İktidarın seçim hamlelerine bir yenisi daha eklendi. Değişik illerde 500 bin sosyal konut yapılacağı ve 20 yıl vadeli olarak dar gelirlilerle satılacağı duyuruldu.

Projeyle ilgili olarak siz değerli okuyucularımızdan çok fazla mesaj aldım. Emlak Değerleme Uzmanı Özgür İncesu ile konuştum. Şöyle bir tabloyla karşılaştım:

- Proje öncelikle ülkedeki yeni bir gelişmeyi ortaya çıkardı: Projeye asgari ücretlilerden daha çok eskinin “orta direği” olan beyaz yakalılar ilgi gösteriyor. Çünkü geçmişte “dar gelirli” denilince akla asgari ücretle çalışanlar gelirdi. Ancak son zamanlarda “yoksulluk sınırı” 16 bin TL’nin üzerine çıkınca ve öğretmenlerin, akademisyenlerin, özel sektörde çalışan birçok beyaz yakalının maaşları bu seviyenin altında kalınca bu kesimler “orta direk” olmaktan çıkıp “dar gelirli” durumuna düştü. Bu değişim ülkedeki gerçek ekonomik durumu da gün yüzüne çıkardı.

- Asgari ücretlilerden gelen mesajlarda genelde “En düşük taksit 2 bin 280 TL. 5 bin 500 TL maaşla bunu nasıl ödeyelim, diğer ihtiyaçlarımızı nasıl karşılayalım” sorusu yer alıyor. Aynı hanede iki asgari ücretli yaşıyorsa 11 bin TL gelir oluyor. Bu durumda dahi taksitlerin ödenmesi zor olabilir. Diğer taraftan aynı hanede üç asgari ücretli varsa İstanbul dışındaki illerde gelir 16 bin TL’yi geçeceği için projeye katılım imkânsız hale geliyor.

- Gelen mesajlarda bir başka sorun proje tutarının yüzde 10’u olan “peşinat”. Tasarruf yapmanın neredeyse imkânsız olduğu, insanların kredi kartlarıyla yaşadığı bir dönemde dar gelirli kesimin 60 bin lira peşinat bulması zor. Toplu para peşinatla da sınırlı değil. Proje tamamlanınca toplu olarak tahsil edilecek KDV de alıcıları çok zorlayacak gibi görünüyor. Peşinat için bankalardan çekilecek kredilerin maliyeti de konut fiyatlarına eklenebilir.

- İktidarın projeyle ilgili açıklamasının ardından, 240 ay boyunca sabit ödeme yapılacakmış gibi algılandığı görüldü. Ancak kısa süre içinde ödeme miktarlarının memur maaşlarındaki artışa göre artacağı anlaşıldı. 608 bin TL diye açıklanan bir konut için vatandaş 20 yılda 4.7 milyon liradan fazla ödeyecek. Bu durum, düşük gelirliler için önemli bir sorun olarak görünüyor.

- Emlak Değerleme Uzmanı İncesu’ya göre proje aceleye getirilmiş ve detaylar, yan etkiler çok fazla düşünülmemiş. Örneğin TOKİ’nin iki yıl içinde 500 bin konut yapmak için alacağı demir çimento gibi inşaat malzemeleri, piyasada arz sıkıntısına neden olabilir. Bu da inşaat malzemesi fiyatlarını artırabilir ve TOKİ dışında kalan inşaat sektörünün maliyetlerini olağanüstü artırabilir. Sonuçta sektör sıkıntıya girebilir.

- Bir başka sorun da projenin kamu tarafından sübvanse edilmesi. Yani maliyetin önemli bir kısmı devlet tarafından üstlenilecek ve vatandaşın üzerindeki vergi yüküne eklenecek.

- Özgür İncesu’ya göre evdeki hesap çarşıya uyarsa ve proje başarılı olursa konut ihtiyacının yüzde 18’i karşılanacak ve bu da ülke genelinde kira ve konut fiyatlarında yüzde 10-15 düşüş getirebilir.

★★★

Daha önce açıklanmış ve yeniden düzenlenmiş projenin sunuluş biçiminden ve zamanlamasından belli ki;

- 3600 ek gösterge gibi,

- Sosyal yardımların artırılması gibi,

- KYK borçlarının faizlerinin silinmesi gibi,

- 2 bin 500 lira altındaki icra dosyalarının devlet tarafından kapatılması gibi,

- EYT sorununa çözüm aranması gibi,

- Aralık ayında asgari ücrete ve kamu çalışanlarının maaşlarında hissedilir bir iyileştirme yapılması hazırlıkları gibi,

İktidarın seçim hazırlıklarına sosyal konut projesi de eklendi.

Peki seçim ekonomisi çerçevesinde hayata geçirilen bu projeler gibi sosyal konut projesi de oyları artırmak açısından işe yarar mı? Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a seçim kazandırır mı?

Ev, arsa ve işyeri almanın imkânsız hale geldiği bir dönemde 800 bin hanenin hak sahibi olması göz ardı edilemez.

(Biraz Nasrettin Hoca fıkrası gibi olacak ama) Projede gecikme gibi sorunlar çıkmazsa, sıkı bir denetim olursa, kuralar çekilirken torpil ve yandaş kayırma uygulamaları olmazsa, sadece hak edenler faydalanabilirse, haksızlıklar olmazsa YARAR.

Ancak bu hayat pahalılığı devam ettiği sürece seçim kazandırması ZOR!