BM raporu, Türkiye'de yaşayan 4 milyon Suriyeli'nin neden dönmediğini ortaya koydu

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Suriye'deki iç savaşın ekonomik ve sosyal etkilerine dair kapsamlı bir rapor yayımladı.

Rapora göre, 1 Ocak 2025 itibarıyla 4,74 milyon Suriyeli mülteci başka ülkelerde yaşıyor ve bunların yüzde 61’i, yani 2,88 milyon kişi, Türkiye’de bulunuyor.

Raporda, savaşın ülke ekonomisine 800 milyar dolarlık bir zarar verdiği, yoksulluğun derinleştiği ve altyapının büyük ölçüde çöktüğü belirtildi.

Çatışmalar nedeniyle ülke ekonomisinin büyüme hızının ciddi şekilde yavaşladığı, mevcut büyüme oranıyla savaş öncesi ekonomik seviyeye dönüşün 55 yıl alabileceği ifade edildi.

UNDP'ye göre, Suriye’nin istikrara kavuşması için uzun vadeli ekonomik reformlara ve büyük ölçekli uluslararası yardımlara ihtiyaç var. Suriye'nin refah seviyesi geliştirilmeden, Suriyelilerin ülkelerine dönmesi olası görünmüyor.

SURİYELİLER NEDEN DÖNMÜYOR?

Verilere göre Suriye nüfusun yüzde 90’ı yoksulluk sınırının altında yaşıyor, aşırı yoksulluk oranı ise yüzde 66’ya ulaşmış durumda. Ülkede 6-15 yaş aralığındaki çocukların yarısı eğitime erişemiyor, 5,4 milyon kişi işini kaybetmiş ve enerji altyapısının yüzde 80’i yok olmuş durumda.

Sağlık sisteminin çökmesi, temiz suya erişimin azalması ve barınma krizinin derinleşmesi, milyonlarca insanı insani yardıma bağımlı hale getirdi. UNDP, bu koşulların Suriye’nin yeniden inşa sürecini daha da zorlaştıracağını vurguladı.

Raporda, Suriye'nin yeniden inşa edilmesi ve mültecilerin dönüşü için büyük ölçekli finansal desteğin şart olduğu belirtildi. Suriyeli mültecilerin geri dönüşünün sağlanması için en az 12 ila 24 milyar dolarlık acil fona ihtiyaç duyulduğu ifade edildi.

UNDP Başkanı Achim Steiner, “Suriye’nin toparlanması için insani yardımın yanı sıra tarımın yeniden canlandırılması, altyapının inşası ve temel hizmetlerin güçlendirilmesi gerekiyor. Bu, ülkenin refahı ve barışı için kritik bir adım” dedi.

Raporda ayrıca, mülteci krizinin bölgesel etkilerinin azaltılması için uluslararası toplumun koordineli bir çaba göstermesi gerektiği vurgulandı.

PEKİ ÇÖZÜM NEDİR?

UNDP raporu, Suriye’nin geleceği için farklı ekonomik senaryolar da sundu. Çatışmasız bir ortamda, ülkenin kalkınma sürecinin hızlanabileceği ancak bunun yıllık en az yüzde 5’lik bir büyüme gerektirdiği belirtildi.

Daha hızlı bir toparlanma içinse yüzde 13,9’luk bir büyüme oranına ihtiyaç duyulacağı hesaplandı. UNDP Başkan Yardımcısı Abdallah El Dardari, “Suriye’nin geleceği, güçlü bir ekonomik istikrar planına bağlı. Bu, sektörlerin yeniden canlandırılmasını ve sosyal hizmetlerin güçlendirilmesini gerektiriyor” dedi.

Raporda, Esad rejiminin 2024 sonunda düşmesi ihtimalinin ülke için bir dönüm noktası olabileceği ancak bu geçiş sürecinin uzun ve zorlu olacağı vurgulandı.