Hepimizin aklında aynı sorular var:

1) Putin ne zaman durur?

Batılı bir büyükelçi bu soruya “Bunu öngörmek çok zor” yanıtını verdi.

Benzer yanıtlar başka batılı ve Türk diplomatlardan da geliyor. Bu karamsar yanıtların altında sadece “akıllı tahminler” değil, diplomatların ulaşabildiği ciddi istihbarat ve analizler de var.

Rusya lideri Vladimir Putin’in ne zaman duracağı konusundaki belirsizliğin nedeni şu:

Rusya’nın karşısına beklenenden daha güçlü bir Ukrayna direnişi çıktı. Bu da Rusya’nın ilerlemesini yavaşlattı.

Ukrayna’nın büyük direnişinin arkasında Avrupa ve ABD tarafından yapılan çok ciddi finansal ve askeri destekler var. Batılı devletler, Rusya ile doğrudan askeri bir çatışmaya girmek istememekle beraber, Rusya’yı yaptırımlarla varmak, Ukrayna’yı da güçlü tutmak konusunda anlaşmış.

ABD’nin Ukrayna’ya bir yılda sağladığı askeri destek 1 milyar doları aşmış. Amerikan ordusunun Ukrayna’ya verdiği silahlar arasında tanksavarlar ön sıralarda yer alıyor.

Aynı şekilde 22 bin Ukrayna askerine eğitim veren Birleşik Krallık 2 bin anti tank füzesini Ukrayna ordusuna teslim etmiş. Hali hazırda Rus askeri harekatının en önemli unsurları olan tanklar ABD ve Birleşik krallıktan gelen bu füzelerle vuruluyor.

Aleni açıklanmasa da Ukrayna’da Batılı özel operasyon birliklerinin bulunduğu da gelen haberler arasında.

Diğer taraftan, Rusya’nın ilerlemesi yavaşlasa da sona ermedi. Batı destekli Ukrayna ne kadar iyi direnirse dirensin, Rus ordusu, başlangıçta belirlediği hedeflere ulaşmak için bütün gücüyle, üstelik binlerce askerini kaybetmeyi göze alarak saldırıyor. Bu da yavaş da olsa ilerlemeyi mümkün kılıyor.

Ukrayna’nın Batı destekli direnişi ve Putin’in işgal kararlılığı nedeniyle çatışmalı dönem ve Rusya-Ukrayna krizi kısa sürede sona ermeyecektir.

2) Antalya toplantısından Ateşkes çıkar mı?

Biliyorsunuz, Rusya ve Ukrayna dışişleri bakanları, Türkiye’nin hakemliğinde Antalya Diplomasi Forumu’nun yapıldığı Antalya’da bir araya gelmeyi kabul etti.

Antalya’dan sonuç çıkıp çıkmayacağına dair soruları yanıtlayan iki ayrı batılı Büyükelçi, “Rusya’nın Minsk’te yapılan toplantılarda ortaya koyduğu tavra bakılırsa çıkmaz” görüşünü dile getirdi.

Aynı diplomat, Putin’in Fransa ve Türkiye Cumhurbaşkanlarıyla yaptığı görüşmelerin en önemli referans olduğunu vurgulayarak, “Putin uzlaşma niyetinde değil. Rusya Antalya’da şartlarını masaya koymak isteyecektir. Ukrayna da reddedecektir. Bu nedenle ateşkes beklemek iyimserlik olur” dedi.

Batılıların umutsuzluğuna rağmen Ankara, Antalya buluşmasının süreci olumlu etkileyeceği görüşünde.

3) Rusya, işgal ettiği Ukrayna topraklarını boşaltır mı?

Konuştuğumuz Batılı bir diplomat bu soruyu yanıtlarken, “Kısa ve orta vadede zor, belki Putin’siz Rusya döneminde” ifadesini kullandı. Putin’siz bir Rusya ne kadar ve ne zaman mümkün bilmiyorum ama Rus işgali altındaki toprakların uzun süre aynı durumda kalacağından eminim.

Hatta, diplomatların “en kötü” dediği senaryoya göre, Ukrayna ikiye bölünebilir. Doğuda Rusya kontrolünde bir hükümet, Batı’da Avrupa ve NATO destekli bir hükümet kurulabilir. Bu da Doğu Ukrayna’da uzun yıllar bitmeyen bir işgal ve iç savaş getirebilir.

★★★

ABD ve Avrupa Birliği hatta NATO daha önce Bosna’da, Kosova’da benzer bir tutum sergiledi. NATO ordusu devreye girene dek Kosova’da binlerce Arnavut ve Türk Sırbistan’ın hedefi oldu. Batının kayıtsızlığı nedeniyle Bosna’da yaşanan büyük katliamlar hafızalarımızda hala taze.

Batılıların benzer bir tavrı Ukrayna’da da sürdüreceği açık.

Bakın ABD’nin Irak işgali 2003’te başladı, peşi sıra bir iç savaş geldi. Irak hala durulmuş değil. Suriye yönetimini devirme çabaları 2011’de başladı. Beşar Esad hala görevinin başında ama Suriye fiilen üçe bölünmüş vaziyette ve ülke 11 yıldır iç savaşın gölgesinde inim inim ağlıyor.

Rusya-Ukrayna krizi de uzayabilir, etrafımızdaki ateş çemberine yeni bir “kalıcı” halka daha eklenebilir.

Güneyindeki, doğusundaki çatışmalar nedeniyle ağır ekonomik bedeller ödeyen Türkiye, kuzeyindeki yeni krizin uzayabileceği gerçeğine de hazırlıklı olmalı.