İran’dan Avrupa’ya yaptırım uyarısı: “Nükleer Denetim Anlamını Yitirir”
İngiltere, Fransa ve Almanya’nın, İran’a yönelik kaldırılmış Birleşmiş Milletler yaptırımlarını yeniden uygulamaya koyma olasılığı gündemdeki yerini korurken, Tahran’dan dikkat çeken bir açıklama geldi. İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazım Garibabadi, olası yaptırımların Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile süren iş birliğini sona erdirebileceğini söyledi.
"Avrupa Troykası" olarak bilinen üç Avrupa ülkesi, 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşma kapsamındaki “snapback mekanizması”nı devreye almayı tartışıyor. Bu mekanizma, İran'ın yükümlülüklerini ihlal etmesi durumunda BM yaptırımlarının otomatik olarak yeniden yürürlüğe girmesini öngörüyor.
Garibabadi, İran’ın bu süreci dikkatle izlediğini belirterek, “Avrupalı muhataplarımıza net bir şekilde ilettik: Eğer bu adım atılırsa, UAEA ile kurduğumuz yapıcı ilişkiler ciddi zarar görür ve büyük olasılıkla tamamen sona erer” ifadelerini kullandı.
İran ile UAEA arasındaki iş birliği, 2015'te yürürlüğe giren Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) çerçevesinde şekillenmişti. Aynı anlaşma kapsamında İran’a yönelik uluslararası yaptırımlar da askıya alınmıştı.
Öte yandan İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami de yaptığı açıklamada, ülkesinin nükleer faaliyetlerinin bilimsel ve kalkınma hedefleri doğrultusunda sürdürüleceğini vurguladı. İslami, UAEA ile iş birliğinin ise İran Parlamentosu’nun onayladığı yasalar çerçevesinde yürütüleceğini kaydetti.
Cenevre’de geçtiğimiz salı günü düzenlenen toplantıda, Avrupa Troykası ile İranlı yetkililer arasında nükleer program üzerine diplomatik temaslar yeniden başlatılmıştı. Ancak toplantıdan somut bir ilerleme çıkmadığı bildirildi.
Snapback mekanizmasının devreye alınabileceği tarihin yaklaşması, Tahran yönetiminin söylemlerini sertleştirmesine neden olurken, İranlı yetkililer daha önce de bu yönde bir adımın “ciddi sonuçlar” doğuracağı uyarısında bulunmuştu.