İki gün önce geçmişte AK Parti’de Başbakan Yardımcılığı da dahil önemli görevler yapmış bir isimle karşılaştım. Siyasetin, iktidarın ve muhalefetin son durumunu konuşurken sohbetin bir yerinde “Yıllardır bu işlerin içindeyim ‘Cumhurbaşkanı’nın Danışmanı’ sıfatıyla medyaya yansıyan Külliye’den isimlerin çoğunu tanımıyorum. Hatta isimlerini dahi duymamıştım” dedi.

Ortamda bulunan başka biri, AK Parti’de de durumun pek farklı olmadığına dikkat çekip, “AK Parti’nin kurulduğu yıllardan kaç siyasetçi kaldı” diye sordu.

Düşününce Ömer Çelik, Binali Yıldırım ve Hayati Yazıcı dışında çok fazla isim bulamadık. Numan Kurtulmuş, Efkan Ala, Mahir Ünal gibi deneyimli isimler dahi AK Parti’ye süreç içinde katılmıştı.

Sohbetin sonunda Başkanlık sisteminin en önemli sonuçlarından biri olarak, yeni bir “Cumhurbaşkanlığı bürokrasisi” oluşturduğu tespitini yaptık.

Ülkeyi Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve etrafındaki bir grup yönetir hale gelmiş.

★★★

Durumdan şikayetçi AK Parti’lerle kısa bir sohbette çıkardığımız bu sonuca, dün çok kapsamlı akademik bir çalışmada da rastladım.

Sözü uzatmadan TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim üyesi Prof. Murat Sezginer’in “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Türk İdari Sistemi Bakımından Sonuçları” isimli kitapta yer verdiği ilginç tespitlerden kısa bir özet geçmek isterim:

- Atatürk Orman Çiftliği’ndeki her türlü işlem (alım satım personel yetkilerinin belirlenmesi) Cumhurbaşkanı tarafından belirleniyor.

- Yalova kaplıcalarının işletme esasları (3653), hesap usulleri ve alım satım muameleleri Cumhurbaşkanı tarafından tasvip olunacak esaslar dahilinde yapılıyor.

- Devlet Tiyatroları genel müdürüne ne kadar idare ve temsil ödeneği verileceğine Cumhurbaşkanı karar veriyor.

- Askeri ihale komisyonlarında kimlerin bulunacağı Cumhurbaşkanı Kararnamesiyle belirleniyor.

- Ulusal Maden Rezervlerine ilişkin komisyonunun üyelerine verilecek huzur hakkını Cumhurbaşkanı tespit ediyor.

- Gümrüklerde geri ödeme için gereken süre Cumhurbaşkanı Kararıyla belirleniyor.

- Aile hekimlerine yapılacak ödeme tutarı Cumhurbaşkanı’nın çıkaracağı yönetmelikle belirleniyor.

- Esnaf sanatkâr odalarının seçim tarihleri Cumhurbaşkanı tarafından ertelenebiliyor.

- Kararnamelerle kişilere özel hukuk düzenleniyor. Çarpıcı bir örnek: 10 Temmuz tarihli KHK ile rektör olmak için gereken 3 yıl profesörlük şartı kaldırıldı. 14 Temmuz’da Nuri Aydın bir yıllık profesör olmasına karşın İstanbul-Cerrahpaşa rektörlüğüne atandı. 15 Temmuz’da yeniden 3 yıl profesör olma şartı getirildi. 2018’de 3 yıl şartı yeniden kaldırıldı. Bir gün sonra da eski bir müsteşar rektör olarak atandı. Hali hazırda rektör atanmak için 3 yıl şartı yok.

★★★

Kamu idaresinde tam 2600 işlem bizzat Cumhurbaşkanı tarafından yapılıyor. Üstelik hiçbir teklif olmadan.

1063 kamu yöneticisi bizzat Cumhurbaşkanı tarafından yapılıyor.

711 üst düzey kamu yöneticisinin görev süresi Cumhurbaşkanı görev süresine bağlanmış.

Peki Cumhurbaşkanı bu kadar işi nasıl yapıyor?

Hiçbir insan (24 saat aralıksız çalışsa da) bu kadar işe ve işleme yetişemez.

İşte AK Parti’lilerle sözünü ettiğimiz güçlü bir “Cumhurbaşkanlığı Bürokrasisi” bu noktada devreye girdi.

Tahminen 100-150 kişilik bir grup. Türkiye bizzat onlar tarafından yönetiliyor.

Kağıt üzerinde Cumhurbaşkanı Danışmanlarının herhangi bir yetkisi yok ama Danışmanlar yetki kullanıyorlar.

Hayatımızın her alanına onların yazdığı metinlerle yön veriliyor.

İş yükleri o kadar fazla ki birçok süreli işlemi süresinde yapamıyorlar.

Prof. Kemal Gözler’in tespitine göre son bir kaç yılda 10 rektörün görev süreleri dolduğu halde yeni atamalar 2 ile 8 ay gecikmeli yapıldı. Öğrenci harçlarının zamanında belirlenememesi gibi geçikme örneklerinin tam metnini yazsam sayfalar yetmez.

★★★

Daha neler neler?

Kitaba göz atınca insan neden Parlamenter Sistem’e dönülmesi gerektiğini, Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin nasıl “tek adam” sistemine dönüştüğünü görüyor.

Millet İttifakı, Parlamenter Sistem teklifini bir an önce kanun teklifi olarak kamuoyuna açıklamalı. Böylece Başkanlık sistemindeki çelişkili, çarpık durumları da teşhir etmiş olurlar.