Kısa çalışma ödeneğinin (KÇÖ) son kez 31 Mart’a kadar uzatıldığını açıklayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, iş dünyasının KÇÖ’nün uzatılmasına ilişkin yoğun talebine rağmen, son kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamada da bu iradesini tekrarladı.

Mevcut haliyle 31 Mart’ta sona erecek olan kısa çalışma sonrası işe başlamanın nasıl olacağı, işverenin işten çıkartması halinde kıdem ve ihbar tazminatları, kullanılmayan yıllık izinler ile işsizlik ödeneğinden yararlanılıp yararlanılamayacağı, çalışanlarca merak edilen konuların başında geliyor.

İŞE DAVET

Kısa çalışma sona erdiğinde, ayın tamamında kısa çalışma uygulanan işyerlerinde işverenin davetini beklemeksizin 1 Nisan’dan itibaren işe gitmek gerekiyor. Zira işveren “Kısa çalışma bitti, haydi işe buyurun” demek zorunda değil. Aksi halde işverenin eline koz vermiş olursunuz.

İş Kanununa göre, “İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi” işverene haklı nedenle fesih hakkı veriyor.

İşveren kısa çalışma sonrası işe devam etmediğinize dair tutanak tutup, devamsızlık nedeniyle Kod-29’a göre işten çıkartabilir. Haklarınızı almak için de uğraşmak durumunda kalabilirsiniz.

İŞTEN ÇIKARMA

İşten çıkarma yasağının ve ücretsiz izin uygulamasının süresi 17 Mayıs 2021 tarihine kadar uzatıldı. Dolayısıyla işveren kısa çalışma sonrası, normal şartlarda yasak süresince işten çıkaramaz/çıkarmaz. Ancak ücretsiz izne çıkarabilir. Ücretsiz izni, işten ayrılmanız için baskı aracı olarak kullanabilir.

İşveren yasağa rağmen işten çıkarırsa, haklarınız işten çıkarma nedenine göre şekilleneceğinden, işten çıkarma nedenine ve bunun gerçekliğine göre aksiyon alınması gerekir.

KULLANILMAYAN İZİNLER

İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir.

Bu bağlamda, çalışan hangi nedenle işten çıkarılmış olursa olsun, kullanmadığı yıllık ücretli izin sürelerine ilişkin izin ücretinin ödenmesi gerekiyor.

KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI

Kısa çalışma dönemi sonrasında işten çıkarılan çalışanın kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanıp kazanamaması, işten çıkarılma nedenine göre değişir.

Haklı nedenle işten çıkarılma halinde ihbar tazminatına, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış nedeniyle işten çıkarılma halinde kıdem tazminatına hak kazanılamaz.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ 

İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için iş sözleşmesinin, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nda sayılan nedenlerle sona ermiş olması gerekiyor.

Örneğin, çalışanın ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı sebep gösterilerek Kod-29’la işten çıkarılması durumunda işsizlik ödeneğine hak kazanılamayacağından, İŞKUR işsizlik ödeneği ödemez.

Kısa çalışma sonrasında en kötü senaryo olan Kod-29 (ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış) neden gösterilerek işten çıkarılma durumuna karşı çalışanların uyanık olmaları, işverene bu yolu kullanma fırsatı vermemeleri gerekiyor.