2 TL’lik mandalinanın 20 TL’lik rant yolculuğu
Halkın ucuz meyve ve sebze yemesini önleyen tarladan tezgaha rant çarkı mandalina fiyatına 10 katlık artışla yansıdı.
Yeşil Etki Derneği Başkanı Mine Ataman ve Tarım Uzmanı İbrahim Oğuz’un hazırladığı ‘Tarımda Değer Zinciri Araştırması’na göre, tarımsal ürün fiyatlarının tarladan tezgaha olağanüstü artmasında girdi ve bir dizi maliyet unsurunun yanı sıra belirsizlik risk algısı da etkili oluyor.
ARACILAR BİTMİYOR
Çalışmada yer alan mandalina örneğine göre, çiftçi Ahmet, büyük emek ve uğraşlardan sonra mandalinanın kilogramını 5.8 TL’ye üretmeyi başarıyor. Ancak bu fiyata alıcı bulamayınca 2 TL’den aracıya satmak zorunda kalıyor. Çiftçi Ahmet bu işten 3.8 TL zarar ediyor. Bu mandalina aracı/işleyici/üretici halinden maliyet artı yüzde 8 kârla 10.3 TL olarak yola çıkıp tüketici haline geliyor. Tüketici halinde lojistik ve hal rüsum maliyetine ilaveten yüzde 8 kâr eklenince mandalinanın kilosu 12.75 TL’ye çıkıyor. Oradan market ve manava gelinceye kadar fire dahil bir dizi maliyet ve yüzde 10.5 kâr binince tezgaha 19.9 TL’den giriyor.