İngilizce İşletme Fakültesi’ni bitirdikten sonra ABD’de Columbus Ohio’da (Kayınpederim rahmetli Recep Dervişoğlu’nun sınıf arkadaşı aile dostumuz rahmetli sanayici İbrahim Bodur’un, yani Kale Holding’in desteğiyle) master yaptı.

Ekrem Orhon’un Illionis’teki tezine kendi gayretleri ile ulaşıp “Bir Yol Hikayesi Ovit-1” kitabını yayına hazırlayan, son 10 yıldır Halatçılar Mahallesi Camii’nin imamı Koyuncu...

★★★

2004 yılından günümüze 18 kitabı yayımlanan ve içinde 7 kitabın, 10 bin belgenin yer aldığı “Rize İhtisas Kütüphanesi”ni kuran Koyuncu ile görüştüm.

Bu kütüphane 156 tane yüksek lisans, doktora tezine kaynaklık etti” diyor.

Koyuncu’nun son olarak,  2010 yılında TBMM’de erişime açılan “İstiklal Mahkemeleri Belgeleri”nden, Rize duruşmalarının Osmanlıca’dan çevirisini tamamladı.

Kurtuluş Savaşı sırasında bozguncuları, yağmacıları, kaçak askerleri yargılamak üzere 1920 yılında kurulan İstiklal Mahkemeleri’nin 937 bin sayfalık duruşma tutanaklarından, 131 sayfa Rize’yle ilgiliymiş.

Koyuncu’ya, mahkeme tutanaklarına geçen mahkum ifadelerinden örnek vermesini istiyorum.

İçlerinden biri ‘Devletim beni affetsin’ demiş...” diyor...

★★★

25 Kasım 1925’te ilan edilen “Şapka Devrimi” bahane edilerek, Rize Güneysu (Potomya) ilçesinde karakol basan 142 kişinin yargılandığı ve 80 kişinin beraat ettiği dava sonucunda idam edilen 8 kişiden 1’inin imam olduğunu belirtiyor.

Atatürk devrimlerine muhalif görüşleriyle bilinen Necip Fazıl Kısakürek ve İskilipli Atıf Hoca’nın “din karşıtlığı” yorumlarıyla ortaya konan “İstiklal Mahkemeleri” hikayelerine belgelerle karşılık veriyor...

24 Ocak 1993’de “hain tuzaklarda, kan uykularda” yitirdiğimiz yazar Uğur Mumcu’dan bir alıntıyla...

Kültür; bok böceğinin sindirim sistemini bilmek değildir.