Acil domates uyarısı: Yıkamak bile yeterli değil

Avrupa genelinde domates kaynaklı gıda zehirlenmesi vakaları artıyor. Uzmanlar, özellikle kiraz domateslerin son yıllarda çok sayıda salmonella salgınıyla ilişkilendirildiğini ve bazı türlerin yıkamayla bile temizlenemediğini söyledi.

AVRUPA’DA DOMATES KRİZİ BÜYÜYOR

Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC) tarafından yürütülen yeni bir araştırma, 2011–2024 yılları arasında 17 ülkede 643 Salmonella salgını kaydedildiğini ortaya koydu. Vaka sayısının özellikle 2023 ve 2024 yıllarında hızla arttığı ve “gerçek enfeksiyon sayısının resmi kayıtlardan çok daha yüksek olabileceği” belirtildi. 

Araştırma sonuçları, Eurosurveillance dergisinde yayımlandı. Bulgulara göre salgınların ortak kaynağı, çoğunlukla Sicilya menşeli küçük domatesler. Araştırmacılar, “Domateslerin birçok yıl boyunca taşıyıcı olabileceğini ve kontaminasyonun kaynağında kontrol edilmesi gerektiğini” vurguladı.

YIKAMAK YETERLİ DEĞİL

Uzmanlara göre, domateslerin yüzey dokusu bakterilerin kolayca tutunmasına neden oluyor. Bu nedenle, Salmonella Strathcona bakterisi bulaşmış domatesler, yıkansa bile tam olarak güvenli hale gelmiyor. Hastalık şiddetli mide krampları, ishal, ateş, baş ağrısı ve kusma gibi belirtilerle kendini gösteriyor. ECDC uzmanları, “Kontaminasyonu durdurmak ve gelecekteki vakaları önlemek için üretim aşamasında sıkı denetimlerin şart olduğunu” belirtti.

İNGİLTERE’DE VAKALAR ARTTI

İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA), 2024’ün sonlarından itibaren ülkede yaklaşık 30 yeni Salmonella vakası tespit etti. Vakaların çoğu Haziran ve Ekim ayları arasında görülüyor. 2025 yılında bile yeni vakaların ortaya çıkması, kirli ürünlerin hâlâ dolaşımda olduğunu ve tehlikenin devam ettiğini gösteriyor.

UKHSA yetkilisi Dr. Gauri Godbole, “Salmonelloz genellikle kirli yiyeceklerle temas sonucu bulaşır ve nadiren kişiden kişiye geçer. Belirti gösterenlerin vakit kaybetmeden sağlık hizmetine başvurması gerekir” ifadelerini kullandı.

KORUNMAK İÇİN BASİT AMA ETKİLİ ADIMLAR

Salmonellanın yayılmasını önlemek için uzmanlar şu adımları öneriyor:
- Tuvaleti kullandıktan sonra ve yemek hazırlamadan önce elleri iyice yıkamak
- Yiyecekleri iyi pişirmek, özellikle çiğ tüketilecek ürünlerde dikkatli olmak
- Belirti gösteren kişilerin başkaları için yemek hazırlamaktan kaçınması
Domatesin çiğ tüketimi yaygın olduğu için, pişirme alışkanlıklarının gözden geçirilmesi ve özellikle küçük domateslerin güvenilir kaynaklardan alınması önem taşıyor.

MASUM GÖRÜNEN DOMATES RİSK TAŞIYOR

Uzmanlar, domatesin genellikle “sağlıklı beslenmenin sembolü” olarak görülse de, hijyen ve üretim zincirindeki aksaklıkların ciddi sağlık riskleri doğurabileceğine dikkat çekti. ECDC yetkilileri, Avrupa genelinde tarım üretimi, dağıtım ve satış zincirlerinde sıkı denetim çağrısı yaptı.